Biologische efficiëntie.pdf - Inagro

AANGEPASTE SPUITTECHNIEK
Drift beperken in de akkerbouw
LCG
Tijdens de periode 01/01/2007 en 31/12/2008 liep het demonstratieproject “Drift beperken in
de akkerbouw”. Dit project was een samenwerking tussen het LCG vzw (Beitem,
coördinator), PCA vzw (Beitem), WPA vzw (Beitem), LCV vzw en ILVO-T&V-Agrotechniek.
Het project bestond uit 2 luiken. Enerzijds wou het project de gebruikers van
gewasbeschermingsmiddelen sensibiliseren rond het toepassen van driftreducerende
technieken om verontreiniging van oppervlaktewater tegen te gaan of om eventuele
bufferzones te reduceren. Hierbij werden demovelden aangelegd om de verkleining van de
bufferzone visueel aan te tonen. Anderzijds werden proefvelden, in tarwe, maïs en
aardappelen, aangelegd om de biologische efficiëntie van deze driftreducerende technieken
te onderzoeken. Tijdens de jaarlijkse demobezoeken werd drift besproken en werden de
verschillende driftreducerende technieken aangebracht. Verder werd de landbouwkundige
efficiëntie van de verschillende reducerende technieken in de praktijk gedemonstreerd.
Figuur 1: Demodag met proefveldbezoek
Om erkenningen van middelen te behouden en om de waterkwaliteit in het algemeen te
verbeteren is het noodzakelijk de verontreiniging van oppervlaktewater door
gewasbeschermingsmiddelen tegen te gaan. Eén van de maatregelen hiervoor is het in acht
nemen van een bufferzone langs waterlopen. Deze bufferzone wordt vermeld op het etiket
van het gewasbeschermingsmiddel en dient door de verbruiker verplicht te worden
nageleefd. De meeste landbouwers zijn zich echter niet bewust van de nieuwe richtlijnen
inzake de bufferzones of durven het risico om een zone onbehandeld te laten niet nemen.
Vooral in gebieden met veel waterlopen is het niet naleven van deze bufferzones kritiek.
Andere maatregelen zijn de reductie van drift van spuitnevels en een verbetering van deze
spuittechnieken. De verschillende driftreducerende maatregelen worden beschreven in de
brochure „Maatregelen ter beperking van de verontreiniging van oppervlaktewater door
gewasbeschermingsmiddelen‟ van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de
Voedselketen en Leefmilieu (www.fytoweb.be/info voor de gebruiker). Driftreducerende
technieken bestaan erin het spuittoestel of de spuitdoppen zo te kiezen of aan te
passen(grotere druppels of sneller bodem/plant bereiken) zodat er minder drift ontstaat. Aan
het jaarlijks demobezoek in 2007 werd een machinedemo gekoppeld waarbij verschillende
constructeurs driftreducerende technieken op het spuittoestel demonstreerden.

Figuur 2: Demonstratie luchtondersteuning (Hardi) en sleepdoeksysteem (Delvano)
De vraagt rijst natuurlijk of deze driftreducerende technieken ook een even goede
behandeling van de ziekte of plaag kennen. Op 3 demoproefvelden werden daarvoor
gedurende 2 groeiseizoenen enkele driftreducerende technieken op het vlak van doptype
onderzocht. Concreet gaat het om een herbicidendemo bij maïs, een fungicidendemo bij
granen en een loofdodingdemo bij aardappelen. Ieder proefveld bestond uit 9 objecten
aangelegd in 3 herhalingen.
Onderstaande tabel geeft de verschillende objecten weer met hun driftreductieklasse en de
na te leven bufferzone (hier als voorbeeld 20 m genomen met klassieke spuittechniek). Uit
de tabel volgt dat het toepassen van luchtmengdoppen kan leiden tot een driftreductie van
75% tot 90% en op die manier de bufferzone gereduceerd kan worden tot 1m.
Tabel 1: Objecten proefveld biologische efficiëntie
Object nr. Doptype ISO Spuitdruk Rijsnelheid
Dopgrootte (bar) (km.u -1
) -
Volume
(l.ha -1
) ha -
Drifreductie Bufferzone
klasse (%) (m)
1
03 3 6 240 0 20
2
3
4
Standaard spleetdop
Standaard spleetdop
Standaard spleetdop
Standaard spleetdop
03 3 4.5 320 0 20
03 3 3 480 0 20
04 3 6 320 0 20
5 Driftreducerende spleetdop 04 3 6 320 50 10
6 Luchtmengdop 04 3 6 320 75 5
7
06 3 6 480 0 20
Standaard spleetdop
8 Luchtmengdop 02 3 6 160 50 10
9 Luchtmengdop 06 3 6 480 90 1

