De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de inburgeringswetgeving: veronderstellingen en bevindingen in een breder perspectief
opgeleide migrant, die reeds bekend is met de nederlandse samenleving en, in
de woorden van Fermin, “dus in feite al ingeburgerd is” (Fermin 2006: 29). Deze
persoon weet immers hoe om te gaan met meer eigen verantwoordelijkheid en
marktwerking, slaagt – binnen een gelijk gebleven aantal cursusuren – voor de
inburgeringstoets en heeft daarmee nauwelijks behoefte aan een ‘eerste stap’ rich-
ting het integratieproces, zoals inburgering ook wel wordt omschreven.
Van Huis en De Regt lijken daarentegen een andere visie te huldigen en geven aan
dat de inhoud van het cursusonderdeel Maatschappij oriëntatie, zonder dat dit
(nader) wordt geëxpliciteerd, evident is gericht op niet-Westerse nieuwkomers, die
laagopgeleid zijn. Dit volgt volgens hen bijvoorbeeld uit de aandacht voor grondrechten,
voor de man-vrouw-verhouding, de inhoud van opvoedingsnormen en
omgangsregels. in de retoriek van ‘zo doen jullie dat’ en ‘zo doen wij dat hier’ is in
hun visie weinig ruimte voor nieuwkomers die hoog opgeleid, westers georiënteerd
of uit westerse landen afkomstig zijn. Van Huis en De Regt geven aan dat er klaarblijkelijk
vanuit wordt gegaan dat niet-westerse migranten niet over deze omgangsvormen
beschikken (Van Huis en De Regt 2005: 403). De kanttekening die evenwel
bij deze visie kan worden geplaatst, is dat de conclusie ‘slechts’ op het onderdeel
Maatschappij oriëntatie is gebaseerd en dat onder meer de eerder beschreven drie
algemene ontwikkelingen – meer in het bijzonder: marktwerking, eigen verantwoordelijkheid
en een resultaatsverplichting – niet in de overwegingen zijn betrokken.
Bovendien hebben we bij de bespreking van dit deel van de inburgeringscursus
in hoofdstuk 2 gezien dat er wel degelijk onderscheid lijkt te worden gemaakt tussen
hetgeen aan hoog- en aan laagopgeleiden wordt gedoceerd.
Wat door de tijd heen over de gehele linie genomen in ieder geval wel gelijk lijkt te
zijn gebleven, is dat er weinig sprake is van differentiatie binnen de groep inburgeringsplichtigen
(zie onder meer TK, vergaderjaar 1996-1997, 25 1114, nr. 5: 1-2; TK,
vergaderjaar 1996-1997, 25 1114, nr. 5: 23; TK, vergaderjaar 1996-1997, 25 1114, nr.
5: 24; TK, vergaderjaar 2005-2006, 30 308, nr. 6: 20). Dit leidt er onder andere toe
dat mensen met een (zeer) verschillende achtergrond, en daarmee een ander startniveau,
hetzelfde traject krijgen aangeboden. Zo komt de analfabete Somalische
moeder met kinderen in beginsel voor dezelfde cursus in aanmerking als de hoogopgeleide
vluchteling die na drie jaar een vaste verblijfsstatus krijgt en het nederlands
al aardig beheerst (TK, vergaderjaar 1996-1997, 25 114, nr. 5: 1).
Entzinger en anderen refereren in hun open brief eveneens aan deze kwestie en
merken op dat “van alle immigranten, ongeacht hun taalkennis bij aanvang, hun
opleidingsniveau en hun leeftijd tussen 18 en 60 jaar, wordt geëist dat zij hetzelfde
niveau van taalkennis bereiken.” (Entzinger c.s., oktober 2006)
101