De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de casus inburgering en nationaliteitswetgeving: iconen van nationale identiteit
identiteit en dat de plicht tot aanpassing aanmerkelijk geringer was. Met de intrede
van het burgerschapsconcept in de vroege jaren ’90 komt hier verandering in en
lijkt – nadat eerst een relatief neutraal burgerschapsbegrip wordt gehanteerd –
gaandeweg adaptatie te gaan prevaleren boven het behoud van de culturele, en later
meer religieuze, identiteit van veel migranten. De plicht tot aanpassing lijkt daar-
mee in de loop der tijd te zijn toegenomen. De recente parlementaire geschiedenis
bevestigt dit beeld van meer adaptatie en geeft aan dat ‘het gemeenschappelijke’ als
uitgangspunt dient (zie onder andere TK, vergaderjaar 2205-2006, 30 308, nr. 7:
9). Dit ‘gemeenschappelijke’ wordt echter ingevuld aan de hand van elementen die
typerend zijn voor nederland zoals taal en normen en waarden. Volgens Fermin
heeft een dergelijke communitaristische invulling, waarin er meer behoefte is aan
‘gemeenschapszin’, doorgaans meer aanpassing tot consequentie (Fermin 2001:
74, 82). Binnen een communitaristische visie heeft de overheid immers tot taak
de gedeelde normen, waarden en levensvormen te beschermen (zie ook Glastra en
Schedler 2003: 50). Burgerschap komt dan niet primair tot uiting in individuele
rechten zoals bij een liberalistisch beleid het geval is, maar in de identificatie met
de nationale gemeenschap en deelname aan sociale verbanden en praktijk van die
gemeenschap (zie ook Bauböck 2000).
in de visie van de regering kan de genoemde adaptatie evenwel niet ongelimiteerd
plaatsvinden, maar is deze ook aan grenzen gebonden: de aanpassing dient niet
zover te worden doorgevoerd dat er de facto sprake is van assimilatie, zo moge
onder andere uit onderstaande toelichting bij de Wi 2007 blijken:
96
“Bij gedeeld burgerschap wordt het gemeenschappelijke voorop gesteld. Dit
betekent niet dat er geen ruimte is voor diversiteit of dat integratie gelijk staat
aan assimilatie. Het betekent wel dat in het overheidsbeleid het accent moet
liggen op het gemeenschappelijke. Dat is de nederlandse taal, dat zijn de
basiswaarden die we met elkaar delen en de normen die we voor iedereen verplichtend
achten. Als praktische consequentie gaat het bij inburgering om taal
en kennis van de nederlandse samenleving. Het begrip assimilatie wordt in
relatie tot migranten gewoonlijk gebruikt als aanduiding van een proces of een
toestand van volledige overname van alle aspecten van de cultuur van het land
waar een migrant zich vestigt. Zoals ook is aangegeven in de kabinetsreactie op
het eindrapport van de commissie Blok (Kamerstukken ii 2003/04, 28 689,
nr. 17) kan en wil het kabinet dit niet van migranten eisen (…).” (TK, vergaderjaar
2005-2006, 30 308, nr. 7: 9)
De cruciale vraag waar integratie ophoudt en assimilatie begint, wordt door de
regering echter niet beantwoord.