DE NIEUWSBRIEF #3 - Kunst van het Kijken

onbevangen kijken naar kunst
Een onpartijdig initiatief voor kunstenaars met of zonder handicap of chronische ziekte.
DE NIEUWSBRIEF #3
INHOUDSOPGAVE
2 Expositie “Linke Lente Soep” in het Landbouwbelang +
3, 4 en 5 Projectevaluatie + 6 Interview met Ad Himmelreich +
7 Slotexpositie “Herfstperikelen” in het Provinciehuis + 8 In memoriam Thei Peeters
December 2009

Expo Linke Lentesoep, was u erbij?!
EXPOSITIE “LINKE LENTE SOEP”
IN HET LANDBOUWBELANG
De lekkerste koffie, die hebben ze tegenwoordig bij
het Landbouwbelang. Alvorens de oude overslagplek te
betreden was een rondje om het pand aan te bevelen;
er was weer veel schone graffiti gezet (zoals een
Limburgs landschap met eeuwige sneeuw). In de grote
hal exposeerde meer dan 35 deelnemers van Kunst van
het Kijken. De derde grote tentoonstelling werd feestelijk
gevierd met een hartroerende voorstelling van toneelgroep
Netwerk en muzikaal trapezewerk van Conny Schneider.
Met het knippen van de bos peterselie in de grote ketel
soep, opende de voorzitter van Kompas, John van Sloun
en artistiek directeur van het LSO, Henri Broeren, de Linke
Lente-expositie.
Veel dank ging uit naar Jeroen Brouwers die de
reusachtige ruimte met een breed spectrum aan werk had
ingericht. Het grootste werk (een serie van 25 doeken op
groot formaat) was van wijlen Thei Peeters. “Als de rook
om je hoofd is verdwenen” besloeg volledige wand in de
gigantische graanopslagloods. Recht daartegenover hing
het kleinste werk: de miniscule vierkante collages van
Janneke Janssen. Het lieflijkste werk was van scheppers
team Ryanne van Doyen en Jenneke van der Weijden:
landschappen met bloemen en vlinders.
Het meest gruwelijke werk daarentegen was, met afstand,
Mara Berkhout’s “Zelfmoordmachine”, die gelukkig niet
functioneel was maar wel een sterk beeld opleverde.
Een aantal kunstenaars deed ook mee als model aan de
modeshow: de crème fraiche in de Linke Lente Soep. Een
staande ovatie, daverend applaus en vele complimenten
vielen Davina Versteeg na de half uur durende show ten
deel. En het moet worden gezegd: de muziekkeuze, de
semi-professionele modellen en de strakke choreografie
maakte het geheel meer dan de som der delen. De
show was nergens saai maar verrassend, ontspannen en
ontroerend. Waar het om draaide waren de mode creaties
van Solmode.com: duurzaam handwerk, met liefde
gemaakt en met het oog op het karakter van de modellen.
De Solmodeshow bleek een van de hoogtepunten tijdens
de Linke Lente Soep en de KunstTour 10.
En dan nu, om de barre wintermaanden door te komen,
Vergeet de koriander niet!
Pagina 2
geeft kokkin Mara Berkhout haar unieke receptuur -eenmaligvrij.
Zodat ook u elke week kan genieten van de Warme Winter
Soep thuis op de tafel. Vergeet de koriander niet!
Oosterse pindasoep met kokosmelk. (4 p)
+ 400 ml kokosmelk
+ 800 ml water
+ 2 flinke uien, gesneden
+ 2 tenen knoflook, gesneden
+ 4 eetlepels olie
+ 3-5 eetlepels pindakaas
+ 2 cm verse gember, geraspt
+ 2 blokjes bouillon
+ snufje peper
+ 2 theelepels gemalen komijn
+ 1 theelepel gemalen koriander
+ 1 theelepel kurkuma
+ 1 eetlepel sambal of een spaans pepertje
+ een half pak diepvriespinazie of een half pond verse
+ een -handje taugé en wat verse koriander
Fruit de uien in olie in een soeppan, bak de knoflook even
later mee. Doe kokosmelk en water erbij en breng aan
de kook. Roer met een garde de pindakaas naar smaak
erdoor en voeg de gember, kurkuma en de bouillon toe.
Laat de soep doorkoken tot de uien zacht zijn. Breng
dan de soep op smaak met peper, komijn, sambal en
koriander. Verwarm de spinazie in de soep. Voeg eventueel
nog wat zout of bouillon toe naar smaak en dien op met
wat taugé en verse koriander.

