Uitgeverij Verloren - Holland Historisch Tijdschrift

Uitgeverij Verloren - Holland Historisch Tijdschrift Uitgeverij Verloren - Holland Historisch Tijdschrift

tijdschriftholland.nl
from tijdschriftholland.nl More from this publisher
26.09.2013 Views

Boudien de Vries Tabel 7. Gemiddelde huwelijksleeftijd naar geboorteplaats mannen vrouwen n man en vrouw Asd 27,1 24,3 638 man Asd, vrouw niet Asd 28,4 26,1 127 man niet Asd, vrouw Asd 28,7 24,7 190 man en vrouw niet Asd 28,9 26,4 67 gemiddeld 27,6 24,8 totaal 1022 lijksleeftijd naar geboorteplaats berekenen (tabel 7). Zowel van mannelijke als van vrouwelij­ ke immigranten ligt de huwelijksleeftijd hoger dan die van de autochtone bevolking. De ver­ schillen lopen op tot anderhalf a twee jaar. Deze immigranten, voor wie nauwelijks financiële belemmeringen om een huwelijk aan te gaan bestonden, ondervonden wellicht wél sociale barrières - het ontbreken van een netwerk waarin men potentiële huwelijkspartners kon te­ genkomen - met als gevolg een stijging van de huwelijksleeftijd. Aan de andere kant geeft ta­ bel 7 óók aan, dat het voor mannen en vrouwen van buiten de stad geenszins onmogelijk was om een Amsterdamse huwelijkspartner te veroveren. Maar de cijfers laten tegelijkertijd ver­ schillen zien. Geïmmigreerde bruiden die met een Amsterdamse man trouwden, deden dat relatief laat. Hun Amsterdamse bruidegoms waren daardoor ook niet meer zo jong, omdat er conventies bestonden over het leeftijdsverschil tussen man en vrouw. Amsterdamse bruiden trouwden jonger, of hun bruidegom nu uit Amsterdam kwam of niet. Conclusie Tot diep in de 19e eeuw vertoonde het huwelijkspatroon van de hogere sociale lagen in Am­ sterdam een opmerkelijke stabiliteit. Er werd laat getrouwd in vergelijking met andere sociale groepen. Dit verschil werd des te markanter toen na 1870 de huwelijksleeftijd van groepen aan de voet van de sociale piramide ging dalen. Het huwelijkspatroon van de hogere mid­ dengroepen en gegoede burgerij werd niet of nauwelijks beïnvloed door de stijging van de welvaart, terwijl de stabiliteit in de sociale verhoudingen hen niet noopte tot herziening van hun conventionele opvattingen over de juiste huwelijksleeftijd. De uitkomsten van dit onderzoek naar de huwelijksleeftijd van het 19e-eeuwse Amsterdam­ se electoraat maken het mogelijk nuances aan te brengen in dit overigens stabiele patroon. Hoe hoger de positie van de bruidegom in de sociale hiërarchie, hoe later hij trouwt en des te groter het verschil wordt in huwelijksleeftijd tussen bruid en bruidegom. Dit laatste wordt ver­ sterkt door het verschijnsel dat vrouwen uit de allerhoogste kringen jonger trouwen dan brui­ den uit de hogere middengroepen en 'gewone' elite. De allerrijksten konden slechts op een beperkte kring terugvallen om een geschikte huwelijkspartner uit te kiezen. Dit is er waar­ schijnlijk debet aan dat ouders hun dochters niets in de weg legden, misschien zelfs stimu­ leerden om jong te trouwen. Mannen stelden hun huwelijk uit wegens hun (beroeps) oplei­ ding. Dit geldt bij uitstek voor personen met een academische opleiding, maar ook kooplieden en fabrikanten huwden later dan winkeliers en ambachtsbazen. Een andere con­ clusie van dit onderzoek is dat óók in de hogere sociale lagen immigranten later trouwden 32

Stabiliteit in een periode van verandering dan autochtonen. De hogere huwelijksleeftijd van immigranten is dus niet alleen een kwestie van financiën, het ontbreken van een netwerk van verwanten en vrienden lijkt evenzeer van belang te zijn geweest. Halverwege de jaren tachtig van de 19e eeuw vertoonde het huwelijkspatroon van de elite en hogere middengroepen nog steeds de traditionele trekken. In de decennia daarop zou echter ook deze groep de daling van de huwelijksleeftijd - op zichzelf een teken van diep­ gaande economische, sociale en culturele veranderingen - meemaken, zoals andere sociale groepen die al eerder hadden ervaren.

Stabiliteit in een periode van verandering<br />

dan autochtonen. De hogere huwelijksleeftijd van immigranten is dus niet alleen een kwestie<br />

van financiën, het ontbreken van een netwerk van verwanten en vrienden lijkt evenzeer van<br />

belang te zijn geweest.<br />

Halverwege de jaren tachtig van de 19e eeuw vertoonde het huwelijkspatroon van de elite<br />

en hogere middengroepen nog steeds de traditionele trekken. In de decennia daarop zou<br />

echter ook deze groep de daling van de huwelijksleeftijd - op zichzelf een teken van diep­<br />

gaande economische, sociale en culturele veranderingen - meemaken, zoals andere sociale<br />

groepen die al eerder hadden ervaren.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!