Commissie Cohen: deelrapport overheid - EenVandaag

Bewaken en beveiligen
Nederland kent het stelsel bewaken en beveiligen dat als uitgangspunt kent dat de verantwoordelijkheid
voor het nemen van beveiligingsmaatregelen bij de burger zelf ligt en bij de organisatie waartoe
deze behoort. Is de dreiging echter zo groot dat personen en organisaties er op eigen kracht geen
weerstand aan kunnen bieden, dan kan men een beroep doen op de overheid. De verantwoordelijkheid
voor het nemen van beveiligingsmaatregelen bij dreiging ligt primair bij de lokale overheid.
Desgewenst kan het OM op basis van een dreigingsanalyse om specieke beveiligingsmaatregelen
via het landelijke stelsel Bewaken & Beveiligen verzoeken 53 .
Gezien de buitenlandse ervaringen met project X, waarbij regelmatig de woning waar het feest
plaatsvond werd gesloopt, was bescherming van het huis van de familie van Merthe een van de
uitgangspunten van de driehoek. De vraag doet zich voor of deze bescherming valt binnen de termen
van het stelsel bewaken en beveiligen. Op donderdagavond 20 september rond acht uur hee een
CCB medewerker contact met de portefeuillehouder Bewaken & Beveiligen Noord Nederland van het
OM over de dreiging in de richting van de familie. Er is op dat moment geen dreigingsbeeld, en er
moet dus eerst een analyse van de dreiging gemaakt worden. Na een discussie tussen het hoofd
Informatie en de medeweker CCB over wie die analyse moet maken neemt de medewerker CCB dit
op zich. De portefeuillehouder B&B van het OM besluit om geen verzoek binnen het stelsel Bewaken
en Beveiligen te doen (in jargon: geen maatregeladvies te geven, bijvoorbeeld om de woning fysiek
te beveiligen of de bewoners uit huis te laten gaan). De belangrijkste reden daarvoor is dat, voor
zover er een dreiging is, die niet alleen de familie van Merthe raakt, maar ook de andere bewoners
van de Stationsweg. Eventuele maatregelen zouden dan voor alle bewoners uit het brongebied
genomen moeten worden, en dat zou onbegonnen werk zijn. De medewerker CCB sluit dat kort met
het SGBO hoofd bewaken en beveiligen, die akkoord gaat.
Ik heb gezegd we hebben een actie brongebied, dat is de woning plus dat hele blok dat gaan we eventueel afzeen
dan wel vergrendelen in onze scenario’s. Iedereen in dat brongebied hee daar dus last van als daar een hele massa
op af komt, door die straat loopt, over de auto’s loopt, gaat rellen en de hele wijk in de k gaat steken. Daar voelt
iedereen zich onpreig bij. Ik zeg dus, dat betekent dat je dus voor het hele blok maatregeladvies moet doen en als
je zegt die mensen moeten dan toch de woningen uit, dan wel die woningen moeten geprepareerd worden, dan
geldt dat voor het hele blok. Dus dat is onbegonnen werk. (medewerker politie)
Hiermee viel de beveiliging dus niet onder het stelsel Bewaken & Beveiligen en werd de verantwoordelijkheid
rond de veiligheid van de Stationsweg, de woning en het gezin gelegd bij het hoofd
Bewaken & Beveiligen binnen het SGBO. Vooraf is er discussie over de vraag of de Stationsweg wel
of niet met hekken moet worden afgesloten. Het afsluiten zou tot toenemende belangstelling van
publiek en media kunnen leiden. Het hoofd bewaken en beveiligen stelt een plan op om de
Stationsweg te beveiligen, met gebruikmaking van vijf posten, waarvan twee aan weerszijden van
53 De Coördinator Bewaking en Beveiliging (CBB) bij het NCTV is belast met de landelijke coördinatie van het stelsel bewaken en
beveiligen en een bijzondere verantwoordelijkheid voor de beveiliging van een gelimiteerd aantal personen, objecten en diensten.
Daarnaast adviseert de CBB gevraagd en ongevraagd de lokale autoriteiten en regionale politiekorpsen over de bewaking en
beveiliging van overige personen, objecten en diensten. Aan de hand van informatie van inlichtingen- en veiligheidsdiensten, in de
vorm van dreigingsmeldingen -inschaingen en analyses, bepaalt de NCTV het niveau van dreiging gericht tegen een persoon, object
of dienst. Op basis hiervan worden besluiten genomen en adviezen uitgebracht over de te treen maatregelen. Het daadwerkelijk
uitvoeren van de maatregelen gebeurt door gespecialiseerde politieorganisaties, zoals de Dienst Koninklijke Diplomatieke
Beveiliging (DKDB), en speciale afdelingen binnen de regiokorpsen van politie. Deze uitvoeringsorganisaties beschikken over een
scala aan maatregelen die kunnen worden ingezet, aankelijk van het dreigingsniveau.
120 | COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN