Untitled - Tento.be

Van de catacomben naar de kerk
bleke steensoorten succes, zoals de Noordfranse witte
steen en de Brabantse zandsteen. Zij waren zachter en
dus gemakkelijker te bewerken dan arduin. De steen
werd in de nabijheid van de groeve aan een eerste, ruwe
bewerking onderworpen, waarbij de grootste
oneffenheden werden verwijderd. Geëffend en gefrijnd
(voorzien van smalle evenwijdige groefjes) werd de steen
naar het atelier van de zerkhouwer vervoerd, waar hij
zijn definitieve afwerking zal krijgen.
Soms werden de groeven opgevuld met hars of pasta
waardoor de voorstelling zich duidelijker aftekende en de
grauwe steen een kleurig tintje kreeg. Bij grafstenen van
voorname personen werden de vleespartijen en tekenen
van waardigheid vaak ingelegd met witte marmer, albast
of koper.
Gent kende vanaf de tweede helft van de 14e eeuw een
bloeiende grafzerkenindustrie; er waren verscheidene
ateliers waarin het beroep generaties lang van vader op
zoon werd overgeërfd zoals bij de families De Meyere,
Goethals en Dedelinc in de 15e en 16e eeuw. Het is echter
moeilijk te zeggen in hoever deze kunstenaarsfamilies een
leidinggevende rol gespeeld hebben in de plaatselijke
grafsculptuur omdat er te weinig van hun ceuvre is
bewaard gebleven.
aast steen werd ook koper gebruikt om grafplaten te
vervaardigen, in het bijzonder geelkoper, ook messing
of latoen genoemd. Zuiver koper werd zelden bewerkt
omdat het weinig plooibaar en broos is en een zeer hoog
smeltpunt heeft (1150 °C). Messing is een legering van
koper en zink; het is een hard, maar soepel te bewerken
materiaal. Het spreekt vanzelf dat slechts een cliënteel
van gegoede burgers en hoge geestelijken zich deze
kostbare en luxueuze grafbedekking kon veroorloven.
De grondstoffen, zink en koper, werden geleverd door
het Maasland, waar, zoals bekend, de oudste centra voor
metaalbewerking gelegen waren. De hoofdplaats van de
messingprodukten was Dinant - het woord dinanderie is
de verzamelnaam voor alle sinds de Romaanse periode
vervaardigde geelkoperen voorwerpen.
Vanaf de 12e eeuw raakte de voorraad uitgeput en werd
het kopererts ingevoerd uit het Harzgebergte (Duitsland).
Vanaf dat ogenblik was Keulen de meest aangewezen
plaats waar koper werd verhandeld.
De benaming "cullen plates" waarmee de Engelsen
messingplaten betitelen, wijst er trouwens op dat de
Rijnstad een internationaal verdeelcentrum had
uitgebouwd in deze nijverheid. Terwijl Rijn- en Maasland
mogen aangezien worden als leveranciers van messing,
is het graveren van de latoenen platen een echt Vlaamse
specialiteit: de zuidelijke Nederlanden vormden de
bakermat van deze kunsttak. Men mag aannemen dat
vanaf de 15e eeuw ook de grondstof ter plaatse bereid
werd.
De koperen grafbedekking kwam in trek in het midden
van de 13e eeuw en kende haar bloeiperiode in de 15e en
16e eeuw. Belangrijke aanmaakcentra waren Doornik
en Gent, maar vooral Brugge kende een massale
aanwezigheid van funerair koper.
N
Het christelijk graf van de middeleeuwen tot aan de renaissance
86