Wenkend perspectief Partnerschap is meer dan ... - In voor zorg!

Wenkend perspectief
Partnerschap is meer dan
samenwerken…
Bent u partner?!

Wenkend perspectief
Samen bouwen en werken aan nieuw partnerschap in de wijk
Dit boekje neemt u als lezer mee en daagt u als partner uit om samen
nieuwe beelden te vormen over de omslag van een verzorgende
maatschappij naar een netwerkmaatschappij. Het boekje moet u
beschouwen als een eerste aanzet om de belangrijkste thema’s op de
agenda te zetten en een netwerk tot stand te brengen waarin we met
elkaar actief participeren om voor en samen met kwetsbare ouderen tot
duurzaam partnerschap te komen. De drie kernwaarden, mensgericht,
maatschappelijk ingebed en economisch volhoudbaar die hierbij
centraal staan, zijn verbeeld in de vorm van een kloppend hart. Deze
kernwaarden worden gevoed via de inbreng van betrokken partners
door middel van vakmanschap, voorwaardenscheppende condities
en innovatieve oplossingen. De term wijk in de tekst is niet letterlijk
bedoeld; het kan ook een deel van een dorp of een ander kerngebied
van een stad zijn. Waar gesproken wordt over ‘kwetsbare ouderen’
kan ook mensen met een chronische beperking worden gelezen.

“De zorg in de
buurt wordt
gegeven naar de
menselijke maat;
een goede balans
tussen informele
en formele
zorg en een
goede integrale
aanpak tussen
de betrokken
professionals.”
- zorgleverancier
“Ik ben van betekenis omdat ik niet
alleen mijn eigen leven kan leiden
maar zelfs nog actief ben in mijn eigen
wijk; één keer in de maand kook ik
streekgerechten bij het kleinschalig
wonen hier in de wijk en ik help de
buurvrouw met de administratie.”
- de (kwetsbare) burger
Door een actieve sociale wijkagenda doet iedereen weer mee.
“De aanpak vanuit de gedachte dat we naar de vraag van de
individuele bewoners luisteren en de eigen kracht van de
bewoner zelf opzoeken centraal in de buurt, heeft ons veel
baat gebracht, ook in economische zin.”
- gemeente
“Onze voorleesopa op de basisschool
gaat ook wekelijks langs de
wijkbeheerder om te vragen of er nog
kleine klusjes zijn in ons buurthuis
voor de kindervoorstelling op
donderdagmiddag.”
- partijen voor welzijn, cultuur en educatie
“De zorg in de buurt is
doelmatig en betaalbaar
omdat oplossingen in de
eigen buurt effectief kunnen
worden gerealiseerd,
bijvoorbeeld door het
lokaal gericht inzetten van
preventie en het stimuleren
van zelfzorg.”
- zorgleverancier
“Duurzaam
bouwen is meer
dan stapelen van
stenen; wonen
houdt niet op bij
de voordeur.”
- woningcorporatie
“Als winkeliersvereniging
hebben we gezamenlijk de
buurtboodschappenbus
ingevoerd, we krijgen niet
alleen meer mensen in het
winkelhart maar we maken
ook contact met de mensen
thuis.”
- de middenstand en plaatselijke ondernemers

Datum
april 2012
Versie
001
Aanleiding voor nieuw partnerschap 8
Mensgerichte zorg 10
In de praktijk Herman 14
Maatschappelijk ingebedde zorg 16
In de praktijk Loes 20
Economisch volhoudbare zorg 22
In de praktijk Wonen met een Plus! 26
Mensgericht, maatschappelijk ingebed en 28
economisch houdbaar. Meervoudige resultaten
In de praktijk Gezondheidsprofiel van de wijk 30
Bent u partner?! 32
Bronvermelding 34
Bijlagen 35