And now, the end is near…
PROJECTEVALUTIE:
AND NOW, THE END IS NEAR…
Twee jaar heeft het team van Kunst van het Kijken
exposities op touw gezet, nieuwsbrieven uitgebracht, een
website online gezet (deels vanuit Berlijn) en meer dan 50
kunstenaars aan de hand van profielen in kaart gebracht.
De laatste interviews zijn nog volop in gang.
De deelnemers maakten van de kans gebruik om door
middel van Kunst van het Kijken hun ‘netwerk’ uit te
breiden. Om nieuwe mensen te ontmoeten, want daar
lag de kracht van het project. Hoewel er al diverse
kruisbestuivingen hebben plaatsgevonden, zou het jammer
zijn om het hierbij te laten, want de basis is eigenlijk pas
gelegd.
Kunsttour 2009, Landbouwbelang, Maastricht
Goede initiatieven moeten de kans krijgen om door te groeien vooral in Maastricht met haar grootse culturele ambities.
Pagina 3
Goede initiatieven moeten de kans krijgen om door te
groeien, vooral in Maastricht met haar grootse culturele
ambities. In deze laatste nieuwsbrief een voorlopige
terugblik op de deelnemers en hun uitspraken, de
statistieken en de toekomst van Kunst van het Kijken.
Kunsttour 2009, Landbouwbelang, Maastricht
Modeshow van Solmode, Landbouwbelang, Maastricht Volkskeuken Kometen, Landbouwbelang, Maastricht

PROJECTEVALUTIE:
AFORISMEN EN UITSPRAKEN
“Mensen moeten verder leren kijken dan de wielen”
Iedere deelnemer werkte vanuit zijn of haar gegeven
talent, maar het was het verhaal achter de mens dat
de rode draad vormde van deze profielen. Het team,
Mara als fotograaf en Jan als interviewer, kreeg een
mooie dwarsdoorsnede van creatieve broedplekken.
Van kraakateliers met houtkachels en schimmelmuren
tot sjieke veranda’s met ingebouwde halogeen spots,
van gemoedelijke woongroepateliers tot een verbouwde
schoonheidssalon en van knusse zolderkamertjes tot
betonnen balzalen. Tijdens de interviews en fotosessies
werden bijzondere uitspraken en bekentenissen gedaan,
waaronder zelfs een van Joseph Beuys. De profielen kunt u
teruglezen op de website, hier volgt alvast een reeks in het
oog springende aforismen en uitspraken:
“Je moet schilderen als een kamikaze piloot, alsof je op het
doek te pletter slaat” (Ton van der Werf)
“Een handicap is relatief: ik heb mensen met hun voeten
zien schilderen en die doen het beter dan ik het zou kunnen
doen” (Thomas Gobbele)
“Ik maak toegepaste, aangepaste en ongepaste kunst”
(Bernadette Huijbers)
“Ik had eigenlijk archeoloog willen worden” (Diana Gambardella)
“Time flies like an arrow, fruit flies like a banana” (Spreuk op
de balken van Sjoerd Vinks huis)
“Maak het neet sjeef als het recht mot zin” (Het motto van
Pierre Lumens als moedermal-maker in de Sphinx)
“Het is de kunst om datgene waar je goed in bent met plezier,
toewijding en aandacht te doen” (Armand Wachelder)
“Sie haben ein Problem, Sie haben Talent. Jetzt müssen Sie
hard und viel arbeiten” (Joseph Beuys over John van Kooten)
“Niemand zit op je te wachten, je moet jezelf elke dag uit bed
trekken” (Jenneke van der Weijden)
“Veel mensen denken: ‘die krakers hebben het maar gemakkelijk,
ze profiteren van de maatschappij’. Maar kraken is a way of
life. Door recycling werken wij aan creatieve broedplekken
waar subculturen een kans krijgen.” (Sándor Sinkó)
“Ik maak toegepaste, aangepaste en ongepaste kunst” (Bernadette Huijbers)
Pagina 4
“Klei, daar kun je je pas echt op uitleven!” (Bjorn Stohr)
“Ik heb het erg leuk gevonden in het LBB, tijdens de
suppoost werkzaamheden heb ik kennis gemaakt met de
bewoners van het pand” (Sjef Kieboom)
“Zalig zijn de zachtmoedigen” (Titel van reeks werken Ellen
Grael)
“Mensen moeten leren verder te kijken dan de wielen” (Jos
Werker)
En niet te vergeten, de meest bekende: “Mmm…van Mora”
(Deze succesvolle slogan werd bedacht door deelnemer Jo
Bindels)
And the winner is…
Terwijl u dacht dat dit allemaal om kunst ging, deden
wij eigenlijk een heimelijk koffie-test-onderzoek. Van
Senseo tot Max Havelaar, van blauwe bonen tot grijze
thee, van Nescafé tot Italiaanse hoge druk Esspresso,
het profielenteam kreeg het allemaal voorgeschoteld. De
winnaar van dit schaduwonderzoek is…..Erna Verdurmen
uit Malberg! Zij kwam unaniem als winnares uit de bus, dat
had overigens niks te maken met de geweldige lunch met
verse broodjes, cake en vlaai. Zuivere koffie pur sang. De
laatste ‘interviewees’ zijn gewaarschuwd.