Figuur 3: Standaard spleetdop 04, driftreducerende spleetdop 04, Luchtmengdop 04 en luchtmengdop 06
met druppelgrootte.
In wintertarwe werden de fungicidebehandelingen tegen aar- en bladziekten uitgevoerd
m.b.v. de driftreducerende technieken. Zowel in 2007 als in 2008 werd een
opbrengstbepaling uitgevoerd en werd bladvlekkenziekte en bruine roest beoordeeld. Over
beide jaren werden iets lagere opbrengsten genoteerd bij objecten 6 en 9. In 2008 kenden
deze objecten tevens een mindere bestrijding van de bladvlekkenziekte. De verschillen zijn
echter steeds minimaal waardoor geconcludeerd kan worden dat er weinig tot geen verschil
is tussen de objecten Inzake biologische efficiëntie als het gaat om de ziektebestrijding. De
driftreducerende dop was biologisch even efficiënt als de gewone spleetdoppen.
In de maïs werd de herbicidenbehandeling uitgevoerd met de verschillende doptypes. Een
opbrengstbepaling werd uitgevoerd en de onkruiddruk genoteerd. De biologische efficiëntie
van de driftreducerende doppen was even groot als bij de standaard spleetdoppen. Er werd
geen verschil in opbrengst of onkruiddruk waargenomen.
Bij de aardappelen werd de loofdoding uitgevoerd met de verschillende doptypes. De
biologische efficiëntie werd beoordeeld aan de hand van de loofdoding blad, stengeldoding,
pelvastheid en onderwatergewicht. De loofdoding vond plaats met Reglone. De eerste dagen
na de bespuiting waren enkele verschillen waar te nemen op het vlak van stengeldoding. De
afdoding verloopt iets trager in het begin met de driftreducerende en luchtmengdoppen. Na
één week is dit verschil echter volledig weggewerkt en zijn geen verschillen meer terug te
vinden. Op het vlak van de pelvastheid waren er kleine verschillen, die echter niet te
verklaren waren aan de hand van de loof- en stengeldoding. Bij het onderwatergewicht
werden geen verschillen waargenomen.
Uit het project volgt dat het gebruik van driftreducerende doptypes in de verschillende
proeven weinig tot geen invloed heeft op de landbouwkundige efficiëntie. Met deze doptypen
is het dus mogelijk om op een even goede manier de loofdoding in aardappelen en de
herbicidenbehandeling in de maïs uit te voeren. Enkel bij de fungicidebehandeling in tarwe
was de biologische efficiëntie van de luchtmengdoppen met een dopgrootte vanaf 04 iets
lager. De demoactiviteiten konden op heel wat bezoekers rekenen waardoor er sprake mag
zijn van een geslaagde opzet. Verder is uit de demoactiviteiten gebleken dat er nood is aan
een verdere sensibilisering omtrent de factoren driftreductie en bufferzone.