8 Van samenwerken naar nieuw partnerschap
Aanleiding voor nieuw
partnerschap
Gezond ouder worden gaat in de eerste plaats over het voorkomen van
afhankelijkheid van zorg en het verlies van zelfredzaamheid. Veel mensen
hebben na hun pensionering minstens twintig jaar voor zich om in goede
gezondheid naar uit te kijken. Een ieder die ouder wordt, wil de regie over
het eigen leven behouden en wonen in een woning en woonomgeving
die past bij de eigen manier van leven, ook als men met eventuele fysieke
beperkingen heeft. Zelfstandig blijven wonen in de eigen woning of in de
eigen wijk heeft dan ook de voorkeur.
De visie van de overheid op de (ouderen)zorg is afgelopen jaren
veranderd. Er wordt sterk ingezet op de eigen verantwoordelijkheid en
zelfredzaamheid van burgers; een omslag in het denken van ziekte en
verzorging naar het denken in gezondheid en gedrag. Het tot stand
brengen van sociale cohesie, samenredzaamheid en ondersteuning
vanuit wederkerigheid zijn begrippen die betekenis moeten krijgen om
de zelfstandigheid van kwetsbare ouderen te vergroten. Samen met de
veranderende wensen en behoeften van ouderen is dit bepalend voor de
ontwikkelingen op het terrein van wonen en zorg.
Dit vraagt van de betrokken maatschappelijke organisaties een andere
manier van samenwerken en een nieuwe koers. De professional staat,
samen met de klant, in deze nieuwe koers weer centraal. Hij wordt
uitgedaagd om zijn vakmanschap in verbinding te brengen met de
behoeften van de burgers en de maatschappelijke vraagstukken die
voortkomen uit de toenemende vergrijzing met de bijbehorende gevolgen.
De wijk wordt door de burgers, de overheid en andere maatschappelijke
organisaties als centraal thema gezien. Voor de burgers zullen de
gezamenlijk uitgewerkte ambities van de verschillende partijen zichtbaar
moeten worden en duurzaam tot het gewenste resultaat moeten
leiden. Het tot stand brengen van zowel sociale innovaties als nieuwe
voorzieningen en diensten vraagt om meer dan samenwerken alleen.
Gezamenlijke ambities, het aanpakken van de vraagstukken en het
bundelen van expertise tussen alle partijen is dan noodzakelijk om de
domeinoverstijgende opgave in de praktijk duurzaam ten uitvoer te
brengen.

Van samenwerken naar nieuw partnerschap 9
De functie van dit wenkend perspectief is om met u als betrokken
stakeholder dit nieuwe partnerschap tot stand te brengen. Ieders expertise
is nodig om beelden, ambities en (wetenschappelijke) inzichten bij elkaar te
brengen en blijvend te verbinden. De uitkomst van deze nieuwe verbinding
is een bijdrage aan de drie kernwaarden en daarmee ook aan een grotere
zelfstandigheid en maatschappelijke participatie van kwetsbare ouderen in
hun eigen wijk.
Dit wenkend perspectief voor nieuw partnerschap in de wijk is een eerste
aanzet vanuit ZZG zorggroep en dient als inspiratiebron te worden gezien.
De stakeholders worden uitgenodigd om samen met ZZG zorggroep
het nieuwe partnerschap in de wijk verder te ontwikkelen en concreet
in te vullen. Dit zal worden gedaan door het inbrengen van dit wenkend
perspectief in de bestaande contacten en door middel van het beleggen
van bijeenkomsten met de betrokken partners uit het (virtuele) netwerk
(bijlage 1). Het samen verder ontwikkelen willen we faciliteren met de
denk- en werkmodellen zoals weergegeven in bijlage 2.

10 Van samenwerken naar nieuw partnerschap
Mensgerichte zorg betreft:
- het (willen) zien van de mens en zijn bestaan
- de eigen leefstijl zien, respecteren en ondersteunen
- het respecteren van tradities en gebruiken
- het faciliteren van zelf- en samenredzaamheid
- de eigen regie van zowel de burger als familie, buren, vrienden, kennissen
stimuleren en waar nodig ondersteunen
- het niet onnodig zaken uit handen nemen maar ondersteunen waar nodig
Nieuw partnerschap tussen de burgers en de betrokken organisaties brengt
vanuit deze betekenisgeving en vanuit onderling vertrouwen nieuwe
vormen van mensgerichte zorg tot stand.

