of Arme Mannen- en Vrouwenhuis. Deel I - Historische vereniging ...

JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001
76
te veroorzaken. De dames Lena de Vries en de weduwe Koppée misdroegen
zich zo erg dat hun huisarrest werd opgelegd van zes en drie weken." Dit
'confinement' was de lichtste straf die de regenten konden uitdelen. De
ergste strafwas uitstoting, maar ook opsluiting in het 'kolhuis' en de bevestiging
van een houten blok aan het been waren gevreesd. Toch kan niet
worden gezegd dat de bestuurders snel naar deze wapens grepen. Bovendien
waren zij altijd bereid een straf ongedaan te maken wanneer een overtreder
beterschap beloofde.
Het meest voorkomende wangedrag der oudjes was dronkenschap. Wanneer
een bewoner voor de eerste keer dronken werd aangetroffen, kreeg hij
- maar vaker zij - zes weken hu isarrest. " Bij recidive kon dit oplopen tot
een jaar. Dat overkwam bijvoorbeeld de weduwe De Graauw, met wie geen
land te bezeilen viel. De regenten probeerden van alles om haar in toorn te
houden, maar slaagden daar de eerste jaren niet in. Keer op keer was zij
dronken of hing zij anderszins de beest uit; even zo vaak beloofde zij
beterschap en besloten de regenten weer de hand over het hart te strijken.
Toch werd het geen zwijnenstal in de inrichting aan de Middelweg . Slechts
een klein deel der minnekinderen bleek niet in staat hun slechte gewoontes
af te leggen. Het merendeel der gealimenteerden beantwoordde wel degelijk
aan het beeld der 'oude braven' zoals dat werd geschetst in een lofdichtje
dat een krijtportret van de regenten vergezelde. Het portret, van de hand
van de redelijk bekende kunstenaar Rienk ]elgerhuys (1729-1806), was door
de regenten aan het huis aangeboden en kwam permanent in de bestuurskamer
te hangen. Het poëtisch gehalte van de ode ? was niet erg hoog:
'r Craio n van Jelgerhuys heeft, fiks en juist naer 'r leven,
Het eerst vijftal van Regenten hier gemaeld;
Aen SOET BROO D , Praesident, in ' t midden plaets gegeeven,
Daer VELTMAN aen zijn zijde als Vice Praeses praelr,
Het beeld ter slinkerhand is FORTMAN, die zijn gaeven
Met VAN D E W I]NPE RSSE en met KN OOTE hier besteedt:
Deez' vijf bestueren 't Huis tot nut van O U DE BRA EVEN,
En I'E CKER, met zijn pen, is tot hun hulp gereed!
Dit zestal dat gij hier, Aenschouwer, ziet gezeten,
Is door den Eendragtsband en Vriendschap saem geboeid;
En, die de scheuring van dien band zich wou vermeeten,
Die zij gewaerschouwd dat hij vruchtloos zich vermoeit.