Uitgeverij Verloren - Holland Historisch Tijdschrift

Boekbesprekingen
J. Taylor, A relation of a voyage to the army in several British Travellers in Holland during the Sluart Period
letters from a gentleman to his friend in theyear 1707. (Leiden 1993) - en ook reeds eerder een reisver­
Uitgegeven door CD. van Strien (Leiden: Acade­
mie Press, 1997, 143 blz., ISBN 90-74372-16-3)
Joseph Taylor (1679PT759) was in de zomer van
1707 net klaar met zijn rechtenstudie toen hij een
ruim twee maanden durende toer door de Lage
Landen aanving. De reis ging van Londen naar
Rotterdam en vandaar naar de Zuidelijke Neder­
landen. Hij bracht - en dit was ongetwijfeld het
hoogtepunt van de reis - een bezoek aan het geal­
lieerde leger ten zuiden van Brussel, waar op dat
moment de Spaanse Successieoorlog werd uitge­
vochten. Vandaar reisde hij via onder andere Gent
en Brugge terug naar de Noordelijke Nederlan­
den om vervolgens nog Dordrecht, Delft, Den
Haag en Amsterdam te bezoeken. Van deze reis
deed Taylor verslag in elf brieven aan zijn neef in
London.
In de brieven beschreef Taylor gedetailleerd
zijn reis, die werd afgelegd per boot, rijtuig en
trekschuit. In elke stad die Taylor aandeed, maak­
te hij een toeristische rondgang, waarbij hij met
name de kerken bezocht. Een beschrijving van het
altaar ontbreekt zelden. Ook heeft hij een enkele
keer een kerkdienst bezocht en een processie
meegemaakt, waarbij hij als protestant duidelijk
zijn ogen uitkeek. In de meeste plaatsen zocht hij
contact met landgenoten en in Brussel en Brugge
bezocht hij Engelse kloostergemeenschappen. Tot
zijn schrik ontmoette hij bij een dergelijk bezoek
een oude reisgenote. Zij was zojuist tot de orde
toegetreden.
Het meest fascinerend zijn de brieven waarin
Taylor zijn bezoek aan het leger beschreef. Overi­
gens was een dergelijk bezoek niet ongebruikelijk
voor toeristen in die tijd, al vergde hel verkrijgen
van een geschikt paspoort en goede begeleiding
wel enige organisatie. Taylor kreeg van vrienden
een paard en trok zes dagen op met het leger, dat
zich juist begon te verplaatsen. Hij gaf commen­
taar op het prachtige uiterlijk van de troepen en
op het landschap. Ontberingen werden niet gele­
den en van gevechten was weinig sprake.
Dankzij de editie die nu door CD. van Strien is
bezorgd zijn Taylors brieven voor het eerst in druk
verschenen. De oorspronkelijk brieven zijn niet
bewaard gebleven. Gezien de fouten in het Lalijn
die in het enige voorhanden manuscripl te vinden
zijn, neemt Van Strien aan dat dit handschrift een
afschrift betreft. Van Strien, die eerder publiceer­
de over Britse toeristen in de 17e en 18e eeuw -
slag uitgaf, heeft een Engelstalige inleiding ge­
schreven en bovendien getracht alle in de brieven
genoemde personen en plaatsen te identificeren.
Dit heeft geleid tot een boek met een uitvoerig
notenapparaat, een naam- en plaatsregister en
een bibliografie.
Na een korte inleiding met daarin de beknopte
gegevens over het leven van Taylor, plaatst Van
Strien zijn brieven in de 17e- en 18e-eeuwse reis­
verslagen-traditie. Gezien het ontbreken van zake­
lijke mededelingen of vragen over personen op­
pert hij de mogelijkheid dat Taylor de brieven na
afloop van zijn reis geschreven of herschreven
heeft. Taylor kende naar alle waarschijnlijkheid
reisverslagen van tijdgenoten en gebruikte tijdens
zijn reis het boek van M. Mission, A new voyage to
llaly (1695), waaruit hij veelvuldig citeerde.
Niet alleen Taylor kende de reisverslagen van
tijdgenoten, ook Van Strien is goed gedocumen­
teerd. Helaas leidt dit in de inleiding geregeld tot
verwarring. Van Strien beschrijft uitvoerig de
plaatsen die Taylor bezocht en wat hij daar mee­
maakte. Bij deze beschrijvingen gebruikt Van
Strien citaten uit andere reisverslagen. Zo bijvoor­
beeld op p. 33, waar hij beschrijft hoe Taylor in
Rotterdam aankwam per schip. Er staat dan: 'The
town looked splendid from the river, particularly
the Boompjes, a magnificent row of trees and hou-
ses or rather palaces on the riverside'. Dit blijkt
dan niet in de brief van Taylor te staan, maar in
een heel ander verhaal. Telkens worden de op­
merkingen van Taylor in zijn brieven door Van
Strien gelezen in het licht van andere reisverha­
len. In zijn eerste brief (p. 53) beschreef Taylor
hoe hij in Rotterdam in een kelder wat gaat drin­
ken: 'they gave me what they call barnevelt, which
is a deep glass either of bitter sack or Rhenish, for
each of which is paid two stivers'. Van Strien merkt
hierover in zijn inleiding (p. 20) op dat de prijs
van alcoholische dranken een belangrijk thema
was voor Brilse reizigers, en haalt dan een ander
18e-eeuws reisverslag aan.
Wat het liefdesleven van Taylor betreft, lijkt Van
Strien over informatie te beschikken waarin hij de
lezer geen inzicht verschaft. Op p. 17 van de inlei­
ding schrijft Van Strien: 'His (Taylors) personal
love story has several parallels', om dan vervolgens
enkele anekdotes uit de brieven aan te halen van
zeer uiteenlopende aard. Waar de overeenkomst
uit bestaat legt hij nergens uit. Tenslotte maakt de
uitvoerigheid van de inleiding (op p. 47 begint
51