Thei Peeters poserend voor zijn werk: “Als de rook om je
hoofd is verdwenen”

PROJECTEVALUTIE:
GELUKKIG HEBBEN WE DE STATISTIEKEN NOG…
Gelukkig hebben we de statistieken nog…
In een tijd van globale recessie kunnen onze transparante
jaarcijfers niet ontbreken. De Kunst van het Kijken, een
team van 10 jonge culturele professionals, bracht exact
50 kunstenaars in een duur van 24 maanden samen.
Daarin werden 4 grote en 3 kleinere exposities gehouden,
waarvan de laatste nog moet volgen.
De bezoekersaantallen lagen op 500 in de B32, 700
in Schalweijerveld, 2000 in Landbouwbelang. Een
belangrijk onderdeel van de communicatie, naast de drie
nieuwsbrieven en het betere postwerk, was de website.
Deze werd in 2008 door 2417 unieke bezoekers, in totaal
3680 bezocht. Dat aantal groeide in 2009 tot 6217 unieke
bezoekers en 8425 bezoeken. Hier zijn de laatste drie
Kunstmarkt 2009 O.L.V. plein Maastricht
Kunstmarkt 2009 O.L.V. plein Maastricht
De Kunst van het Kijken, een team van 10 jonge culturele professionals, bracht exact 50 kunstenaars in een duur van 24 maanden samen.
Pagina 5
maanden nog niet meegerekend. Een andere variabele is
de “hit”: het aantal keer dat de site op een beeldscherm
te zien was. Dat waren er 144.880 in 2008 en 431.683
in 2009. Als iedere hit een kwartje waard was konden we,
zeer onbevangen, met E 31.200,00 een mooie collectie
kunst aankopen. Een uitstekende waardevaste investering
overigens.
Tot slot…de Toekomst van Kunst van het Kijken
Omdat het project eigenlijk nog maar net begonnen is,
heeft stichting Kompas besloten een vervolgproject te
initiëren. De subsidieaanvraag is momenteel volop in
behandeling, we hopen nog tot eind 2011 door te gaan
met Kunst van het Kijken.
Kunstmarkt 2009 O.L.V. plein Maastricht
Kunstmarkt 2009 O.L.V. plein Maastricht

AD HIMMELREICH:
“GEWOONTES ZIJN OOK EEN KEUZE”
Met de meetlat in zijn colbert, een open mind vol ervaring
en een dosis kosmopolitische gastvrijheid is Ad Himmelreich
verantwoordelijk voor de beeldende kunst in en rond het
Gouvernement van Limburg te Maastricht. De conservator
van het Provinciehuis, een ‘huis’ dat haast een dorp op
zich is, draagt zorg voor de grootste en, voorlopig, laatste
expositie van Kunst van het Kijken. “Kunst gaat niet alleen over
schoonheid, maar ook over waarheid”.
We zitten in de lichte kantine die uitkijkt over een kunstmatige
zijarm van de Maas, het aanbod aan versnaperingen is
biologisch, vers en gezond. Het loopt tegen vijven en het
Provinciehuis stroomt langzaam leeg, de collega’s maken
een praatje of groeten hem amicaal. Ad Himmelreich,
geboren in Noord-Holland, kreeg in Maastricht al vroeg voet
aan grond. Hij werkte vanaf zijn 25ste als conservator voor
het Bonnefantenmuseum, toen nog in het klooster in de
binnenstad, daarna in de modernistische voorganger van het
huidige Entre Deux. Met zijn ervaring vertrok hij na 11 jaar
westwaarts naar Brussel, werkte daar in een galerie voordat hij
zijn volgende sprong zuidwaarts maakte. In de lichtstad Parijs
mocht hij voor het Institut Néerlandais en het Centre National
de la Photographie werken. Na 12 jaar besloot hij weer terug
te komen naar Maastricht waar hij als curator werd aangesteld
in “het Gouvernement”. De plek waar in 1992 het verdrag van
de EU werd gesloten. Een plek met een aura.
