De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de casus inburgering en nationaliteitswetgeving: iconen van nationale identiteit
16
“de concurrentie op de arbeidsmarkt neemt toe en hoger opgeleiden verdrin-
gen lager opgeleiden. Werkgevers kunnen (...) hun eisen steeds hoger stellen
en mogelijke risicogroepen niet in dienst nemen” (Lucassen en Penninx 1994:
159).
Tot 1975 was het aandeel werkloze buitenlandse werknemers categorisch lager dan
dat van autochtonen. in het bijzonder na 1979 zou de relatie tussen autochtonen
en allochtonen blijvend veranderen: in het tijdvak 1988-1992 was de werkloosheid
onder Surinamers en nederlanders ruim drie maal zo hoog als onder autochtonen.
Voor Turken was de werkloosheid bij benadering ongeveer vierenhalf keer zo hoog.
Voor Marokkanen steeg zij zelfs van viereneenhalf tot vijf maal zo hoog (Lucassen
en Penninx 1994: 159; Vermeulen en Penninx 1994: 7).
Ten tijde van de oliecrisis, in 1973, loopt de werving van gastarbeiders nagenoeg ten
einde (cornelis 1990: 23). De behoefte aan arbeiders uit het buitenland daalt sterk,
maar van terugkeer is – met uitzondering van retourmigratie naar Zuid-Europa
– nagenoeg geen sprake. Sterker nog: veel gastarbeiders uit de Mediterrane landen
blijven niet alleen, maar halen ook hun gezinnen naar nederland (De Vries 1992:
51). Verder neemt in de jaren ’70 ook het aantal vluchtelingen uit landen als chili,
Argentinië, Vietnam en cambodja toe. in de jaren 1974 en 1975 doet een grote
groep Surinamers, die nauwelijks vertrouwd is met de nederlandse taal en cultuur,
zijn intrede in nederland (Entzinger 1990: 253). Voor deze laatste groep is het de
laatste mogelijkheid voor de onafhankelijkheid. De overheid voert in deze periode
een beleid dat het zwaartepunt legt bij de tijdelijke en aparte positie van migranten.
Zo bracht het huisvestingsbeleid gastarbeiders onder in pensions en bemoeilijkte
gezinshuisvesting. Voorts probeerde men de tijdelijkheid van hun verblijf vast te
leggen en terugkeer te stimuleren met terugkeerpremies. niet in de laatste plaats
was er ook speciaal ‘terugkeeronderwijs’ voor kinderen van gastarbeiders (Lucassen
en Penninx 1994: 161).
De komst van vrouwen en kinderen leidde tot meer contacten met nederlandse
instellingen zoals de school (Grielen 1997: 13; cornelis 1990: 23-24). op deze wijze
werden de maatschappij en de regering nadrukkelijker geconfronteerd met de
consequenties van de ‘tijdelijk’ bedoelde aanwezigheid van het toenemende aantal
migranten (Entzinger 1990: 255). De overheid ontwikkelde in aansluiting hierop
in de tweede helft van de jaren ’70 een zogenoemd ‘tweesporenbeleid’, gericht op
‘integratie met behoud van eigen identiteit’. Hierbij kan ‘integratie’ als een spoor
worden aangemerkt en ‘behoud van eigen identiteit’ als een spoor.