De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

25.09.2013 Views

de casus inburgering en nationaliteitswetgeving: iconen van nationale identiteit natie prevaleert in deze boven nagenoeg alles. Het denken in termen van ‘wij’ en ‘de anderen’, van leden van het volk en leden van andere volkeren en van staatsburgers en vreemdelingen, is welhaast onlosmakelijk verbonden met dit ideaal. nationaliteit is binnen dit principe niet zomaar een willekeurige juridische status, maar heeft ook veel te maken met gevoel en affectieve en normatieve identificatie. Het is het ultieme bewijs dat men deel uitmaakt van het eigen volk, de gemeenschap. Dit heeft tot de voornaamste consequentie dat vreemdelingen uitsluitend de nationaliteit verkrijgen, indien er waarborgen zijn dat zij tot op zekere hoogte tot het volk kunnen worden gerekend en daarmee (in vergaande mate) zijn geïntegreerd of zelfs geassimileerd. Zijn die waarborgen aanwezig, dan is dat overigens nog geen garantie dat de nationaliteit ook daadwerkelijk zal worden verleend. Het natiestaatprincipe brengt namelijk tevens mee dat eerst wordt bezien of de betreffende verlening ook in het belang van het volk en de staat moet worden geacht. Hierbij zijn allerlei factoren, zoals economische, relevant. De besluitvorming inzake nationaliteitsverlening aan vreemdelingen kan behalve door het ideaal van de natiestaat ook mede door het gelijkheidsprincipe beïnvloed worden. Essentieel binnen het gelijkheidsideaal is dat alle mensen gelijkwaardig worden geacht te zijn en op relevante punten gelijk behoren te worden behandeld. Dit ideaal heeft een zekere universele strekking; gelijkheid en gelijke behandeling zijn niet enkel de norm tussen de leden van de eigen natie, maar gelden alle ingezetenen. Het onderscheid tussen staatsburgers en vreemdelingen is binnen deze visie in ieder geval geenszins vanzelfsprekend zoals bij het ideaal van de natiestaat in beginsel het geval is. Het gelijkheidsideaal heeft tot consequentie dat naarmate vreemdelingen langer op het grondgebied van een staat wonen, het moeilijker wordt hen ongelijk te blijven behandelen en de nationaliteit te onthouden. Verkrijging van het staatsburgerschap door vreemdelingen wordt binnen deze context als de sleutel tot een juridisch volwaardige positie in de samenleving beschouwd. 4.2.2 argumenTen van voor- en TegensTanders van meervoudige naTionaliTeiTen nader belichT: een TopdoWnbenadering De genoemde aanknopingspunten voor verlening van het staatsburgerschap kunnen in een veelheid van gevallen tot bi-, en zelfs polypatridie, leiden. in de literatuur wordt hier op uiteenlopende wijzen op gereageerd en worden verschillende pleidooien gehouden voor het al dan niet toestaan van meervoudige nationaliteiten. Hierbij worden allerlei argumenten aangedragen. De verscheidene motieven hebben echter niet alleen met elkaar gemeen dat ze vaak juridisch van aard zijn (conflicterende rechten en plichten bijvoorbeeld), maar in het gros van de gevallen 112