Mensgerichte zorg = zelfredzaamheid
+ vakmanschap
Mensgerichte zorg betekent in het stadium van
beginnende (gezondheids)problemen de signalen
opvangen en in samenspraak met de oudere en
betrokken partners voor passende oplossingen
zorgen. Deze mensgerichte benadering gaat verder
dan rechtmatige en vaktechnisch verantwoorde
zorg. De kern zit in het zien van de mens in plaats
van de aandoening of de gezondheidsproblemen die
een mens kan hebben. De aandacht voor de totale
mens in zijn omgeving geeft een andere invulling aan
deze samenwerking. Vakmanschap vraagt, naast de
eigen vakcompetenties, een proactieve houding om
gezamenlijk tot innovatieve oplossingen te komen.
Door het optimaal benutten van de eigen kracht
blijft de eigenheid van mensen overeind en ontstaat
er minder snel afhankelijkheid van de professionele
zorg. Hierdoor is er meer ruimte voor waardevolle
verbindingen met mensen in het eigen netwerk. Uit
onderzoek van o.a. Evelien Tonkes, hoogleraar actief
burgerschap, blijkt dat een empatisch houding van
de professionele zorgverlener in de benadering van
familieleden, buren en vrijwilligers een positieve invloed
heeft op het ervaren van voldoening en minder gevoel
van overbelasting.
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 11
Partnerschap opbouwen = vakmanschap
bundelen en gezamenlijk inzetten
Vanuit partnerschap kunnen betrokken
professionals een buurtnetwerk vormen dat als
ondersteuningsnetwerk fungeert voor de kwetsbare
ouderen. Partnerschap kan worden gevormd door:
- Samen nieuwe beelden te vormen en een gedeelde,
gedragen visie en strategie te ontwikkelen (zie ook
bijlage 2 (wijk)gericht co-creëren).
- De verschillende belangen tussen betrokken
partijen te expliciteren -> en van daaruit samen de
gezamenlijke en algemene belangen vast te stellen.
- De eigen expertises uit te wisselen en met elkaar te
verbinden -> waardoor vanuit deze verbinding nieuwe
kennis ontstaat die ingezet kan worden voor de
kwetsbare ouderen.
- Een domeinoverstijgende samenwerking te realiseren
en vast te leggen -> en als partners samen het nieuwe
beeld van het partnerschap uitdragen.

12 Van samenwerken naar nieuw partnerschap

Van samenwerken naar nieuw partnerschap 13
Zorg en ondersteuning
in de wijk
Vanuit de overheid wordt sterk gestuurd op het herinrichten van zorg
en ondersteuning in de wijk. Voor de kwaliteit van leven van kwetsbare
ouderen is het belangrijk dat dagelijkse ondersteuning en zorg in de
omgeving integraal beschikbaar is. Het ingezette overheidsbeleid beoogt
daarbij een verschuiving van curatie naar preventie, van professionele
zorg naar zelfzorg en mantelzorg, van specialistische intramurale zorg
naar extramurale zorg. Betrokken partners worden uitgenodigd om
met vernieuwende initiatieven te komen, die de samenhang tussen de
verschillende genoemde ontwikkelingen van zorg en ondersteuning
versterken.
ZZG zorggroep zet voor deze nieuwe vorm van partnerschap haar kennis
en kunde, de collectieve middelen, technologie en haar bestaande
netwerk in. ZZG wil hiermee, vanuit verbinding met de overige partners,
de zelfstandigheid van de burger in de eigen leefomgeving optimaal
faciliteren, door:
- Het actief inzetten van preventie en vroegsignalering bij kwetsbare
ouderen in de wijk.
- Het actief samenwerken met gemeente en andere partijen om
de gezondheidsrisico’s te beperken door een aantal preventie-
en voorlichtingsprogramma’s te ontwikkelen voor mensen met
aandoeningen zoals COPD, hartfalen, diabetes, etc.
- Het bieden van ondersteuning en ketenzorg aan mensen met dementie
en hun mantelzorgers.
- Het inzetten van de wijkverpleegkundige als partner van de huisarts en als
partner van de klant en de informele zorg.
- Het inzetten van technologie voor het vergroten van de zelfstandigheid
van mensen met een gezondheidprobleem.
- Het mede inrichten en bemensen van een fysiek steunpunt per wijk.
- Het mede bewerkstelligen van kleinschalige beschermde woonvormen
per wijk.
- Het bieden van een integraal pakket van ondersteuning, diensten, zorg
en behandeling in de kleinschalige beschermde woonvormen. Deze
woonvormen zijn gericht op mensen met een intensieve zorgbehoefte,
veelal ten gevolge van dementie.

