De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de casus nationaliteitswetgeving
hierbij overigens geen sprake zo zal ook uit het vervolg van dit hoofdstuk nog
blijken (zie ook Joppke 2003). op deze plaats kan evenwel al voor de recentere
geschiedenis het volgende worden opgemerkt: invoering van de afstandseis in 1985,
afschaffing in 1991, herinvoering met de nodige uitzonderingen in 1998, codificatie
van de uitzonderingen in 2003 en anno 2004/2005 weer voorstellen tot schrapping
van de voornaamste excepties (cf. De Groot 2006: 103). Dit terwijl de voornaamste
argumenten pro en contra bi- en polypatridie niet wezenlijk veranderd lijken te zijn.
Wat de verschillende bedenkingen verbindt en tegelijkertijd ook markant maakt, is
in ieder geval dat veel vanuit het perspectief van de staat en des te minder vanuit
de invalshoek van het individu lijkt te worden bezien (De Hart 2005a: 31). in het
bijzonder de verhouding tussen staat en individu met de daarbij behorende rechten
en plichten is hierbij van belang. nationaliteit is binnen deze statelijke benadering
primair een politieke identiteit. Andere loyaliteiten en identiteiten zijn hierbij van
inferieur belang of worden idealiter geacht niet te bestaan. Bovendien worden
individuen in dit verband als ‘geatomiseerde individuen’ aangemerkt, die los staan
van de gehele maatschappelijke context (De Hart 2005a: 34). Dit betekent in feite
dat noch de omgeving, noch familie, religie of culturele achtergrond geacht worden
enige invloed van betekenis uit te kunnen oefenen op de verhouding tussen staat en
individu.
Bovenstaande topdown-benadering heeft voorts tot consequentie dat gekeken
wordt naar de negatieve gevolgen die meervoudige nationaliteiten voor een staat
kunnen hebben. De implicaties voor het individu en de motieven van het individu
zijn daarbij van aanmerkelijk minder belang. Deze topdown-benadering leidt er in
zekere zin ook toe dat de staat die bevolkingsgroepen zal weren die verondersteld
worden de meeste problemen te zullen opleveren voor die betreffende staat. in het
verloop van het betoog zullen we zien dat, afhankelijk van de tijdspanne waarover
we spreken, een specifiek type migrant in het vizier geraakt.
De Hart toont zich om een aantal redenen voorstander van een meer ‘bottom-up
benadering’ (De Hart 2005a: 35). Een dergelijke benadering is volgens deze auteur
niet alleen theoretisch van belang, maar ook empirisch, omdat daardoor ook andere
groepen dan alleen de door de staat meest problematisch geachte categorieën in
zicht komen, zoals emigranten en gemengde gezinnen. Meervoudige nationaliteit
wordt daarmee een kwestie die betrekking heeft op nagenoeg iedereen met een
meervoudige achtergrond. Verder kan het niet alleen inzicht verschaffen in de
politicologische dimensies van nationaliteit en identiteit, maar ook in de meer sociologische
en psychologische aspecten ervan. in een latere publicatie wijst De Hart
ook op het voordeel dat op deze wijze kan worden ingegaan op de vraag of het gros
115