de casus nationaliteitswetgeving ook betrekkelijk normatief getint kunnen zijn, zoals loyaliteit dat bijvoorbeeld is. Verder kunnen de motieven van tegenstanders vaak als politieke argumenten en een schets van potentiële problemen die zich eventueel zouden kunnen voordoen worden geduid, nu er weinig concrete voorbeelden te noemen zijn waarbij meer- dere nationaliteiten overheden ook daadwerkelijk voor onoverkomelijke problemen hebben gesteld (Groenendijk 1999; Jones- correa 1999; Aleinikoff and Klusmeyer 2001; Schuck 2002; De Hart 2005a). Het blijft doorgaans bij ideeën, speculaties en een schets van het slechtste scenario. Empirisch onderzoek ontbreekt nagenoeg. Dat meervoudige nationaliteiten hoofdzakelijk in theorie als een probleem worden gezien, blijkt overigens ook uit het aantal meervoudige nationaliteiten dat men in de praktijk aantreft. circa 76 procent van de genaturaliseerden behouden hun oorspronkelijke nationaliteit (Böcker et al. 2005: 162). 2 in onderstaande worden de voornaamste bedenkingen en voordelen van meerdere nationaliteiten belicht (hierbij is onder meer gebruik gemaakt van het overzicht zoals gegeven door Boll 2007; De Hart 2005a; De Hart 2005b; Martin et al 2003; maar zie ook Jones-correa 1999; Groenendijk 1999). in de huidige discussie omtrent meervoudige nationaliteiten, anno 2007, staat met name het al dan niet gepercipieerde gebrek aan loyaliteit in het middelpunt van de belangstelling. onvoldoende loyaliteit is ook de voornaamste bedenking tegen meerdere nationaliteiten die in de literatuur wordt genoemd (zie o.a. Martin et al. 2003). in de visie van de verschillende tegenstanders domineert de gedachte dat een individu volledig loyaal dient te zijn aan de staat waarvan hij over de nationaliteit beschikt. nationaliteit heeft tot consequentie dat een exclusieve en ondeelbare relatie tot stand komt, hetgeen loyaliteit eveneens onherleidbaar en exclusief maakt. Meervoudige nationaliteiten leiden dan bijna automatisch tot meerdere loyaliteiten wat tot ontrouw aan de staat en de belangen van de natie kan leiden. in het bijzonder in geval van internationale spanningen, zoals 9/11, de aanslagen in Madrid en Londen, en oorlogen kunnen personen met loyaliteiten hier en elders een gevaar voor de veiligheid betekenen. De kanttekening die door voorstanders hierbij wordt geplaatst is dat personen over veel uiteenlopende loyaliteiten kunnen beschikken die naar tijd en plaats een andere volgorde van belang kunnen innemen. Loyaliteit is dan wel degelijk deelbaar en behoeft niet aan de staat gelieerd te zijn. Hierbij kan gedacht worden aan loyaliteit ten opzichte van de stad of regio waarin men woont, aan loyaliteit aan de plaats waar familie, vrienden en geliefden wonen en aan loyaliteit aan de werkgever. internationaal schokkende gebeurtenissen zoals die in bovenstaande zijn geschetst, brengen voor voorstanders geen wezenlijke verandering in deze aan (Spiro 1998; Spiro 2003). Daarnaast is herhaaldelijk uit wetenschappelijk onderzoek gebleken dat veel migranten transnationale relaties 113

de <strong>casus</strong> nationaliteitswetgeving<br />

ook betrekkelijk normatief getint kunn<strong>en</strong> zijn, zoals loyaliteit dat bijvoorbeeld is.<br />

Verder kunn<strong>en</strong> de motiev<strong>en</strong> van teg<strong>en</strong>standers vaak als politieke argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> schets van pot<strong>en</strong>tiële problem<strong>en</strong> die zich ev<strong>en</strong>tueel zoud<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> voordo<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> geduid, nu er weinig concrete voorbeeld<strong>en</strong> te noem<strong>en</strong> zijn waarbij meer-<br />

dere nationaliteit<strong>en</strong> overhed<strong>en</strong> ook daadwerkelijk voor onoverkomelijke problem<strong>en</strong><br />

hebb<strong>en</strong> gesteld (Gro<strong>en</strong><strong>en</strong>dijk 1999; Jones- correa 1999; Aleinikoff and Klusmeyer<br />

2001; Schuck 2002; <strong>De</strong> Hart 2005a). Het blijft doorgaans bij ideeën, speculaties<br />

<strong>en</strong> e<strong>en</strong> schets van het slechtste sc<strong>en</strong>ario. Empirisch onderzoek ontbreekt nag<strong>en</strong>oeg.<br />