Driftreducerende spuittechnieken in de witloofteelt, suikerbieten en
cichorei
Nationale Proeftuin voor Witloof
Driftreducerende technieken hebben geen negatieve effecten op de efficiëntie van de
onkruidbestrijdingsmiddelen toegepast in de witloofteelt. Dit blijkt uit een tweejarig onderzoek
uitgevoerd op enkele witloofpercelen. Drift kan bovendien met behulp van een aangepast
spuittechniek in belangrijke mate beperkt worden.
De term drift wordt gebruikt voor spuitvloeistof die ongewild buiten het te behandelen perceel
terechtkomt tengevolge van luchtbewegingen. Hierbij onderscheiden we twee vormen:
druppeldrift en dampdrift. Bij druppeldrift gaat het om druppels, gevormd door de
spuitdoppen, die via de wind meegevoerd worden tot over de perceelsgrenzen en zich daar
afzetten. Druppeldrift is het fenomeen dat het best gekend is en dat enkel optreedt tijdens de
behandeling van de gewassen zelf. Deze vorm van drift is sterk afhankelijk van de
toegepaste spuittechniek en is hierdoor vrij gemakkelijk te manipuleren.
Dampdrift vormt zich door de verdamping van middelen die verspoten zijn en nog niet door
de planten zijn opgenomen, in de bodem zijn ingeregend of ingewerkt. Dampdrift kan
verdergaan zolang de middelen in dampfase zijn of in dampfase kunnen overgaan, uiteraard
spelen voornamelijk het klimaat en het type product hierbij een belangrijke rol.
Algemeen bekeken heeft druppeldrift een belangrijker aandeel in de totale hoeveelheid drift
in vergelijking met dampdrift.
Door drift komen gewasbeschermingsmiddelen op plaatsen terecht waar ze schadelijk
kunnen zijn voor het milieu, maar eveneens een risico voor de volksgezondheid kunnen
vormen.
Witloofwortelteelt.
Om (druppel)drift te beperken kan de land- en tuinbouwer enkele maatregelen nemen bij
de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen. De Nationale Proeftuin voor Witloof
testte gedurende twee jaar in samenwerking met het ILVO enkele driftreducerende
spuittechnieken uit tijdens de onkruidbestrijding in de witloofwortelteelt (tabel 1).

Tabel 1 De verschillende toegepaste technieken op het proefveld en de bijbehorende specificaties
Object Opgenomen
in onderzoek
Doptype Gebruikte dop ISO
dopgroott
e
1 2007 en 2008 Standaard spleetdop Hardi ISO F
110 04
2 2007 en 2008 Driftreducerende Hardi ISO LD
spleetdop
110 04
3 2007 en 2008 Luchtmengdop Hardi ISO Injet
110 04
4 2007 en 2008 Standaard spleetdop Hardi ISO F
110 03
5 2007 en 2008 Luchtmengdop Hardi ISO Injet
110 02
6 2007 Standaard spleetdop Hardi ISO F
110 03
6 b ** 2008 Standaard spleetdop Hardi ISO F
110 03
7 2007 Standaard spleetdop Hardi ISO F
110 03
7 b 2008 Driftreducerende Hardi ISO LD
spleetdop
110 02
8 2007 Standaard spleetdop Hardi ISO F
110 03
8 b 2008 Driftreducerende Hardi ISO LD
spleetdop
110 03
9 2007 en 2008 Luchtmengdop Hardi ISO Injet
110 02
*Toe te passen bufferzone bij bepaalde spuittechniek bij het middel Dual Gold
** Bij dit object werd een lagere dosis toegepast, met name 2/3 van de normale dosis
Spuitdru
k (bar)
Rijsnelhei
d (km/u)
Volum
e (l/ha)
Driftreduc
tie-klasse
(%)
Bufferzone
* (m)
04 3 6 320 0 10
04 3 6 320 50 5
04 3 6 320 75 2
03 3 6 240 0 10
02 3 6 160 50 5
03 3 4 360 0 10
03 3 6 240 0 10
03 2 6 196 0 10
02 3 6 160 0 10
03 4 6 278 0 10
03 3 6 240 50 5
02 7 6 240 50 5

