De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

1 hisTorie en sfeerimpressie
1.1 inleiding
historie en sfeerimpressie
in dit hoofdstuk wordt een meer algemene uiteenzetting gegeven van de histori-
sche context die aan het inburgeringsbeleid is voorafgegaan; een beleidsterrein dat
zich in de loop der tijd op brede publieke en politieke belangstelling heeft mogen
verheugen en bijna voortdurend onderwerp van hevige discussie is geweest. Het
inburgeringsbeleid is in de loop van het laatste decennium van de vorige eeuw tot
ontwikkeling gekomen en vormt reeds jaren een van de hoofdpijlers van het nederlandse
integratiebeleid voor etnische minderheden. Door de regering wordt deze
inburgering als een eerste stap richting integratie beschouwd. in discussies wordt
dit onderscheid echter niet altijd gemaakt en worden beide begrippen veelvuldig als
synoniemen gebruikt (cf. hoofdstuk 3).
in dit eerste hoofdstuk wordt allereerst de immigratie beschreven zoals die zich
vanaf 1945 heeft ontwikkeld. Verschillende typen migranten worden hierbij onder
de loep genomen: repatrianten (personen afkomstig uit het voormalige nederlands-indië),
Surinamers, vluchtelingen, ‘gastarbeiders’, gezinsherenigers en
gezinsvormers. De immigratie wordt geplaatst tegen het decor van de economische
ontwikkeling van nederland: een periode van economische voorspoed in de jaren
’60, van recessie begin jaren ’70 tot een hoge structurele werkloosheid in de jaren
’80 en ’90 en een heropleving in de tweede helft van de jaren ’90. 1
Daarnaast wordt aangegeven hoe de attitude van de nederlandse overheid jegens
de komst en vestiging van verscheidene soorten migranten is geweest en wordt een
blik geworpen op de voornaamste politieke gebeurtenissen in deze. We zullen zien
dat de regering eerst eind jaren ’70 een coherent minderhedenbeleid tot stand heeft
gebracht. Tenslotte wordt geschetst hoe het minderhedenbeleid zich inhoudelijk
heeft ontwikkeld tot een integratiebeleid. Al deze ontwikkelingen tezamen vormen
de context waarbinnen de invoering van het inburgeringstraject voor nieuwkomers,
medio jaren ’90, en later de verplichte inburgering op grond van de Wet inburgering
nieuwkomers 1998 (Win 1998, Stb. 1997, 604), te plaatsen zijn.
De periode 1945-2006 die wordt beschreven, kan grofweg in zes tijdvakken, die
overeenkomen met zes paragrafen, worden onderverdeeld. Daarbij zijn vaak economische
of beleidsinhoudelijke gronden van doorslaggevend belang geweest voor
de betreffende scheiding. De periode 1945-1960 staat in het teken van de naoorlogse
wederopbouw en de komst van repatrianten en Molukkers (par. 1.2). Het
tijdvak 1960-1973 wordt gekarakteriseerd door economische hoogconjunctuur en
11