De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de casus inburgering en nationaliteitswetgeving: iconen van nationale identiteit
4.3.3 de episode 1940-1975
na de Tweede Wereldoorlog doen zich de nodige versoepelingen voor (Heijs 1995:
158-160). Zo wordt in 1953 besloten de derde generatie bij geboorte automatisch
het nederlanderschap toe te kennen. Verder worden de mogelijkheden tot naturalisatie
aanzienlijk uitgebreid. niet in de laatste plaats wordt de praktijk bij naturalisatie
eveneens aanzienlijk liberaler, hetgeen zich onder meer uit in een zeer gering
aantal afwijzingen.
Het ideaal van de natiestaat is, gelijk in de voorgaande perioden het geval was,
ook in dit tijdsbestek invloedrijk. Assimilatie, ‘vereenzelviging met nederland’ en
‘inburgering’ blijft een cruciale conditie voor naturalisatie. Kennis van de nederlandse
taal is hiervoor de voornaamste toetsingsmaatstaf geworden. Daarnaast
blijkt het ideaal van de natiestaat ook uit de behartiging van nationale belangen.
Zo kunnen vreemdelingen die economisch nuttige activiteiten verrichten die in het
belang van het vaderland zijn, op spoedige naturalisatie rekenen.
Het gelijkheidsideaal – het principe om langdurig in nederland verblijvende vreemdelingen
gelijk te behandelen als nederlanders – krijgt na de oorlog meer invloed
op de nationaliteitsverlening aan vreemdelingen dan voorheen. naturalisatie wordt
dan weliswaar nog altijd als een ‘gunst’ beschouwd, maar krijgt gaandeweg ook meer
het karakter van een ‘recht’. De regering gaat er steeds meer vanuit dat er een zekere
morele plicht bestaat om ‘ingeburgerde’ vreemdelingen die daarom verzoeken daadwerkelijk
het nederlanderschap te verlenen (Heijs 1995: 160). Wat precies onder
‘inburgering’ verstaan moet worden, is overigens nog niet helemaal duidelijk. Daarnaast
komt er meer aandacht voor de rechtspositie van potentiële naturalisandi; er
wordt onder andere een begin gemaakt om de condities voor naturalisatie te expliciteren
en te codificeren, zodat ook deze verzoekers wisten waar zij aan toe waren.
4.3.4 de episode 1975-1992
na 1975 hebben de regels, de procedures en de attitude van de nederlandse overheid
ten aanzien van de verlening van de nederlandse nationaliteit aan vreemdelingen
een verdere versoepeling ondergaan (Heijs 1995: 211-214). Zo besluit de
regering in het jaar 1977 tot openbaarmaking van de voorheen nog interne condities
voor naturalisatie. In 1984 w0rden deze beleidsregels gecodificeerd in de Rijkswet
op het nederlanderschap. Met de inwerkingtreding van deze wet wordt de naturalisatieprocedure
verder vereenvoudigd: naturalisatie geschiedt alsdan bij Koninklijk
Besluit in plaats van bij wet. Verder wordt het onderzoek naar de inburgering, en
dan in het bijzonder naar de kennis van de nederlandse taal, overgedragen aan de
burgemeester waar die voorheen nog door de politie werden uitgevoerd. Kinderen
120