“De kunst die hier hangt is niet alleen bedoeld voor het
personeel zelf en de dagelijkse functionele bezoekers,
ook groepen scholieren uit Limburg en het omringende
buitenland en toeristen uit de hele wereld, komen hier voor
een bezoek aan dit prestigieuze gebouw met zijn kunst.”
De kunstwerken schetsen ondermeer een beeld van de
geschiedenis en kunstgeschiedenis van Limburg: “Zo hangen
er portretten van bijna alle gouverneurs sinds 1815 en zijn veel
bekende Limburgse kunstenaars met werken in het gebouw
vertegenwoordigd.” In het verlengde daarvan schept kunst
eenheid: “Het religieuze verleden, de mythes en verhalen,
zoals d’Artagnan, geromantiseerd in de boeken van Alexandre
Dumas, geven een gezicht aan het eens zo versnipperde
gebied.” “Maar,” voegt Himmelreich eraan toe, “de vorming
van identiteit verandert continu. De tijd waarin het bronsgroen
eikenhout bezongen werd liep gelijk met de hoogtijdagen van
de steenkolenmijnen.” Het streven naar eenheid kan alleen
Via de lokale VVV kan men in het Provinciehuis een “Rondje Europa” boeken
Pagina 6
door ook de tegengeluiden, tegelijk onbevangen en kritisch, in
je op te nemen. “Kunst gaat niet alleen over schoonheid, maar
ook over waarheid. De kick zit ‘m in onverwachte ervaringen.”
Andere kunstinitiatieven die niet direct tot de top behoren,
krijgen daarom evengoed een kans in het Gouvernement. “Je
moet jezelf op een ander been durven zetten.”
Hij wijst naar buiten, naar het “heiligdom” de Statenzaal,
daar wapperen alleen de Europese en de Limburgse vlag.
Himmelreich maakt van zijn functie gebruik om de Euregionale
identiteit vorm te geven. In de ruimte waar Kunst van het
Kijken gaat exposeren, is nu, net als vorig jaar, werk te
bezichtigen van jonge pas afgestudeerde kunstenaars uit Luik,
Hasselt en Maastricht (waar 35% van de studenten Duitsers
zijn). “Je kan het snelst vooruitkomen als je samenwerkt
met je naaste buren.” De grenzen en taalbarrières binnen
de Euregio worden door Himmelreich meteen gerelativeerd:
“Het taalprobleem maakt uitwisseling nu nog lastig, maar de
jongere generaties die zijn opgegroeid met nieuwe media,
verre reizen en de Engelse taal, zullen daar snel een eind aan
maken. Bovendien is er al heel veel Euregionale samenwerking
op het gebied van veiligheid, milieu en toerisme.”
Het zoeken naar verbindingen zit bij hem in de genen. “Mijn
grootvader was Esperantist en had 100 jaar geleden al
contact met mensen over de hele wereld. Het was een man
die geloofde in de nieuwe eeuw. (…) In tijden van crisis gaat
die open en tolerante blik helaas vaak weer dicht. Maar ja,
ook kneuterigheid is van alle tijden.” Himmelreich is zich
als geen ander bewust van zijn eigen blik en behoedt zich
als kunstkenner voor een tunnelvisie. “Mijn tante zei altijd:
‘Gewoontes zijn ook een keuze’, je moet zorgen dat je wakker
blijft en niet gaat klagen of verzuurt bij het zien van een nieuwe
generatie. Je kunt juist veel van hen leren. Internet is een
realisatie van ideeën van de avant-gardes van de vorige eeuw.
Kennis is nu voor iedereen toegankelijk, het gelijkheidsbeginsel
ligt daaraan ten grondslag. Dat is een proces van jaren.”
Het credo van Kunst van het Kijken is “onbevangen kijken naar
kunst” en op die wijze gaat Himmelreich de komende expositie
in. “De Kunst van het Kijken geeft iets aan, maar de uitwerking
is nu nog niet te voorspellen.”

Gedurende de maand december tot half januari kunt u in
het Provinciehuis, beter bekend als het Gouvernement,
de afsluitende tentoonstelling van Kunst van het Kijken
bezichtigen. De verscheidenheid aan werken is een
selectie uit de “best of…” van onze deelnemers.
Een korte beschrijving van het indrukwekkende gebouw
dat ’s avonds vanaf de vele bruggen als een groot
ruimteschip in de Maas lijkt te drijven.
