De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de inburgeringswetgeving: veronderstellingen en bevindingen in een breder perspectief
Bovendien is het de vraag of de bereidheid en de mogelijkheid zo groot is om van
identiteit te wisselen (Duyvendak 2000: 51-63) en of de overheid hier een rol kan
en mag vervullen. niet in de laatste plaats bestaan er in de literatuur uiteenlopende
visies op de vraag of vergaande aanpassing, of zelfs assimilatie, en in welke mate
dan, noodzakelijk en gewenst is.
3.2.2 een veranderend burgerschapsconcepT
Zoals uit de voorgaande subparagraaf is gebleken, is het burgerschapsconcept reeds
vanaf medio jaren ’90 tot leidende notie voor het integratiebeleid gekozen en wordt
deze ook nu anno 2007 nog als uitgangspunt genomen. in onderstaande wordt
een omschrijving gegeven van de ontwikkeling die dit begrip heeft ondergaan. Dit
gebeurt aan de hand van een tweetal veranderingen: de overgang van een ‘dun’ naar
een meer ‘dik’ concept van burgerschap en de ‘opwaardering’ van een eerste stap
richting het integratieproces naar wat door de RMo ook wel is aangeduid als een
‘burgerschap voor gevorderden’ (RMo 2003: 7). Wat beide (deel) trends in ieder
geval gemeen lijken te hebben, is dat een omschrijving van wat burgerschap is, niet
louter als een ‘technische kwestie’ kan worden gepresenteerd, maar aan de essentiele
vraag raakt wie burger is en wie niet en daarmee ook iets zegt over democratie
en de mechanismen van in- en uitsluiting (in soortgelijke zin Van den Bossche en
Zemni 2002: 1).
in de eerdergenoemde contourennota uit 1994 vormen integratie en actieve deelname
aan de maatschappij, en de ontvankelijkheid daarvoor van de gevestigde
samenleving, de belangrijkste condities voor burgerschap. Burgerschap is daarmee
onlosmakelijk verbonden met begrippen als ‘eigen verantwoordelijkheid’, ‘participatie’
en ‘betrokkenheid’. Later bij de toelichting op de Wi 2007 komen daar ook de
competenties op het gebied van deze participatie bij, zo volgt onder meer uit onderstaande
bewoordingen van de regering:
“… een ieder in de nederlandse samenleving moet bereid zijn tot maatschappelijke
participatie. Bereidheid alleen is echter niet voldoende. Het gaat er om
dat een ieder ook daadwerkelijk meedoet. Het doel van het integratiebeleid is
‘gedeeld burgerschap’. Dit houdt in dat men daadwerkelijk deelneemt aan alle
facetten van de samenleving en daaraan een actieve bijdrage levert, nederlands
spreekt en zich houdt aan basale nederlandse normen. Basiskennis van
de nederlandse taal en van de nederlandse samenleving is een minimaal vereiste
om ook daadwerkelijk mee te kunnen doen. Zonder die basiskennis kan
de bereidheid tot maatschappelijke participatie niet leiden tot daadwerkelijke
participatie.” (TK, vergaderjaar 2005-2006, 30 308, nr. 7: 39).
99