14 Van samenwerken naar nieuw partnerschap

In de praktijk
Herman
Deze casus geeft praktijkvoorbeelden over het
behouden en faciliteren van de eigen regie en
verantwoordelijkheid.
Herman is 47 jaar en heeft een spierziekte. Zijn
mobiliteit is de laatste jaren sterk afgenomen, maar het
is zijn wens om zelfstandig te blijven wonen. Hij woont
alleen en zijn huis is inmiddels aangepast, echter hij
redt het niet alleen daarmee. Hij heeft ondersteuning
en zorg nodig, wil ook mee blijven doen in de
samenleving en in zijn eigen buurt leuke contacten
hebben. Met zijn vitale buurvrouw van 79 jaar heeft hij
al een deal gesloten; zij wast en strijkt voor hem en hij
helpt haar bij de administratie. De buurvrouw heeft na
het overlijden van haar man daar soms moeite mee.
Herman en zijn buurvrouw nemen samen deel aan
het project ‘Zorgzame buurt’ waarvoor ze samen met
andere wijkbewoners een collectief hebben opgericht.
Vanuit dit collectief worden activiteiten en diensten
georganiseerd voor en door de wijk. Herman woont
in een woonservicegebied. Dat wil zeggen dat er
voldoende geschikte en toegankelijke woningen zijn
en verschillende mogelijkheden voor activiteiten en
sociaal contact. Tevens is er in de wijk een beschermde
woonvorm voor mensen met dementie.
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 15
De partijen die diensten en zorg leveren, hebben hun
samenwerking en diensten goed op elkaar afgestemd
in zogenaamde dienst-marktcombinaties. In de wijk
is er een plek waar kwetsbare ouderen, mensen met
een beperking en andere doelgroepen met een zorg-
of ondersteuningsbehoefte met alle vragen terecht
kunnen. Binnen dit wijksteunpunt wordt te allen tijde
naar een passend antwoord gezocht. Dit betekent niet
per direct een doorverwijzing naar professionele hulp;
waar mogelijk wordt de ondersteuningsbehoefte door
de wijkbewoners onderling opgepakt. Een integraal
werkend wijkteam van professionals is verantwoordelijk
voor de samenhang en afstemming van het
gecoördineerd pakket van wonen, welzijn, ontmoeten,
diensten en zorg. Herman heeft regelmatig contact
met de vaste wijkverpleegkundige die, in samenspraak
met zijn huisarts, zorgt voor de afstemming tussen
de diverse hulp- en zorgverleners die Herman
ondersteunen. Dit contact verloopt grotendeels via een
beeldverbinding. Door een applicatie op zijn pad heeft
Herman een 24-uurs garantie op een beeldverbinding
met de zorgorganisatie.
Herman, zijn buurvrouw en andere mensen uit de wijk
die een vorm van ondersteuning nodig hebben, weten
niet alleen waar ze moeten zijn als ze vragen hebben,
maar zijn ook zelf actief in het in standhouden van hun
levensloopbestendige wijk.

