Musis juli/augustus 2009 nr.7 - Gemeente Schiedam

Constructieve elementen uit de jaren ’50 als architectonisch component anno nu.
milieu en gebouwinrichting voor garagebedrijven. Toch niet
de makkelijkste bedrijfsgebouwen met die lekkende olie,
uitlaatgassen en het stallen van veel ongewenst blik. Want
gedacht werd al direct aan nieuwbouw ten behoeve van
een merkdealer met de daaraan verbonden werkplaats en
onderhoudsgarage. Voldaan moest worden aan de strengste
eisen op het gebied van milieu en parkeren.
Bert Toorman: "Binnen het programma van omgevingseisen
en eisen met betrekking tot de herstructurering van de
’s Gravelandsepolder en het beeldkwaliteitsplan, zijn we
gaan zoeken naar een combinatie van vraagstukken en de
oplossing daarvan. Het gevolg is dat we het parkeren in het
hart van het gebouw hebben kunnen brengen. Achter de
kantoorruimten op de eerste verdieping bleek ruimte te vinden
voor een parkeerdek. Op de begane grond zijn de showroom,
de werkplaatsen en een aantal administratieve units ondergebracht.
Hiermee manifesteert het gebouw zich als een
winkel aan de ‘sGravelandseweg met representatieve gevels
in alle zichtlijnen en neemt toch niet meer ruimte in beslag
dan het netto vloeroppervlak. En dat tegen een bouwprijs die
vele malen lager ligt dan wanneer besloten was tot complete
nieuwbouw”.
Wiltonhaven
De vakpers noemt zijn vernieuwbouw voor Boers Plaatwerkindustrie
aan de Calandstraat echter meer tot de verbeelding
sprekend. Bert Toorman vindt dat begrijpelijk. "Bij Boers is
niet alleen gebruik gemaakt van de vroegere constructie.
Deze is ook volledig in het zicht gebracht. Het gebouw
stamt uit de jaren vijftig en behoorde tot de eerste generatie
bedrijfsgebouwen die hier werd neergezet. In feite was het
niet meer dan een enorme loods. De constructie is gebaseerd
op houten spanten over de gehele breedte van het pand. Deze
constructie was in de jaren vijftig zeer betaalbaar en maakte
het mogelijk om een lichte overspanning te realiseren waarbij
de gehele loods onder dak werd gebracht en nergens extra
steun behoefde. Het is een bouwvorm die je bijna op alle
oudere bedrijventerreinen tegenkomt.
19 musis
In verband met de bouwvergunning moesten we de gehele
nieuwbouw eerst achter de bestaande gevels realiseren met
behoud van het originele en - tegenwoordig overigens weer
prachtig gevonden - spantwerk. Om één van die tientallen
meters lange, gebogen spanten aan de buitenzijde van
het gebouw in het zicht te brengen en de gevelpartij naar
binnen te plaatsen was een trouvaille die ons al schetsend en
ontwerpend voor de geest kwam. Het resultaat is natuurlijk
prachtig. Nergens vind je een bedrijfspand dat een luifel heeft
die zich vanaf het maaiveld als een geweldige boog tussen
de uiterste hoeken spant en de volledige hoogte van het
bouwwerk heeft. Had de bouwvergunning er anders uitgezien,
dan waren we waarschijnlijk nooit op het idee gekomen”.
Zelf rekent hij de drie gelijkvormige gebouwen op de kop
van de vroegere Wiltonhaven in het bedrijvenpark Vijfsluizen
tot zijn mooiste ontwerpen. Ook deze zijn gerealiseerd
op basis van de leeggehaalde skeletten, zij het dat de drie
bestaande bouwwerken verschillende volumes waren. De
enige overeenkomst was gelegen in de weinig fantasierijke
vormgeving van betonskelet, eenvoudige metselwerk en
utilitaire raampartijen van de goedkoopste soort. Toorman;
"Wat ik wilde was het bedrijfskarakter van de Wiltonhaven
herscheppen, maar dan op de wijze waarop ook de
monumentale warenhuizen in de oude havens van Rotterdam,
Amsterdam, Londen en Antwerpen. Door de gelijkvormigheid
te benadrukken streefde ik naar een industriële sfeer, passend
tegen het decor van de bedrijven van Huisman, Damen en Van
Seumeren, maar tegelijkertijd herinneringen oproepend aan
de illustere scheepswerf van vroeger. Zonder te historiseren
denk ik dat we daarin uitstekend zijn geslaagd. De drie
bedrijfsgebouwen voegen zich natuurlijk in het beeld. Alsof ze
daar al generaties hebben gestaan. Niet meer weg te denken
uit hun omgeving en niet voor niets een ensemble dat door de
gebruikers met trots wordt onderhouden. Zo moet het wat mij
betreft. Waarbij een extra voordeel van het herbouwen met
gebruik van de bestaande constructie niet alleen het financieel
gewin is, maar tevens gemakkelijker te realiseren is, omdat de
omgevings- en milieueisen meestal al een generatie geleden
zijn ingevuld”.