of Arme Mannen- en Vrouwenhuis. Deel I - Historische vereniging ...

of Arme Mannen- en Vrouwenhuis. Deel I - Historische vereniging ... of Arme Mannen- en Vrouwenhuis. Deel I - Historische vereniging ...

26.09.2013 Views

JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 74 minnekinderen. Tot slot van de dienst liet hij de eerste verzen van Psalm 112 zingen: "Hallelujah, welgelukzalig is de man die de Heere vreest, die grote lust heeft in zijn geboden. Zijn zaad zal geweldig zijn op aarde; het geslacht der oprechtheid zal gezegend worden. In zijn huis zal have en rijkdom wezen; en zijn gerechtigheid bestaat in eeuwigheid ." Nadat 'die van de gerechte' uitgeleide was gedaan, brak het langverwachte uur voor de gealimenteerden aan. Op een der bovenzalen werd hun een maaltijd voorgezet van in witte wijn gekookte rijst met krenten, zoete aardappelen en gebraden rundvlees, waarvan zij na een gebed van Zoutmaat konden genieten. De regenten zelf werden natuurlijk ook niet vergeten. Voor hen en de nog immer nadrukkelijk aanwezige dominee hadden de koks in de regentenkamer een smakelijk middagmaal bereid. 's Avonds werden de oudjes ten slotte op rijstebrij onthaald, waarna de minnekinderen zich vol dankbaarheid naar hun kribben begaven. Na nogmaals de zegen van het Opperwezen te hebben afgesmeekt, werd de plechtigheid door Zoutmaat besloten. De inwijding werkte nog enige tijd na. Drie dagen erna rammelden de regenten nadrukkelijk met de geldbuidel. Voor bewezen diensten onrving de binnenvader maar liefst zeven gulden, terwijl de oppassers en keukenmeiden met een of twee gulden werden beloond." Tevens besloten de regenten de woorden van Zoutmaat en de diverse dichterlijke ontboezemingen van stadgenoten over de inwijding in druk uit te geven." Bij zoveel gulheid konden regenten van andere instellingen natuurlijk niet achterblijven. Zo schonken de bestuurders van het Heilige-Geestweeshuis als huldeblijk een bokaal met de inscriptie "De welstand Groeijt Waar eendracht bloeijt"." Naar die eendracht zag het voorlopig wel uit . De regenten en het binnenechtpaar leidden het huis met straffe hand maar lieflijk gemoed en de oudjes voegden zich naar hun wensen . Ongetwijfeld hebben zij met bewondering en instemming opgekeken naar het schilderij dat regent Soetbrood voor zijn zilveren bruiloft bij schilder Montée voor vijftig gulden had besteld;" een allegorie op de liefdadigheid in achttiende-eeuwse trant. We zien een goedgeklede vrouw die geld uitdeelt aan een man en een vrouw die zijn gehuld in de kleding van het minnehuis. Rondom de afbeelding is ruimte gereserveerd voor de wapenschilden van de vigerende en toekomstige bestuurders."

Gualtherus Zout maat (1703-1793), hervormd predikant te Leiden. "Uyt gedagte n getekend" door Abraham Delfos, 1783. GAL, PV 63422. MENSENWERK Aan het eind van het eerste volle jaar kon iedereen met tevredenheid terugkijken. Er heersten vrede en harmonie in het huis en de financiële positie was goed, zeker nadat de regenten in oktober een legaat van f 6.000 hadden ontvangen van Isaac Willer. 43 Maar in het volgende jaar werd snel duidelijk dat er meer dan de genade Gods nodig was om het minnehuis op rolletjes te laten lopen. Moeilijkheden Het jaar 1785 begon goed met een schenking van f 100 door een zekere Lodewijk Chatelain," maar al vrij snel begonnen sommige bewoners overlast 75

JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001<br />

74<br />

minnekinder<strong>en</strong>. Tot slot van de di<strong>en</strong>st liet hij de eerste verz<strong>en</strong> van Psalm<br />

112 zing<strong>en</strong>: "Hallelujah, welgelukzalig is de man die de Heere vreest, die<br />

grote lust heeft in zijn gebod<strong>en</strong>. Zijn zaad zal geweldig zijn op aarde; het<br />

geslacht der oprechtheid zal gezeg<strong>en</strong>d word<strong>en</strong>. In zijn huis zal have <strong>en</strong><br />

rijkdom wez<strong>en</strong>; <strong>en</strong> zijn gerechtigheid bestaat in eeuwigheid ."<br />

