Uitgeverij Verloren - Holland Historisch Tijdschrift

J.W.J. Burgers
hof schreef in de jaren 1258-1260 abt Menko het verhaal van de dood van Willem II, en ook
hij vermeldde dat de koning 'in het geheim in iemands huis in de grond is begraven'. 32
Die
vermelding door een Fries, kort na 1256, gevoegd bij de identieke mededeling in enkele van
Menko onafhankelijke bronnen van na 1282, 33
maakt toch wel een einde aan alle twijfels. De
Friezen hebben Rooms-Koning Willem heimelijk begraven, onder een huis; het onder een
huis verborgen lijk dat in 1282 aan graaf Floris werd gewezen moet wel dat van zijn vader zijn
geweest.
Dat het inderdaad het lichaam van Willem II is, dat is gevonden en in Middelburg is her-
be graven, wordt tenslotte bevestigd door het onderzoek van het in de Middelburgse abdij rus­
tende skelet, uitgevoerd door de medicus B.KS. Dijkstra. Deze concludeerde, na studie van
de beenderen die in 1980 in de tombe werden aangetroffen, dat dit een man betrof met als
kenmerken 'ongeveer 28 jaar, omstreeks 174 cm, waarschijnlijk brachycephaal, rechtshandig,
ruiter, mogelijk ziek geweest op 6-7-jarige leeftijd, gebitsklachten op 25-27-jarige leeftijd, ge­
welddadige dood'. 34
Als doodsoorzaak stelde hij vast de verbrijzeling van de schedel door één
of twee zware klappen met een zwaar stomp voorwerp, zoals een strijdvlegel, gevolgd door
een klap op de onderbenen. 35
Leeftijd en aard van de verwonding komen precies overeen
met wat we weten over Willem II. Bovendien is dit skelet ooit behandeld met een zwarte kleur­
stof, wat weer klopt met het feit dat Willems beenderen op last van Floris V zijn schoonge­
maakt en behandeld en daarna in een kostbare schrijn zijn bijgezet. 36
Deze geverfde beende­
ren, gevoegd bij de aard van de dodelijke verwonding, sluiten uit dat we hier te maken
hebben met het lichaam van Willems broer Floris de Voogd, die in 1258 eveneens in de Mid­
delburgse abdij is begraven, op ongeveer dezelfde leeftijd als Willem. Floris stierf aan een in­
fectie ten gevolge van een verwonding opgelopen tijdens een toernooi, en is voor zover be­
kend nooit meer opgegraven. 37
We kunnen dus concluderen dat het verhaal over de vondst van het lichaam van Willem II,
zoals dat door de bijna-tijdgenoot Melis Stoke het eerst en het uitvoerigst wordt beschreven,
in grote lijnen naar alle waarschijnlijkheid klopt. In verschillende contemporaine bronnen
wordt melding gemaakt van het heimelijk begraven van Willems lijk onder een Westfries huis,
van Floris' overwinning in 1282 op de Friezen en de ontdekking van het gebeente, en van het
overbrengen van het lijk naar Middelburg. Het betreffende lichaam, dat onder een huis werd
aangetroffen, moet inderdaad wel dat van de inderhaast weggemoffelde Rooms-Koning zijn
geweest. Die identificatie wordt ten volle bevestigd door het onderzoek van de stoffelijke res­
ten in Middelburg. Er is dus geen enkele reden om de historiciteit van het verhaal in twijfel te
trekken. In 1282 heeft Floris inderdaad het lijk van Willem II gevonden en het laten begraven
32 H.P.H. Jansen en A. Jan se (cd.), Kroniek van het klooster Bloemhof te Wiltewierum (Hilversum 1991) 392: 'in domo cui-
usdam occulte terre infossum est.' De datering van Menko's werk in de Inleiding, XXXIII.
33 H.C. Peeters, De rijmkroniek van Holland, haar auteur en Melis Stoke (Antwerpen (op omslag: 's-Gravenhage) 1966) 54-
55, 192-193, heeft ooit betoogd dat de auteur van de Rijmkroniek gebruik heeft gemaakt van Menko's werk, maai' dal
is niet juist; zie mijn aangekondigde studie over de Rijmkroniek.
34 B.K.S. Dijkstra, Een stamboom in been. Vier eeuwen graven en gravinrum van hel Hollandse huis. Onder-zoek van de stoffelijke
resten opgegraven op het terrein van de voormalige abdijkerk Ie Rijnsburg in 1949 en 1951 en te Egmond in 1979 en 19H0 en aan­
getroffen in de tombe in de abdijkerk te Middellmrg in 1980 (Amsterdam 1991) 124-130, citaat op 130.
35 Dijkstra, Een stamboom in been, 131-134.
36 Dijkstra, Een stamboom in been, 134; Rijmkroniek IV 468-473. Willems schrijn, een met ijzeren banden dichtgesmede
kist, stond tot 1556 bovengronds in de kerk; in genoemd jaar werd de praalkist op last van landvoogdes Maria van
Hongarije bijgezet in een tombe (Dijkstra, ibidem, 124).
37 Dijkstra, Een stamboom in been, 1.34.
10