Uitgeverij Verloren - Holland Historisch Tijdschrift

Boudien de Vries
keus hadden op de huwelijksmarkt. Het aantal kandidaten was absoluut gezien gering. Zeer
vermogende ouders zullen maar al te graag hebben toegestemd in een huwelijk van hun jon­
ge dochter met een geschikte man, uit angst dat ze wellicht zou overschieten. Zonder dat de
huwelijken direct gearrangeerd werden, zorgden ouders er wél voor dat geschikte jongelui el­
kaar konden ontmoeten. De balavonden van de vermaarde, zeer exclusieve en besloten socië­
teit Het Casino waren zo'n gelegenheid waar toekomstige huwelijkspartners elkaar op de dans­
vloer konden ontmoeten. In 1860 waren er slechts 80 families lid van dit chique gezelschap,
wat een goede indruk geeft van het geringe aantal mensen aan de top van de sociale pirami­
de. 13
Louise Borski en Hendrik van Loon, die met hun huwelijk enige deining veroorzaakten
in de Amsterdamse beau monde, behoorden ook tot deze kleine toplaag. Hendrik was dus - zo­
als eerder opgemerkt - beduidend jonger dan gebruikelijk in zijn kringen. Zijn familieleden
aarzelden wat over dit huwelijk, misschien omdat Louise niet van adel was, maar wellicht ook
omdat ze Hendrik met zijn 22 jaar wat jong vonden om te trouwen.
Tabel 4. Verschil in huwelijksleeftijd (mannen ten opzichte van vrouwen) in procenten per
sociale groep
pb 1 2 3 4 5 n
/100 8,3 32,0 39,0 15,7 5,0 503
totaal 8,1 33,1 34,7 17,6 6,5 1022
Verklaring der kolommen:
pb = personele belasting
1 = man en vrouw even oud
2 = man 1 t/m 4 jaar ouder dan vrouw
3 = man meer dan 4 jaar ouder dan vrouw
4 = vrouw 1 t/m 4 jaar ouder dan man
5 = vrouw meer dan 4 jaar ouder dan man
De gemiddelde huwelijksleeftijden versluieren de verschillen die bestaan tussen de huwelijks­
leeftijd van mannen en die van vrouwen. Ook in dit opzicht is een interessante, zelfs markan­
te differentiatie naar sociale groep te bespeuren (tabel 4). Onder de kleine burgerij is in bij­
na 40 procent van de huwelijken de bruid ouder dan haar toekomstige echtgenoot, terwijl dit
bij de gegoede burgerij maar één op de vijf bruiden betreft. Precies omgekeerd ligt deze ver­
houding bij de huwelijken, waarbij de bruidegom aanzienlijk ouder is dan de bruid. Voor de
maatschappelijke elite geldt dit voor 39 procent van de huwelijken, tegen slechts 21 procent
bij de kleine burgerij. De percentages waarbij de man even oud is als de vrouw of iets ouder
ontlopen elkaar per sociale groep niet veel.
Dit per sociale groep variërend verschil in de leeftijd van bruid en bruidegom is ook elders
in Europa geconstateerd. 14
De bruidegoms uit de kleine burgerij huwden relatief jong, en re­
latief vaak met een vrouw die ouder was dan zijzelf. Iets oudere vrouwen waren aantrekkelijk
13 Ibidem, 88.
14 Davidoff en Hall, Family fortunes, 323 en 468; Ehmer, Familienslrukhir. 112-114; Kriedte, Fine Slailt, 187-190; Lynch
'The European marriage paltcrn', 86 en 89; Van Poppel, Trouwen in Nederland, 160-164.
28