De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de casus inburgering en nationaliteitswetgeving: iconen van nationale identiteit
uit dit onderzoek. Voor het gros van de respondenten geldt dat de nederlandse
nationaliteit een uitdrukking van hun verbondenheid met nederland vormt. De
oorspronkelijke nationaliteit kan een uitingsvorm zijn van een beleefde individu-
ele etnische of nationale identiteit zijn, maar wellicht ook in het geheel niet. in
bepaalde situaties is er sprake van een zogenaamde slapende nationaliteit, die ver-
der weinig betekenis heeft. in dit verband kan verder worden gewezen op het nog
lopende onderzoek van De Hart (De Hart, nog te publiceren).
4.3 de Tijdspanne 1813-2003: van de sTichTing
van de eenheidssTaaT ToT de herziening
van de rWn
De ontwikkeling en het verloop van de nationale geschiedenis door de tijd heen
heeft grote invloed op hoe de nationaliteitswetgeving eruit ziet en in de loop der
tijd over meervoudige nationaliteiten wordt gedacht (zie ook WRR 2001). in
onderstaande worden de voornaamste historische gebeurtenissen met de daaraan
gelieerde trends in het nationaliteitsrecht en –beleid besproken. Het beginpunt is
hierbij de stichting van de nederlandse eenheidsstaat in 1813. Het eindpunt wordt
in deze paragraaf gevormd door het jaar 2003 waarin er een grondig herziene RWn
in werking treedt. Deze omvangrijke periode zal, met inachtneming van het bovenstaande
en geïnspireerd door het dissertatieonderzoek van Heijs, worden onderverdeeld
in een aantal episoden. De periode 1813-1892 komt aan de orde in paragraaf
3.1. Het tijdvak 1892-1940 passeert de revue in paragraaf 3.2. De perioden 1940-
1975 en 1975-1992 worden respectievelijk in de paragrafen 3.3 en 3.4 besproken. in
de paragrafen 3.5 en 3.6 worden tenslotte de tijdvakken 1992-1997 en 1997-2003
behandeld.
4.3.1 de episode 1813-1892
in het jaar 1813 wordt nederland een eenheidsstaat en in de jaren die erop volgen,
worden de eerste nationaliteitsregelingen in het leven geroepen (Heijs 1995: 58-
60). Deze regelingen zijn in het begin nog neergelegd in de verschillende Grondwetten
uit 1814 en 1815, vinden later een plaats in het Burgerlijk Wetboek uit 1838 en
worden ten slotte neergelegd in de nationaliteitswet uit 1850. Veel verschillen vertonen
deze regelingen overigens niet: vaststaand feit bleef namelijk dat het voor de
eerste generatie slechts mogelijk was om door naturalisatie nederlander te worden.
De tweede en volgende generaties daarentegen werden bij geboorte automatisch
staatsburger als gevolg van het ingezetenschap van hun ouders. Hier is grotendeels
aansluiting gezocht bij het ius soli beginsel.
118