De toegepaste technieken opgesomd in tabel 1 hebben allen een verschillende invloed op
drift. Zo zal een lagere rijsnelheid minder drift veroorzaken doordat er minder turbulentie
gecreëerd wordt achter de spuitboom. Het doptype heeft echter de belangrijkste invloed op
het driftrisico. Voor éénzelfde dopgrootte en spuitdruk leveren standaard spleetdoppen de
kleinste druppelgroottes gevolgd door de driftreducerende spleetdoppen en de
luchtmengdoppen. Bij luchtmengdoppen worden kleine luchtbelletjes in de spuitdruppels
opgenomen waardoor hun druppelgrootte in belangrijke mate stijgt. Grovere druppels
verminderen de drift omdat deze zwaarder en sneller en dus minder windgevoelig zijn.
Grovere druppels resulteren echter in een lagere bedekkingsgraad van bladherbiciden en
kunnen hierdoor mogelijks de efficiëntie beïnvloeden. Dit werd in deze studie onderzocht.
Ook bij een grotere dopgrootte, zowel bij de standaard spleetdoppen als de driftreducerende
spleetdoppen, neemt de druppelgrootte toe.
Drift kan eveneens verminderd worden door een lagere spuitdruk in te stellen. Hoe hoger de
spuitdruk, hoe fijner de spuitnevel en bijgevolg hoe groter het risico op drift.
Hoewel er verschillende technieken bestaan om drift de reduceren, heeft de overheid beslist
om slechts een beperkt aantal (controleerbare) maatregelen te erkennen. Deze erkenning is
belangrijk voor de regelgeving rond bufferzones. Een bufferzone is de afstand tot een
waterloop waar het betreffende middel niet mag toegepast worden. Deze gegevens zijn terug
te vinden op het productlabel. Voor bijvoorbeeld Dual Gold is de bufferzone 10 m met een
klassieke spuittechniek. Door gebruik te maken van driftreducerende maatregelen kan deze
bufferzone verkleind worden. Enkele van de in deze proef geteste technieken zijn erkend
door de overheid als driftreducerend en ingedeeld in driftreductieklasses van 50, 75 en 90%.
Het gaat hier om het gebruik van driftreducerende doppen. Een overzicht is terug te vinden
in de tabel 1. Deze technieken laten toe de standaard bufferzone te reduceren. Andere
driftreducerende technieken zoals het gebruik van luchtondersteuning of rijenbespuiting
werden niet opgenomen in het onderzoek, maar zijn eveneens erkend. Het verlagen van de
druk of de rijsnelheid zijn echter maatregelen die niet in aanmerking komen voor het
verkleinen van de bufferzones, maar die wel behoren tot de goede landbouwkundige praktijk.
Voor bijkomende informatie kan u terecht op de website www.fytoweb.fgov.be bij 'Info voor
de gebruiker - Maatregelen ter beperking van verontreiniging van oppervlaktewater'.
In 2008 pasten de onderzoekers de opgesomde technieken (tabel 1) toe op een perceel van
Herman Brouwers in Wolvertem. In 2007 gebeurde dit op een perceel van Willy en Gomer
Goossens in Kampenhout-Relst. Op beide percelen werd de variëteit Vintor gezaaid. In tabel
2 staat van beide percelen een overzicht van de herbiciden die werden toegepast met de in
tabel 1 opgesomde technieken.
Tabel 2 Schema van de toegepaste herbiciden, aangepast aan de waargenomen onkruidflora
Eenheid Na - opkomst
II
Na- opkomst
III
Na-opkomst
II
Na-opkomst
III
Datum 29/05/2007 05/06/2007 10/06/2008 17/06/2008
Kerb 50 kg/ha 0,25 0,25
Kerb 400 SC l/ha 0,30
Legurame l/ha 0,5 0,5 0,5 0,5
Safari g/ha 10 15 7
AZ 500 ml/ha 50 50
Dual Gold ml/ha 100 300
De proeftuin heeft de efficiëntie van de toegepaste technieken nagegaan door de evolutie
van de onkruidpopulatie op te volgen (grafieken 1 en 2) en door controle van de
groeiremming van het witloof. Door gunstige weersomstandigheden op het tijdstip van en de
periode na de toepassing van de herbiciden is de onkruidbestrijding op beide proefpercelen

geslaagd. Het aantal overblijvende onkruiden is laag en grotendeels zijn het soorten die
sowieso weinig gevoelig zijn voor de toegepaste herbiciden, zoals paardenstaart,
moerasdroogbloem en melkdistel. De meeste driftreducerende technieken gaan gepaard met
een grotere druppelgrootte van de spuitnevel die op planten en bodem terechtkomt. Hierdoor
verlaagt de bedekkinggraad. Dit effect heeft bij dit onderzoek in witloof niet tot een
verminderde efficiëntie van de herbiciden geleid. De toegepaste herbiciden (tabel 2) hebben
allen een systemische en/of een bodemwerking waardoor het effect van de verminderde
bedekkinggraad minder belangrijk is en de efficiëntie van de herbiciden behouden blijft.
De verschillende toegepaste technieken hadden eveneens geen effect op de groeiremming
van het witloof ten gevolge van de herbiciden.
Grafiek 1 Evolutie onkruidpopulatie in 2007 op het proefperceel in Kampenhout-Relst (aantal onkruiden
per 4 m lopende rug (50 cm))
Grafiek 2 Evolutie van de onkruidpopulatie in 2008 op het proefperceel in Wolvertem (aantal onkruiden
per 4 m²)

