Commissie Cohen: deelrapport overheid - EenVandaag

structuur om (bijvoorbeeld tussen de districtschef in het beleidsteam, de unitchef op straat en de
plaatsvervangend korpschef bij het SGBO) gecommuniceerd werd over wat nodig of wenselijk zou
zijn.
Terwijl de opschaling vanaf 19.55 uur op beide wijzen in gang gezet werd, escaleerde de situatie op
straat met het ter plaatse komen van de eerste ME-groep op de kruising om 20.49 uur en werd het
ontbreken van een duidelijk planmatige aanpak pijnlijk zichtbaar. De snelheid en heigheid van deze
escalatie op dat moment droeg bij tot het beeld van een heel kort omslagpunt, zoals dat ook achteraf
door betrokkenen in SGBO, ROT en GBT beleefd wordt. Dat beeld klopt alleen maar als voorbij
gegaan wordt aan de ontwikkelingen in de twee uur die daar aan vooraf gingen. Vanaf het escalatiemoment
worden de gebreken in de organisatie die is opgezet zichtbaar en duurt het enige uren
voordat het politieoptreden niet meer achter de feiten aanloopt. Er zijn wel veel leidinggevenden
actief deze avond, maar er is weinig sturing.
Doordat de ME-commandostructuur nog niet in werking is getreden en doordat verschillende
eenheden geen verbinding hebben met elkaar of met het SGBO ontstaat een chaotische situatie. Niet
alleen op straat, maar ook op de meldkamer, waar een meldkamercentralist in een positie komt dat
hij noodgedwongen beslissingen moet nemen die hij niet hoort te nemen. Door problemen in de
opschaling duurt het te lang voordat er voldoende ondersteuning komt. Door gebrek aan overzicht is
er geen duidelijkheid over de situatie op straat, over wie er zijn ingezet, over welke opdracht eenheden
hebben of moeten hebben. De opschalings- en aansturingsproblemen hebben gevolgen gehad
voor het feit dat plae peen (en de eerste ter plaatse komende ME-groepen) zich in de steek
gelaten hebben gevoeld en hebben negatieve gevolgen gehad voor de duur van de gewelddadigheden
in Haren.
Low prole
Een van de uitgangspunten van de driehoek voor het politieoptreden in Haren was een zogenaamde
low prole aanpak. Dat is vertaald in een bejegeningsproel en in het idee dat in principe geen ME en
zo weinig mogelijk politie zichtbaar zou mogen zijn. Dit principe is consequent doorgevoerd op een
wijze die er (in combinatie met het feit dat de ME op piket stond) de facto borg voor stond dat
opschaling naar ME niet snel zou kunnen plaatsvinden en er te weinig, te laat of niet eectief gebruik
is gemaakt van ondersteunende eenheden als hondengeleiders en beredenen.
Er was een ex-ME groep in dienst als spoers, maar het was de bedoeling dat deze in dagelijks
tenue zouden zijn. De groepscommandant werd aangesproken op het feit dat zijn groepsleden
een ME-broek en blauwe polo’s aanhadden (ondanks het feit dat de groepscommandant dit zo
had afgesproken met het hoofd Informatie).
Deze als spoers ingezee ex-ME groep moest zich opdelen over de invalswegen van Haren.
Hiervoor waren in eerste instantie geen voertuigen gepland, wat in zou houden dat opschaling
naar ME meer tijd zou vergen.
Er is slechts in beperkte mate gebruik gemaakt van de mogelijkheden die ondersteunende
eenheden zouden kunnen bieden (geen hondengeleiders, bij de inzet van beredenen is niet
gekozen voor een groep die als ME-beredenen op zou kunnen treden).
Toen de eerste ex-ME groep van piket werd gehaald, werd deze ingezet in dagelijks tenue. Zij
mochten geen ME-voertuig meenemen. Als de groepscommandant niet op eigen initiatief alsnog
een SIGME voertuig had meegenomen, had dat beperkingen opgeleverd voor de mogelijkheid om
als ME-groep op te treden.
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 59