Commissie Cohen: deelrapport overheid - EenVandaag

openbare orde handhavers hee echter invloed op de actualiteit en daarmee op de in te zamelen
informatie. Er is daarom dus vanuit het SGBO terugkoppeling nodig naar het informatieknooppunt
om de informatie inwinning te sturen. Daarvan was geen sprake: het SGBO (en het ROT) fungeerden
als een soort eindstation voor de informatiestromen. Ook de mensen op straat die betrokken waren
in de informatievoorziening kregen slechts mondjesmaat bericht terug. Bovendien zagen ze op straat
geen eect van de informatie die ze doorgaven. Het was hen daarom niet duidelijk of de informatie
überhaupt wel aankwam.
De focus op informatie over bekende ordeverstoorders die mogelijk in groepsverband op komen
dagen als belangrijkste risicofactor is daarnaast te eenzijdig en doet geen recht aan het belang van
andersoortige informatie die van belang is voor het risico op openbare orde verstoringen. Juist in
situaties van grote onzekerheid is informatie over wat zich daadwerkelijk op straat afspeelt, in dit
geval het oplaadproces en de aanloop daartoe, van cruciaal belang.
De politie en sociale media informatie
De gebeurtenissen in Haren maken duidelijk dat gebeurtenissen op het internet en in de sociale
media hun weerslag kunnen hebben op gebeurtenissen in de publieke ruimte. De politie is toegerust
op acteren in deze ruimte. Surveilleren en handhaven op het internet en in de sociale media staan
nog in de kinderschoenen. Leerlijk, want voor de interpretatie van de ontwikkelingen in de sociale
media werd door een aanzienlijk aantal respondenten teruggevallen op de eigen kinderen.
De Vries & de Groen (2012) 28 bieden een interessant overzicht van mogelijkheden hoe om te gaan
met grote hoeveelheden informatie in de veiligheidsketen die op dit moment al bestaan of ontwikkeld
worden en deels ook al binnen de politie benut worden. De kern van de zaak is het inrichten van
processen rondom besluitvorming om voldoende geïnformeerde besluiten te nemen. Op alles
reageren is namelijk een overreactie die veel capaciteit kost. Het gaat om het eectiever en eciënter
afstemmen van informatievraag en informatieaanbod waarbij toegesneden technologie het
proces en de mens zo goed mogelijk ondersteunt. De Vries & de Groen (2012) noemen onder andere
proling: het bijeenbrengen van informatie over een persoon, groep of fenomeen. Vooral waar het
om personen gaat raakt dit aan de privacy. Online proling gebeurt nu nog grotendeels handmatig.
Semi-automatische ondersteuning daarvan staat nog in de kinderschoenen en moet plaatsvinden
binnen een helder juridisch kader. Er zijn methoden in ontwikkeling om dreigende afwijkingen in de
fysieke wereld te detecteren op basis van informatie op het internet. Anomaliedetectie scheidt als
“normaal” gekarakteriseerd gedrag van als “afwijkend” gekarakteriseerd gedrag, zodat de aandacht
op het laatste gericht kan worden. Dit wordt pas echt interessant als het mogelijk wordt dreigingen
te detecteren voordat ze plaatsvinden. Zover is het nog niet, maar de ontwikkeling is veelbelovend.
Het is belangrijk daarbij te beseen dat statistisch gezien “afwijkend” gedrag niet hetzelfde is als
verwerpelijk gedrag of verdacht gedrag. De meerwaarde van open bronnen wordt nog onvoldoende
benut. Er is meer aandacht nodig voor juridische en ethische aspecten en standaardisering. Dat geldt
nog sterker voor interveniëren, bijvoorbeeld door context te creëren of een reactie uit lokken door te
“porren” kan de informatiepositie verbeteren om in te schaen of een bericht serieus genomen moet
worden.
28 De Vries, A. & L. de Groen (2012) Informatie aan het werk! Slimmer omgaan met grote hoeveelheden informatie in de veiligheidske-
ten. Resultaten 2012, TNO, Den Haag
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 63