Besluit
Door toepassing van driftreducerende maatregelen wordt vermeden dat er
gewasbeschermingsmiddelen op ongewenste plaatsen terechtkomen. Om echter de
bufferzone van gewasbeschermingsmiddelen te verkleinen, dienen welbepaalde door de
overheid erkende driftreducerende maatregelen te worden toegepast.
De biologische efficiëntie van de herbiciden opgenomen in dit onderzoek vermindert niet bij
het gebruik van driftreducerende technieken. Er zijn echter enkele voorwaarden om deze
resultaten te bekomen. De spuitomstandigheden moeten goed zijn, de
gewasbeschermingsmiddelen moeten aan de juiste dosis worden toegepast en de bespuiting
dient op een correcte manier te gebeuren met een goed werkend spuittoestel.
Bieten en cichorei
Proefaanleg in suikerbieten en cichorei
Deze proeven, aangelegd in 2008 en 2009 bestaan uit de vergelijking van 9 verschillende
spuittechnieken waarin zowel het effect van doptype, dopgrootte, rijsnelheid en spuitdruk op
de resultaten van de onkruidbestrijding in bieten nagegaanwerd. Op veldjes van 90 m² werd
telkens in vier herhalingen een bepaalde techniek toegepast met een toestel met een
werkbreedte van drie meter. Tabel 3 geeft een overzicht van de technische gegevens van de
verschillende technieken.
De proeven betreffen enkel de 2 eerste naopkomstbehandelingen (NO1 en NO2), welke de
meeste invloed hebben op de onkruidbestrijding. De voorzaai-, de vooropkomst- en de
andere naopkomstbehandelingen die meer gericht zijn naar de nawerking, werden allen met
eenzelfde spuittechniek uitgevoerd door de landbouwer zelf.
Bespreking proef suikerbieten 2008
Deze proef werd aangelegd te Sint-Maria-Lierde, op een perceel van de gebroeders
Vindevoghel, en tevens een proefbedrijf van ADLO. Deze proef werd op 13 juni 2008
bezocht ter gelegenheid van de opendeurdag.
In deze proef bestond de dominante onkruidflora uit melganzenvoet (gemiddelde bezetting in
onbehandelde percelen: 51 planten per m²), met ook wat muur, zwaluwtong, varkensgras,
herik, duist en hanenpoot. Tegen de grassen werd telkens een kleine dosis grassenmiddel
toegepast (lage dosis Fusilade Max). In afwezigheid van moeilijk te bestrijden onkruid zoals
kleefkruid, hondspeterselie of kamille en dankzij de late zaai kon de
vooropkomstbehandeling weggelaten worden. De eerste naopkomstbehandeling kon echter
pas in het 2-4 bladstadium van de biet en van het onkruid uitgevoerd worden zodat de
dosissen per hectare verhoogd moesten worden (type „Betanal 160‟ 1.5 l + „Tramat 500‟ 0,3 l
+ „Goltix‟ 1 l). Bij de tweede naopkomstbehandeling werden dezelfde dosissen toegepast.

Een overzicht van de onkruidbestrijdingsmiddelen en het tijdstip van toepassing staan in
tabel 4.
Bij de telling uitgevoerd 10 dagen na NO2 (zie grafiek 3) was de bestrijding van
melganzenvoet nog onvoldoende in alle objecten. De werking varieerde toen tussen 58 en
94%. Het slechtste resultaat werd bekomen in object 3 (luchtmengdop aan 3 kg druk), en 2 de
slechtste resultaat in object 5 (ook luchtmengdop aan 3 kg druk) .
Deze slechtere werking van objecten 3 en 5 is statistisch niet significant, doch bevestigt de
ervaring van het KBIVB, nl. dat het gebruik van luchtmengdoppen aan een te lage druk
onvoldoende contactwerking geeft (te grove druppels) t.o.v. aan een hogere druk (> 5 kg),
zoals door de constructeur aanbevolen.
Na de derde behandeling (gezamenlijk uitgevoerd door de proefhouder) was het onkruid in
alle percelen voldoende bestreden.