Nadat 'die van de gerechte' uitgeleide was gedaan, brak het langverwachte<br />

uur voor de gealim<strong>en</strong>teerd<strong>en</strong> aan. Op e<strong>en</strong> der bov<strong>en</strong>zal<strong>en</strong> werd hun e<strong>en</strong><br />

maaltijd voorgezet van in witte wijn gekookte rijst met kr<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, zoete aardappel<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> gebrad<strong>en</strong> rundvlees, waarvan zij na e<strong>en</strong> gebed van Zoutmaat<br />

kond<strong>en</strong> g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong>. De reg<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zelf werd<strong>en</strong> natuurlijk ook niet verget<strong>en</strong>.<br />

Voor h<strong>en</strong> <strong>en</strong> de nog immer nadrukkelijk aanwezige dominee hadd<strong>en</strong> de<br />

koks in de reg<strong>en</strong>t<strong>en</strong>kamer e<strong>en</strong> smakelijk middagmaal bereid. 's Avonds werd<strong>en</strong><br />

de oudjes t<strong>en</strong> slotte op rijstebrij onthaald, waarna de minnekinder<strong>en</strong><br />

zich vol dankbaarheid naar hun kribb<strong>en</strong> begav<strong>en</strong>. Na nogmaals de zeg<strong>en</strong><br />

van het Opperwez<strong>en</strong> te hebb<strong>en</strong> afgesmeekt, werd de plechtigheid door<br />

Zoutmaat beslot<strong>en</strong>.<br />

De inwijding werkte nog <strong>en</strong>ige tijd na. Drie dag<strong>en</strong> erna rammeld<strong>en</strong> de<br />

reg<strong>en</strong>t<strong>en</strong> nadrukkelijk met de geldbuidel. Voor bewez<strong>en</strong> di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> onrving<br />

de binn<strong>en</strong>vader maar liefst zev<strong>en</strong> guld<strong>en</strong>, terwijl de oppassers <strong>en</strong> keuk<strong>en</strong>meid<strong>en</strong><br />

met e<strong>en</strong> <strong>of</strong> twee guld<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> beloond." Tev<strong>en</strong>s beslot<strong>en</strong> de reg<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

de woord<strong>en</strong> van Zoutmaat <strong>en</strong> de diverse dichterlijke ontboezeming<strong>en</strong> van<br />

stadg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> over de inwijding in druk uit te gev<strong>en</strong>." Bij zoveel gulheid<br />

kond<strong>en</strong> reg<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van andere instelling<strong>en</strong> natuurlijk niet achterblijv<strong>en</strong>. Zo<br />

schonk<strong>en</strong> de bestuurders van het Heilige-Geestweeshuis als huldeblijk e<strong>en</strong><br />

bokaal met de inscriptie "De welstand Groeijt Waar e<strong>en</strong>dracht bloeijt"."<br />

Naar die e<strong>en</strong>dracht zag het voorlopig wel uit . De reg<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> het binn<strong>en</strong>echtpaar<br />

leidd<strong>en</strong> het huis met straffe hand maar lieflijk gemoed <strong>en</strong> de oudjes<br />

voegd<strong>en</strong> zich naar hun w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> . Ongetwijfeld hebb<strong>en</strong> zij met bewondering<br />

<strong>en</strong> instemming opgekek<strong>en</strong> naar het schilderij dat reg<strong>en</strong>t Soetbrood voor zijn<br />

zilver<strong>en</strong> bruil<strong>of</strong>t bij schilder Montée voor vijftig guld<strong>en</strong> had besteld;" e<strong>en</strong><br />

allegorie op de liefdadigheid in achtti<strong>en</strong>de-eeuwse trant. We zi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goedgeklede<br />

vrouw die geld uitdeelt aan e<strong>en</strong> man <strong>en</strong> e<strong>en</strong> vrouw die zijn gehuld in<br />

de kleding van het minnehuis. Rondom de afbeelding is ruimte gereserveerd<br />

voor de wap<strong>en</strong>schild<strong>en</strong> van de viger<strong>en</strong>de <strong>en</strong> toekomstige bestuurders."

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!