Dat meervoudige nationaliteit<strong>en</strong> hoofdzakelijk in theorie als e<strong>en</strong> probleem word<strong>en</strong><br />

gezi<strong>en</strong>, blijkt overig<strong>en</strong>s ook uit het aantal meervoudige nationaliteit<strong>en</strong> dat m<strong>en</strong> in<br />

de praktijk aantreft. circa 76 proc<strong>en</strong>t van de g<strong>en</strong>aturaliseerd<strong>en</strong> behoud<strong>en</strong> hun oorspronkelijke<br />

nationaliteit (Böcker et al. 2005: 162). 2<br />

in onderstaande word<strong>en</strong> de voornaamste bed<strong>en</strong>king<strong>en</strong> <strong>en</strong> voordel<strong>en</strong> van meerdere<br />

nationaliteit<strong>en</strong> belicht (hierbij is onder meer gebruik gemaakt van het overzicht<br />

zoals gegev<strong>en</strong> door Boll 2007; <strong>De</strong> Hart 2005a; <strong>De</strong> Hart 2005b; Martin et al 2003;<br />

maar zie ook Jones-correa 1999; Gro<strong>en</strong><strong>en</strong>dijk 1999).<br />

in de huidige discussie omtr<strong>en</strong>t meervoudige nationaliteit<strong>en</strong>, anno 2007, staat met<br />

name het al dan niet gepercipieerde gebrek aan loyaliteit in het middelpunt van<br />

de belangstelling. onvoldo<strong>en</strong>de loyaliteit is ook de voornaamste bed<strong>en</strong>king teg<strong>en</strong><br />

meerdere nationaliteit<strong>en</strong> die in de literatuur wordt g<strong>en</strong>oemd (zie o.a. Martin et al.<br />

2003). in de visie van de verschill<strong>en</strong>de teg<strong>en</strong>standers domineert de gedachte dat<br />

e<strong>en</strong> individu volledig loyaal di<strong>en</strong>t te zijn aan de staat waarvan hij over de nationaliteit<br />

beschikt. nationaliteit heeft tot consequ<strong>en</strong>tie dat e<strong>en</strong> exclusieve <strong>en</strong> ondeelbare<br />

relatie tot stand komt, hetge<strong>en</strong> loyaliteit ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s onherleidbaar <strong>en</strong> exclusief<br />

maakt. Meervoudige nationaliteit<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> dan bijna automatisch tot meerdere<br />

loyaliteit<strong>en</strong> wat tot ontrouw aan de staat <strong>en</strong> de belang<strong>en</strong> van de natie kan leid<strong>en</strong>.<br />

in het bijzonder in geval van internationale spanning<strong>en</strong>, zoals 9/11, de aanslag<strong>en</strong><br />

in Madrid <strong>en</strong> Lond<strong>en</strong>, <strong>en</strong> oorlog<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> person<strong>en</strong> met loyaliteit<strong>en</strong> hier <strong>en</strong> elders<br />

e<strong>en</strong> gevaar voor de veiligheid betek<strong>en</strong><strong>en</strong>. <strong>De</strong> kanttek<strong>en</strong>ing die door voorstanders<br />

hierbij wordt geplaatst is dat person<strong>en</strong> over veel uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de loyaliteit<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />

beschikk<strong>en</strong> die naar tijd <strong>en</strong> plaats e<strong>en</strong> andere volgorde van belang kunn<strong>en</strong> innem<strong>en</strong>.<br />

Loyaliteit is dan wel degelijk deelbaar <strong>en</strong> behoeft niet aan de staat gelieerd te zijn.<br />

Hierbij kan gedacht word<strong>en</strong> aan loyaliteit t<strong>en</strong> opzichte van de stad of regio waarin<br />

m<strong>en</strong> woont, aan loyaliteit aan de plaats waar familie, vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> <strong>en</strong> geliefd<strong>en</strong> won<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> aan loyaliteit aan de werkgever. internationaal schokk<strong>en</strong>de gebeurt<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> zoals<br />

die in bov<strong>en</strong>staande zijn geschetst, br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> voor voorstanders ge<strong>en</strong> wez<strong>en</strong>lijke<br />

verandering in deze aan (Spiro 1998; Spiro 2003). Daarnaast is herhaaldelijk uit<br />

wet<strong>en</strong>schappelijk onderzoek geblek<strong>en</strong> dat veel migrant<strong>en</strong> transnationale relaties<br />

113

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!