Grafiek 3: Resultaten van de onkruidtelling in bieten 10 dagen na NO2 (30 mei)
Bespreking proef industriële cichorei 2008
Deze proef werd aangelegd te Beert (Pepingen), op een perceel van Omer Debremaeker.
Bij de 2 eerste naopkomstbehandelingen (NO1 en NO2) bestond de onkruidflora
voornamelijk uit knopkruid (gemiddelde bezetting in de bij NO1 en NO2 onbehandelde
percelen: 33 planten per m²), met ook wat melganzenvoet.
Een overzicht van de onkruidbestrijdingsmiddelen en het tijdstip van toepassing staan in
tabel 5.
Bij de telling uitgevoerd 8 dagen na NO2 was de bestrijding van knopkruid nog onvoldoende
in alle objecten. De werking op knopkruid varieerde toen tussen 47 en 80%, zonder
significante verschillen tussen de spuittechnieken, en er bleef ook wat melganzenvoet over.
Door de daaropvolgende behandelingen (gezamenlijk uitgevoerd door de proefhouder)
werden de resterende plantjes knopkruid geremd, doch melganzenvoet ontwikkelde zich
verder.

Grafiek 4: Resultaten van de onkruidtelling in cichorei 8 dagen na NO2
Bespreking proef suikerbieten 2009
Deze proef werd aangelegd te Melkwezer, op een perceel van Frederik Goedhuys.
De dominante onkruidflora bestond uit varkensgras en zwarte nachtschade, met ook wat
muur, zwaluwtong en aardappelopslag. In afwezigheid van moeilijk te bestrijden onkruid
zoals kleefkruid, hondspeterselie of kamille kon de vooropkomstbehandeling weggelaten
worden. De eerste naopkomstbehandeling kon reeds in het kiemlob tot 2 bladstadium van de
biet en van het onkruid uitgevoerd worden. (type „Betanal 160‟ 1.5 l + „Tramat 500‟ 0,3 l +
„Goltix‟ 1 l). Bij de tweede naopkomstbehandeling werden dezelfde dosissen toegepast. Een
overzicht van de onkruidbestrijdingsmiddelen en het tijdstip van toepassing staan in tabel 6.
De onkruidtellingen werden 15 dagen na de tweede naopkomstbehandeling uitgevoerd. Er
werd alleen varkensgras geteld (meest voorkomend onkruid). Bij deze proef werden de
resultaten van de bietenproef in 2008 ongeveer bevestigd. De luchtmengdoppen aan een

lagere druk (vooral object 5) geven ook hier mindere resultaten, maar er zijn zoals in 2008
geen statistisch significante verschillen.
Grafiek 5: Resultaten van de onkruidproef in suikerbieten
Bespreking proef industriële cichorei 2009
Deze proef werd aangelegd te Melkwezer, op een perceel van Frederik Goedhuys.
De dominante onkruidflora bestond uit bingelkruid en melganzevoet. Er waren wel plaatsen
met veel melkdistel en distel. De eerste naopkomstbehandeling kon reeds in het kiemlob tot
2-bladstadium van de cichorei en van het onkruid uitgevoerd worden (type „Kerb‟ 0.5 l +
„Asulox‟ 0.5 l + „Proefmiddel‟ 0.5l). Bij de tweede naopkomstbehandeling werd er met Safari
gewerkt en tegelijk gestart met de proef.
De onkruidtellingen werden uitgevoerd 15 dagen na de derde naopkomstbehandeling.
Opnieuw werden gelijkaardige resultaten bekomen als in de bietenproeven en de
cichoreiproef van 2008, weliswaar minder uitgesproken. De proef werd lichtelijk vervalst door
het veelvuldig voorkomen van melkdistel (pleksgewijs). Dit onkruid is zeer moeilijk te
bestrijden met de erkende producten.

Grafiek 6: Resultaten van de onkruidtelling uitgevoerd 15 dagen na NO3
Besluit
Uit de vergelijking van de negen verschillende spuittechnieken die gebruikt werden tijdens de
onkruidbestrijdingsproeven in bieten en cichorei, blijkt dat driftredurende spuittechnieken een
vergelijkbare biologische efficiëntie hebben als de standaard spuittechnieken. Er waren geen
statistisch significante verschillen tussen de objecten. Wel bleken de luchtmengdoppen,
gebruikt bij een lage spuitdruk, in de verschillende proeven steeds een mindere werking te
geven.
Wim Hubrecht
Olivier Hermann
Marc Vanstallen