Musis juli/augustus 2009 nr.7 - Gemeente Schiedam
Musis juli/augustus 2009 nr.7 - Gemeente Schiedam
Musis juli/augustus 2009 nr.7 - Gemeente Schiedam
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Museumvondsten<br />
In hun ‘Groot <strong>Schiedam</strong>s Prentenboek’ vestigen Laurens<br />
Priester en Henk Slechte de aandacht op de geringe<br />
aantrekkingskracht die de jeneverstad had op kunstenaars.<br />
Met zijn rokende schoorstenen en ietwat ruige uitstraling<br />
had <strong>Schiedam</strong> kennelijk weinig schilderachtigs te bieden.<br />
Buitenlandse reisgidsen en –verslagen waren weinig lovend<br />
over de stad. De rook en de alom aanwezige spoeling<br />
(graanafval dat als varkensvoer dienst deed) vielen nog<br />
het meest op. Niet ongebruikelijk was het dat de gedrukte<br />
reisverslagen werden verlucht met afbeeldingen van de<br />
aantrekkelijkste Nederlandse plaatsen en slechts zelden<br />
behoorde <strong>Schiedam</strong> daartoe. Een lot overigens dat het deelde<br />
met de zusterstad te westerzijde, waar het naar iets heel<br />
anders rook. Ook Nederlandse kunstenaars vonden weinig<br />
inspiratie in <strong>Schiedam</strong>. En als ze deze al als onderwerp kozen,<br />
dan meestal als stadsgezicht, ver buiten de gemeentegrenzen.<br />
De door Priester en Slechte als verklaring aangedragen reden<br />
hiervoor kan inderdaad heel goed liggen in het contrast tussen<br />
stad en land. Het natuurlijke onbedorven veenweidelandschap<br />
tegenover de besloten industriestad met zijn gordel van molens<br />
had een zekere zeggingskracht.<br />
De hier getoonde aquarel, te dateren rond 1910, is gemaakt<br />
door een vaardige Engelse hand, waarvan de signatuur helaas<br />
nog niet ontcijferd is. De kunstenaar moet op ergens op het<br />
zuideinde van de Oost Abtspolder gestaan hebben, met links<br />
Particuliere collectie<br />
Stad en Land in contrast<br />
tekst: Jeroen ter Brugge<br />
de <strong>Schiedam</strong>se Schie en de door bomen bezoomde Oude<br />
Dijk. Naast de vele molens, inderdaad als een gordel om de<br />
stad, vallen de Singelkerk (links) en de toren van de Grote of<br />
Sint Janskerk (rechts) op, met hun karakteristieke silhouetten.<br />
Tussen de bomen van de Oude Dijk doemt een aantal grote<br />
structuren op; zeilen van schepen op de Schie of de kegels van<br />
de glashut aan de Overschieseweg?<br />
Opvallend is het water op de voorgrond. De in de 18 e en 19 e<br />
eeuwde verveende Oost Abtspolder heeft er lange tijd als<br />
plassengebied bij gelegen, maar die werd in de jaren 1870<br />
reeds drooggemalen. Vermoedelijk is de aquarel dan ook in het<br />
winterhalfjaar gemaakt, een periode waarin tot na de Tweede<br />
Wereldoorlog weilanden ’s winters regelmatig blank stonden.<br />
De bomen zijn nog kaal, maar het bloeiende speenkruid (?)<br />
op de voorgrond verraadt dat het voorjaar er aankwam. De<br />
bemaling en drainage was echter nog niet sterk ontwikkeld<br />
en boeren konden vaak maandenlang hun land niet betreden.<br />
Dat een laaggelegen polder als de Oost Abtspolder hier mee te<br />
maken had, ligt voor de hand.<br />
Wie anno <strong>2009</strong> hetzelfde panorama als op de aquarel probeert<br />
te krijgen, zal daar een harde dobber aan hebben. Niet alleen is<br />
<strong>Schiedam</strong> al tientallen jaren uit zijn jasje gebarsten, ook loopt<br />
er inmiddels een snelweg door het beeld. De recente herbouw<br />
van de <strong>Schiedam</strong>se molens draagt echter bij aan het herleven<br />
van dit beeld.<br />
musis 20