De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de inburgeringswetgeving in vogelvlucht
“inburgering moet in dit verband worden gezien als een eerste stap in het inte-
gratieproces: door inburgering worden nieuwkomers in de gelegenheid gesteld
aansluiting te vinden op educatie en arbeidsmarkt. Bij inburgering gaat het om
het leren van de nederlandse taal en het verwerven van een eerste inzicht in de
maatschappelijke en staatkundige verhoudingen in onze samenleving en het
verwerven van een eerste inzicht in de nederlandse arbeidsmarkt.” (TK, vergaderjaar
1996-1997, 25 114, nr. 3: 1)
ofschoon niet steeds met zoveel woorden genoemd, lijkt in beginsel de vergroting
van de (educatieve, professionele en sociale) zelfredzaamheid van de nieuwkomer
centraal te staan (cf. TK, vergaderjaar 1996-1997, 25 114, nr. 3: 6). Hiertoe dient de
migrant met name over cognitieve vaardigheden te beschikken, of deze althans aan
te leren. De sleutel tot deze zelfredzaamheid lijkt hierbij voornamelijk te worden
gevormd door de beheersing van de nederlandse taal en kennis van de nederlandse
samenleving. Art. 4 lid 2 van de Win 1998 dat over het doel van het inburgeringsonderzoek
gaat, bevestigt dit expliciet:
“... Het onderzoek heeft in ieder geval betrekking op de mate waarin de
nieuwkomer actief en passief de nederlandse taal beheerst en kennis van de
nederlandse samenleving en de nederlandse arbeidsmarkt heeft, alsmede op
de mate waarin hij naar verwachting door het volgen van een door hem vast te
stellen inburgeringsprogramma kennis, inzicht en vaardigheden kan verwerven
met het oog op verdere scholing of toegang tot de arbeidsmarkt.”
Formeel spelen allerlei grotendeels emotionele aspecten of zogenoemde ‘feelings of
belonging’ praktisch geen rol. Groenendijk geeft aan dat er binnen het beleid sprake
is van integratie als een ‘cognitief proces’: “immigranten integreren als ze maar
over de juiste kennis beschikken” (Groenendijk 2005b: 15). Emoties, van zowel
nieuwkomers als autochtonen, worden hierbij volgens hem verwaarloosd, met een
contraproductief beleid tot gevolg. Van oers sluit hier in haar onderzoek ‘De naturalisatietoets
geslaagd?’ bij aan en schrijft dat door de beperking van integratie tot
kennistoetsing uit het oog wordt verloren dat integratie eigenlijk enkel mogelijk is
indien ook de ontvangende maatschappij zich openstelt voor migranten (Van oers
2006: 132).
Dat deze gevoelens, althans de gevoelens van nieuwkomers, evenwel niet geheel
zonder betekenis zijn, en indirect een rol kunnen spelen, zullen we in de loop van
het volgende hoofdstuk nog zien bij de bespreking van de verschillende veronderstellingen
die aan deze wet ten grondslag liggen.
51