Commissie Cohen: deelrapport overheid - EenVandaag

politiemaatregelen waren daardoor niet mogelijk. Anderzijds is door de politie in de driehoek steeds
aangegeven dat men de zaken aankon. Het SGBO hee zeer kort de tijd gehad om het politieoptreden
voor te bereiden. Dat zou ook voor een goed op elkaar ingespeeld team (en daarvan was hier
geen sprake) een lastige klus zijn geweest. De onverwachte keuze voor multidisciplinaire opschaling
naar GRIP3 op vrijdagmorgen, nadat de dag ervoor nog besloten was dat multidisciplinaire opschaling
niet voor de hand lag, was ongelukkig en hee een negatieve invloed gehad op de eectiviteit
van het overheidsoptreden. De terugkerende discussie vooraf over de multidisciplinaire opschaling
ging ten koste van schaarse voorbereidingstijd, de voortdurende noodzaak om beelden op elkaar af
te stemmen tussen GBT, ROT, COPI en SGBO en de onduidelijkheden wie waarover ging, ging ten
koste van een eciënte aansturing van het optreden op straat.
Dat gezegd hebbende droegen ook de vele onvolkomenheden in de politieoperatie er aan bij dat er
een chaos ontstond. De interne evaluatie van de politie spreekt wat dat betre boekdelen en
identiceert een groot aantal leerpunten met betrekking tot de organisatie van de opschaling, de
eectiviteit van leiding en sturing, de adequaatheid van de informatievoorziening, de werking van de
verbindingen, de toereikendheid van het materieel en de kwaliteit van de nazorg (In Deel 3 zijn de
bevindingen van de interne politie-evaluatie opgenomen). De resultaten van deze interne evaluatie
sluiten op twee punten na (de mate van onverwachtheid van het schakelpunt en de mate van
doordachtheid van de strategie) aan bij de bevindingen van het onderzoek. De interne politie-evaluatie
stelt dat, hoewel het worstcase scenario vooraf niet op papier in detail is uitgewerkt, er wel een
doordachte strategie was in de hoofden van de commandanten, zoals zou blijken uit de feitelijke
beslissingen tijdens de uitvoering. Het is uiteraard onmogelijk vast te stellen wat er omging in de
hoofden van de commandanten, maar in het onderzoek is niet gebleken van een doordachte
strategie voor het worst case scenario, zelfs niet voor het worst case scenario dat men zich had
voorgesteld 22 .
Een belangrijk aspect daarbij waren de door het SGBO geformuleerde scenario’s. De in het draaiboek
opgenomen scenario’s waren niet alleen uiterst summier en niet uitgewerkt, het ging ook om een
mix van beeldscenario’s (wat kan er gebeuren?) en inzetscenario’s (wat gaan we doen?). Het scenario
dat zich uiteindelijk hee afgespeeld, hee het SGBO zich niet kunnen verbeelden, het beeld was
vooral dat het wel mee zou gaan vallen. De beelden van wat de verschillende scenario’s inhielden,
waren niet bij alle betrokkenen hetzelfde, voor de eenheden op straat waren ze onbekend. Zoals de
interne politie-evaluatie aangee waren er geen duidelijke criteria voor wat het “schakelmoment”
genoemd wordt, de overgang van het realistische scenario naar het worst case scenario. Ook als er
dergelijke duidelijke criteria waren geweest, is het nog maar de vraag of deze waren onderkend. De
manier waarop het optreden was georganiseerd en informatie binnenkwam bij het SGBO maakte het
moeilijk een goed beeld te krijgen van de gebeurtenissen op straat en het SGBO hee dan ook steeds
geworsteld om dat beeld te krijgen. In feite waren er al vanaf half zeven in toenemende mate
indicaties dat het realistische scenario niet langer van toepassing was. Er was een nog groter dan
verwachte belangstelling van de media, inclusief satellietwagens en live-uitzendingen.
Overlastmeldingen leidden ertoe dat motorrijders (die in principe buiten Haren zouden blijven) naar
Haren werden gedirigeerd om deze meldingen af te handelen, de spoorwegpolitie gaf aan dat grote
22 De politie noemt in een reactie op de feitenreconstructie vooral de volgende maatregelen die bedacht waren voor het worst case
scenario: het oproepen van de op piket gezee medewerkers, het afzeen van toegangswegen richting Haren waaronder de op- en
afrien van de A-28, de opdracht om zoveel mogelijk aanhoudingen te verrichten, mede door gebruik te maken van AE, de
verkenners en spoers, het regelen van bussen voor de aan- en afvoer van bezoekers, de algemene opdracht voor de ME om
relschoppers zo snel mogelijk het dorp uit te krijgen, het repositioneren van noodhulpeenheden ter ondersteuning zou komen, het
voorhanden hebben van een helikopter.
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 57