In 1983 is het Gouvernement gebouwd en in 1986 is
het in gebruik genomen. Het gebouw, dat uit onder meer
3.500.000 bakstenen bestaat, kan 1000 werknemers
herbergen en heeft een vloeroppervlak van 37.500
vierkante meter. In 2011 is het Provinciehuis, dat door
het Europees verdrag wereldberoemd werd, 25 jaar in
gebruik. Het gebouw van 147,5 miljoen guldens, ligt
in de uiterwaarden van Maastricht daar waar vroeger
de verdedigingsstelling van Randwijck lag. “De relatie
met de stad Maastricht is ook in de architectuur van
het Gouvernement tot uitdrukking gebracht. In dak- en
raampartijen is het silhouet van Maastricht duidelijk te
herkennen.”
SLOTEXPOSITIE IN
HET PROVINCIEHUIS
Ad Himmelreich Het Provinciehuis
Uiteraard is er nog veel meer werk te koop. Kijk op www.kunstvanhetkijken.nl
Pagina 7
De 17 kantoorgebouwen zijn aan elkaar gekoppeld als
ware het treinwagons. De horizontale structuur, waarin het
silhouet van Maastricht te herkennen is, staat symbool voor
het democratisch bestuur.
De Statenzaal is het heiligdom en ligt het zuidelijkst op
een kunstmatig eiland. Via de centrale entree hal, die
uiteraard rolstoel vriendelijk is, komt men in de grote
ruimtes die voor tijdelijke exposities bestemd zijn. Hoewel
de veiligheidscontroles steeds strenger worden, is het
Gouvernement een publiek gebouw en vrij om te bezoeken.
Voor een volledige rondleiding kan men zich melden bij de
VVV Maastricht.
De opening van de expositie in dit bijzondere gebouw
is op vrijdag 4 december. Van gehandicapt tot niet
gehandicapt, van jong tot oud, van hoog tot laag; grenzen
zijn er alleen waar je ze neerlegt. De Kunst van het Kijken
blijft onbevangen kijken naar kunst, en naar de makers.
Kunst van het Kijken, expositie Herfstperikelen
Provinciehuis, Limburglaan 10
Officiële opening:
vrijdag 4 december van 15.00 tot 17.30 uur
Openingstijden:
zaterdag 5 december t/m vrijdag 8 januari maandag
t/m vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur

In memoriam Thei Peeters
IN MEMORIAM: THEI PEETERS
SPONSOREN, CONTACT, COLOFON
Met zijn aanstekelijke energie en brede glimlach genoot
hij van het moment, van de mensen en van de beelden.
Thei Peeters is op 11-09-2009 overleden. Wij wensen zijn
echtgenoot en kinderen veel sterkte bij dit zware verlies.
Hieronder volgt een fragment uit zijn profiel, dat volledig
te zien en te lezen is op www.kunstvanhetkijken.nl
Thei Peeters is een vrolijke man die al jarenlang
werkzaam is in het speciaal onderwijs: een school voor
zeer moeilijk lerende kinderen. Sinds korte tijd echter,
door toedoen van een vervelende ziekte, is Thei bevlogen
aan het schilderen geraakt. “Ik werd zo enthousiast van
het schilderen, ik was gewoon niet meer te remmen”.
Binnen een jaar schroefde hij zijn productie op tot
driehonderd werken, hij noemt zichzelf een laatbloeier.
Uiteraard leerde hij de basistechnieken op een cursus,
Atelier Leudal, maar zijn vrije experimenten ontspruiten
rechtstreeks uit zijn open fantasie: “de doeken zitten in
mijn hoofd, en dan moeten ze er vroeg of laat uit!”
Wat is “Kunst van het Kijken”?
Pagina 8
Sponsoren
Contact
Kunst van het Kijken,
Stichting Kompas Nederland
Capucijnenstraat 43
6211 RP Maastricht
Tel : 043 - 328 85 14 (ma t/m vr 10.00 - 17.00 uur)
E-mail: info@kunstvanhetkijken.nl
Website: www.kunstvanhetkijken.nl
Colofon
Redactie: Jan Smeets, Peter Vrehen, Wim van Alem,
Bas Kok, Mara Berkhout en Janneke Janssen
Fotografie: Mara Berkhout (www.maraberkhout.tk)
Ontwerp: Janneke Janssen (www.badlydesignedsuitcase.nl)
Tekst: Jan Smeets (www.smeetstekst.nl)
Oplage: 1000
December 2009
onbevangen kijken naar kunst
Kunst van het Kijken van Stichting Kompas Nederland is een tweejarig initiatief voor kunstenaars met én zonder lichamelijke
handicap of chronische ziekte. Door (professionele) kunstenaars samen te brengen, creëert het project een positief platform
waarin het onbevangen kijken naar kunst centraal staat. Dat betekent het loskoppelen van de maker van zijn/haar werk.
Het gaat immers om het beeld “an sich”, niet om de handicap of status van de maker.