De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

historie en sfeerimpressie
arbeidsmarkt en de nederlandse maatschappij meer in het algemeen (Van der
Zwan en Entzinger 1994: 20). De gedachte hierachter is dat ook degenen die om
allerhande redenen niet tot de arbeidsmarkt beogen toe te treden wel over een
minimale hoeveelheid kennis en vaardigheden dienen te beschikken. in dit verband
kan in het bijzonder aan bepaalde vrouwen worden gedacht. Entzinger vermeldt
hier een aantal jaren later over:
“ook zij die misschien nooit een baan zullen ambiëren (bijv. sommige vrouwen),
zullen wel als moeder kinderen moeten helpen grootbrengen die naar
nederlandse scholen gaan en zullen zich in de nederlandse samenleving volwaardig
burger willen kunnen voelen. ook daarvoor is een minimale bagage
aan kennis en vaardigheden noodzakelijk” (Entzinger 1997: 34).
Het inburgeringstraject bestaat in ieder geval uit lessen nederlandse taal en cursussen
in sociale vaardigheden en arbeidsoriëntatie.
Van der Zwan en Entzinger hadden eveneens een verplichte inburgering voor ogen
(Van der Zwan en Entzinger 1994: 20-22). Althans voor die nieuwkomers van wie
mocht worden aangenomen dat zij zonder aanvullende scholing niet of nauwelijks
mogelijkheden zouden hebben tot maatschappelijke deelname en/of arbeidsparticipatie
en derhalve altijd afhankelijk zullen blijven van de voorzieningen van de verzorgingsstaat.
Een belangrijke reden om deelname te verplichten is dat reciprociteit
centraal staat en dat het dus om een tweezijdige verplichting gaat. Dit impliceert
dat de overheid – vanwege het bestaan van een inburgeringsplicht – binnen deze
benadering gehouden is voor een toereikend onderwijsaanbod van voldoende kwaliteit
zorg te dragen.
De door Entzinger en Van der Zwan voorgestelde reciprociteit wordt in het inburgeringsbeleid
ook als zodanig onderkend. in onder meer de notitie Uitgangspunten
Inburgering is in dit verband letterlijk het volgende te lezen:
“de gemeentelijke overheid verplicht zich om in een voldoende aanbod van
voorzieningen te voorzien” (Ministerie van Binnenlandse Zaken 1995: 4).
Dit aspect van wederkerigheid komt in het integratiebeleid in het algemeen tot
uitdrukking, maar keert later nog eens expliciet terug in de nota met de titel Kansen
krijgen, kansen pakken (Ministerie van Binnenlandse Zaken 1998, nota integratiebeleid
1999-2002, TK, vergaderjaar 1998-1999, 26 333, nrs. 1-2). in deze nota
wordt aangegeven dat de overheid de verantwoordelijkheid heeft nieuwkomers
kansen te bieden voor inburgering en dat indien ze zich hiervoor inspant en daartoe
de nodige middelen beschikbaar stelt, de nieuwkomer verplicht is de geboden kan-
29