Onderwerp Prehistorie: IJzertijd De Leidsche Rijn ... - Echt gebeurd!

Onderwerp
Achtergrondinformatie /
Verhaal
Prehistorie: IJzertijd
De Leidsche Rijn man
Achtergrondinformatie voor de leerkracht:
In december 1998 werd er een bouwweg gegraven voor de
nieuw aan te leggen wijk Parkwijk in Leidsche Rijn. Het gebied
van Parkwijk zou snel bouwrijp gemaakt worden. Daarom werd
besloten een groot deel van deze bijzondere plek direct op te
graven.
Archeologen mogen aan de slag wanneer er plannen zijn om te
bouwen in een gebied. De grond wordt dan “verstoord” en dat is
de aanleiding om de bodem te onderzoeken.
De archeologen vonden een goed bewaard gebleven vroeg
middeleeuwse nederzetting uit de 5e t/m 7e eeuw. Toen het
onderzoek zo’n drie maanden aan de gang was, werden op een
onverwachte plek menselijke botten aangetroffen. Hier was iets
vreemds gaande! Het bleek te gaan om een complete arm en
schedel van een mens. Met de hand werd de rest van het skelet
blootgelegd. Het vermoeden bestond al gauw dat deze
menselijke resten veel ouder waren dan de 5e eeuw. Het skelet
werd middenin de nederzetting in natuurlijke en door de rivier
afgezette lagen gevonden, zonder dat hier aanwijzingen voor
een gegraven (graf)kuil te vinden waren.
De wijze waarop het skelet in de bodem lag – met de armen en
benen gespreid en het gezicht naar beneden – riep veel vragen
op. Hoe kwam de rechterarm op enige afstand van het skelet
terecht? In welke periode was het skelet in de bodem
terechtgekomen? Wat was het geslacht van deze persoon? Welke
leeftijd had de persoon tien hij/zij stierf? Wat was de
doodsoorzaak? Kortom een mysterie voor de archeologen…..
Het botmateriaal werd zoveel mogelijk, met de omliggende
grond erbij, overgebracht naar het Archeologisch en Bouwhistorisch
Centrum van de gemeente Utrecht. Daar werkt Tjeerd
Pot, een deskundige met veel kennis van het menselijk skelet.
Hij heeft het skelet heel voorzichtig en zorgvuldig
schoongemaakt en onderzocht. Zo kon een aantal van de vragen
beantwoord worden. Vlakbij het skelet werd ook een skelet van

Gesprek /
onderzoeksvragen
Vondst
Materiaal
een paard gevonden. Het is niet duidelijk of dit paard bij de
Leidsche Rijn man heeft gehoord. De man is in ieder geval voor
de vroege middeleeuwen op deze plaats terechtgekomen.
Vermoedelijk, gezien de rivierafzettingen waar hij gevonden is,
in de ijzertijd.
Bron:
- Op zoek naar de verleden medemens
Bespiegelingen over archeologische en bouwhistorische
vondsten uit Utrecht
Door: Tjeerd Pot
Uitgeverij: Matrijs
- Maandblad Historische Vereniging Vleuten-De Meern-
Haarzuilens
Schatkamer Leidsche rijn (3): een mysterie in het zand
Door: Herre Wynia
Jaargang 21, nummer 4, blz.96
Verhaal voor de leerlingen:
Waar is Rhinno…?
Door: Hans Doornweerd
- Met welke opgraving waren de archeologen bezig in 1998?
- Wat troffen zij daar tot hun verbazing aan?
- Wat was er zo bijzonder aan deze vondst?
- Hoe zijn zij vervolgens te werk gegaan?
Het skelet van een IJzertijd-man (de Leidsche Rijn man) in een
vroeg middeleeuwse nederzetting.
- fotoblad: Tjeerd Pot maakt de schedel schoon
- fotoblad: Skelet van de Leidsche Rijn man
- opdrachtblad: De Leidsche Rijn man
- werkblad 1: Het menselijk skelet
- werkblad 2: De ontdekkingen van de archeologen en Tjeerd
Pot
- werkblad 2 vervolg: Het verhaalblad
- Werkblad 2A: Het mysterie van de Leidsche Rijn man
- Werkblad extra: Trekpop skelet (op dik papier printen!)
- pen/potlood
- papier

Verwerking
- schaar
- splitpennen
Om de namen van de onderdelen van een menselijk skelet te
leren kennen, maken de leerlingen werkblad 1, waarbij ze de
goede cijfers bij de delen van het skelet zetten. Ze mogen hierbij
een biologieboek of boek van het menselijk lichaam gebruiken.
Ook kunnen ze internet raadplegen.
Daarna gaan zij met de opdracht op werkblad 2 aan de slag.
Hierop worden bevindingen uit onderzoek, verricht door de
archeologen en een skeletdeskundige, beschreven. Aan de hand
van deze bevindingen, schrijven ze een verhaal. In het verhaal
moeten een drietal vragen beantwoord worden.
Daarna lezen zij het verhaal van de specialisten: het mysterie van
de Leidsche Rijn man. Ze vergelijken dit met het door hen zelf
geschreven verhaal.
Als extra opdracht kunnen zij een trekpop van een skelet maken.
Dit is een extra werkblad.

Skelet Leidsche Rijn man