Commissie Cohen: deelrapport overheid - EenVandaag

niet lijken te kunnen winnen. Risico reducerende pogingen om ‘anoniem’ te blijven (bij de
autoriteiten, niet bij hun mede groepsleden!) moeten niet worden verward met het zogenaamde
de-individuatie-eect van anonimiteit dat stelt dat anonimiteit op zichzelf antinormatief en
ongeremd gedrag zou veroorzaken. Daarvoor is geen steun gevonden.
2. Het tweede belangrijke mechanisme van escalatie is het bestaan van de ‘wij tegen zij’-tegenstelling.
Hoe vijandiger de relatie tussen verschillende groepen is, des te vaker geweld wordt
geobserveerd. De collectieve aard van politie maatregelen kan bijdragen aan een ‘wij tegen
zij’-perspectief (of het versterken of veroorzaken) dat kan leiden tot explicieter ingroup/outgroup-gedrag
en tot een toename van het aantal individuen dat gewelddadig gedrag vertoont.
Theoretisch is het elaborated sociale identiteitsmodel ESIM relevant. Volgens het ESIM wordt
collectieve ordeverstoring mogelijk gemaakt door de gedeelde psychologische salience van een
gemeenschappelijke sociale identiteit bij leden van een menigte. De bepalende dimensies van
deze identiteit verklaren de normatieve limieten van collectieve actie (wat mensen doen) en de
mate van participatie (wie doet er wel mee en wie niet) tijdens een evenement. Deze analyse van
‘sociale identiteit’ stelt dat de dynamiek van interactie tussen groepen integraal is aan de
psychologie van wijdverspreide ordeverstoringen.
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 219