Commissie Cohen: deelrapport overheid - EenVandaag

Binnen de politieorganisatie is het monitoren en analyseren van de informatie in de sociale media
niet als een vast specialisme ingericht. Het is ofwel als een neventaak ingericht, of mensen die er niet
speciaal voor zijn opgeleid doen het werk erbij. Er zijn een aantal regio’s die specialisten hebben
aangetrokken. Binnen de landelijke eenheid is het onderdeel opensource intelligence ingericht met
zes e. Zij komen alleen in actie als er een formeel verzoek wordt ingediend, en hebben niet de
capaciteit om ongevraagd signalen en adviezen af te geven. Er is geen landelijke dekkend netwerk
van sociale media specialisten dat 24/7 beschikbaar is. De analyse van sociale media is nog niet
ingebed in de real time intelligence functie. Voor de monitoring van sociale media zijn diverse tools op
de markt, maar er is lokale kennis nodig om de juiste betekenis aan de informatie te geven of deze in
de juiste context te plaatsen. Het is daarom de vraag of de analyse van sociale media als centraal
specialisme moet worden ingericht of juist lokaal ingebed moet worden.
Ik heb wel eens wat demo’s gezien van zoekmachines die je kunt laten zoeken op woorden en woordcombinaties op
sociale media, maar dat een tuinkabouter in de context van een Project X een heel andere betekenis hee dan in het
normale spraakgebruik gaat een machine er nooit uithalen. (…) Daar heb je gewoon een mens voor nodig met
kennis van de lokale situatie en de gebruiken en woordkeus op sociale media. Want wij volgen natuurlijk ook
Feyenoord hooligans en Ajax hooligans en andere doelgroepen. En wij weten dat als zij bepaalde woorden gaan
gebruiken dat we op moeten leen. Die specieke kennis moet je hebben, die kun je niet in beslisregels zeen, die
veranderen immers ook. Dat is hun taal, dat zijn hun grapjes. In die zin zul je altijd mensen moeten hebben die de
context snappen, die de omgeving kennen en die instaat zijn om datgene te duiden wat ze “ zien” gebeuren in de
digitale wereld. (Landelijk portefeuillehouder sociale media politie)
Op initiatief van de portefeuillehouder is een landelijke stuurgroep opgericht. Binnen deze groep
bestaat de wens om binnen elke eenheid van de nieuwe nationale politie centraal een vrijgesteld
team in te richten met gespecialiseerde mensen. Het gaat dan om een combinatie van whizzkids op
het gebied van ICT en gedragswetenschappers. Deze afdeling kan zich enerzijds structureel richten
op het monitoren van veiligheidsarrangementen en anderzijds bij incidenten gevraagd en ongevraagd
expertise en relevante informatie aanbieden. De samenstelling van de veiligheidsarrangementen
is aankelijk van de lokale veiligheidsproblematiek. Deze elf teams zouden via de werkplaats
periodiek kennis en ervaring met elkaar moeten uitwisselen, zodat er op nationaal niveau een
virtueel team ontstaat met daarin verschillende inhoudelijke en technische expertises.
Maar het is ook lastig, een politie organisatie is hiërarchisch je maakt carrière en hoe ouder je bent en hoe meer je
ervaring je hebt is bepalend voor de positie waarop waar je zit. Terwijl je hiervoor misschien wel de jongste bediende
nodig hebt om goed te kunnen duiden wat dit betekent (Landelijk portefeuillehouder sociale media politie).
Een ander ontwikkelgebied met betrekking tot het gebruik van de sociale media betre het verbreden
van het interventiepalet. De sociale media kunnen ook worden ingezet als een innovatieve
interventie. Op dit moment wordt de analyse van sociale media vooral ingezet ter ondersteuning van
een klassiek politieoptreden. De inzet van sociale media als interventiestrategie is nog een onontgonnen
terrein. Er is landelijk nog onvoldoende nagedacht over de strategie die de politie in de
digitale wereld wil hanteren.
Als je dan een duiding hebt, en dat is een cyclisch proces, dan ga je interveniëren als er iets aan de hand is. En dat
interveniëren kan traditioneel zijn, gewoon de ME neer zeen en gewoon klappen uitdelen als dat nodig is maar dat
interveniëren kan ook heel subtiel zijn op sociale media. (…) en dan is de vraag wie gaat het doen, met welk imago,
en dan is er het verschil. Doet de burgemeester het of de politie? De vervolgvraag is dan wie van de politie: de
wijkagent, de korpschef, de algemeen commandant, communicatie?. En met welke boodschap, dat kan een hele
subtiele neutrale zijn, of een keiharde. (Landelijk portefeuillehouder sociale media politie)
64 | COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN