Untitled - Tento.be

e architecturale en figuratieve omlijsting van de
D gisant is een symbolische verwoording van het geloof
van de christenmens in een hemels Jeruzalem.
De graffiguur wordt geplaatst in een portaalomlijsting die
aanvankelijk bestaat uit een eenvoudige driepasboog,
bekroond met een wimberg en geflankeerd door pinakels
met hogels en kruisbloemen. De inspiratie hiervoor vond
de kunstenaar in de kathedraalportalen waarin de
beelden van heiligen verschijnen onder gesculpteerde
baldakijnen. De arcade is het symbool van de hemelpoort
waarlangs de overledene de drempel van de eeuwige
gelukzaligheid overschrijdt en het Godsrijk betreedt. In de
14e eeuw wordt de bovenbouw uitgewerkt als lancetboog
met hogels en spits timpaan met rosas. dat rust op
sierlijke gelede pijlers met pinakels. Deze constructie zal
in een volgende fase uitgroeien tot een ingewikkeld laatgotisch
baldakijn, met dieptewerking, gedragen door
luchtbogen en steunberen. Vaak verschijnt een vlucht
engelen tussen de pinakels en begroet de ziel van de
afgestorvene met bewieroking of zij dragen de
rechtvaardige ziel in de gedaante van een klein
naaktfiguur1je naar Abraham, in wiens schoot de mens na
zijn dood rust geschonken wordt. Aldus gaf de
middeleeuwse mens in zijn verbeelding een zichtbare
gestalte aan de onstoffelijke substantie van de ziel. Boven
de graffiguur verschijnt soms de zegenende hand Gods,
de dextra Domini, die de ziel van de gestorvene bij het
binnentreden van de gelukzaligheid begroet. De hoeken
van de omlijsting worden ingevuld met de symbolen van
de vier evangelisten.
Bij de gelijkvloerse grafmonumenten te Brugge treffen
wij naast de architecturale omlijsting vaak een zuiver
decoratieve achtergrond aan, die wel eens tot eredoek
wordt omgevormd.
Het druk versierde patroon met bloem- en siermotieven is
duidelijk verwant met de kostbare oosterse en Italiaanse
stoffen, die een gretige afzet vonden bij de rijke kooplui
en de gegoede functionarissen van het Bourgondische hof
te Brugge. De inscripties op de grafplaten variëren van
eeuw tot eeuw: niet alleen het lettertype, de taal en de
plaats van het grafschrift veranderen, maar ook de
inhoud en de gevoelens die in de tekst worden uitgedrukt
maken een evolutie door. Tot de tweede helft van de
14e eeuw treft men de gotische majuskel aan, breed
gevormde en duidelijk leesbare lettertekens. Omstreeks
1350 gat men over tot de gotische minuskel, waarbij de
letters smaller en verticaler worden en derhalve vaak
moeilijk leesbaar zijn. Aanvankelijk krijgt de tekst een
vaste plaats in de randlijst, hij is kort en stereotiep en
beperkt zich tot de vermelding van voor- en familienaam
van de aflijvige en de dag van zijn overlijden.
De geboortedatum wordt nooit opgegeven. Vaak wordt de
voorbijganger verzocht een gebed te zeggen voor de ziel
van de overledene die hier in vrede rust.
Tot het midden van de 13e eeuw zijn de grafschriften in
het Latijn opgesteld; daarna wordt de Vlaamse taal
gebruikelijk, doch voor de geestelijkheid blijft meestal het
Latijn behouden.
94
Wrijfsel van de grafplaat van
Guillaume de Goux
en Bernardine de Mol (t1552)
Herkomst:
de kerk van Wijnegem
Geelkoper met kleurrijke
mastiekinlegging,
graveertechniek
263 x 150 cm
Koninklijke Musea voor Kunst en
Geschiedenis, Brussel
Op de grafplaat komen negentien
wapenschilden voor, die met
rode, zwarte en witte mastiek
zijn ingelegd; de drie
belangrijkste bevinden zich in het
midden van de plaat. Zij worden
omringd door zestien aan riemen
opgehangen kwartierwapens.
Uit de talrijke tekstbanderollen
blijkt dat de opdrachtgever
hoopvol zijn vertrouwen op God
heeft gesteld. Anderzijds wijzen
allerlei symbolen op de
kortstondigheid en de
vergankelijkheid van het aardse
leven: de doodsbeenderen,
de schedel en de omgekeerde
fakkel als zinnebeeld van het
uitgedoofde leven.
Het randschrift in gotische
minuskel is op de hoeken
onderbroken door medaillons met
de symbolen van de vier
evangelisten en is opgesteld in
het Frans
De persoonsvoorstelling is
verdwenen en werd vervangen
door heraldische motieven die
wijzen op de trots van het
geslacht.