16 Van samenwerken naar nieuw partnerschap
Maatschappelijk ingebedde zorg betreft de invulling van:
- het zo lang als gewenst zelfstandig kunnen blijven wonen in de eigen
omgeving
- het eigen leven in de eigen sociale kring kunnen blijven leiden en daaraan
bijdragen
- een juiste balans en afstemming tussen informele zorg en professionele
zorg
- de toegevoegde waarde van de informele zorg en dit uitdragen
- het inzetten van verschillende vormen van professionele ondersteuning
zonder te worden belemmerd door segmentatie (schotten). Dit kan
in de vorm van wijkgerichte teams die integraal en multidisciplinair
samenwerken
- de verantwoordelijkheid van de (samenwerkings)partner, deze
verantwoordelijkheid willen dragen en willen afleggen aan elkaar
Partnerschap en een wijk- of buurtgerichte aanpak moeten als resultaat
hebben dat ouderen een volwaardige plek hebben en houden in de
samenleving. Daarom is het belangrijk om het denken en werken
binnen geijkte paden te (durven) verlaten en te ‘ontschotten’; niet de
bestaande functies en diensten staan centraal, maar de gehele sociale en
gezondheidsvraagstukken van de betreffende wijk!

Maatschappelijk ingebedde zorg =
duurzame gelijkwaardigheid
De vermaatschappelijking van de ouderenzorg moet
er toe leiden dat er binnen de samenleving ruimte
voor nieuwe beelden ontstaat waardoor ouderen op
gelijkwaardige wijze kunnen en blijven deelnemen
aan de maatschappij. Het gaat dan niet zo zeer om
vitale ouderen maar juist om de kwetsbare groep
ouderen. Dit vraagt om een cultuuromslag in ons
denken over gezondheid en ziekte. Het realiseren
van de omslag “van het verblijven in een traditionele
zorginstelling naar (blijven) wonen in de samenleving”
omvat meer dan het organiseren van zorg aan huis.
Een toegankelijke woning alleen is niet voldoende.
Andere belangrijke randvoorwaarden zijn bijvoorbeeld:
een veilige woonomgeving, gebruik kunnen maken van
ondersteunende diensten (bij voorkeur een combinatie
van burgerinitiatieven en maatschappelijk betrokken
organisaties) en een goede sociale infrastructuur.
Er is echter geen blauwdruk te maken die op alle
wijken gelegd kan worden. De eigenheid, de culturele
samenstelling en andere specifieke kenmerken
per wijk moeten als eerste optimaal worden benut
om de juiste initiatieven voor maatschappelijke
participatie tot stand te brengen. Het opstellen van
een gezamenlijke wijkanalyse, in samenspraak met
de wijkbewoners, is een eerste stap. Om straks ook
echt te kunnen anticiperen op de snel toenemende
vraag naar dienstverlening en zorg is het van belang
om op lokaal niveau nu al gezamenlijke ambities op te
stellen en deze ook uit te gaan voeren. Daarbij kan een
onderscheid worden gemaakt tussen een technische-
en een sociale aanpak. Beide invalshoeken zijn nodig
en altijd een onderdeel van een dynamisch en lerend
ontwikkelproces.
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 17
Randvoorwaarden voor een wijkgerichte
aanpak kunnen zijn:
Aspecten van de technisch voorwaardenscheppende
kant zijn:
- Er is een sociale paragraaf in het gemeentelijk
RO-beleid opgenomen, gericht op het behoud van
de zelfstandigheid van kwetsbare ouderen. Deze visie
wordt geïmplementeerd op alle schaalniveaus (zoals een
structuurvisie en wijkvisie ).
- Er is een actief grondbeleid, gericht op het realiseren van
leefbare en generatiebestendige wijken.
- Het woningaanbod wordt aanpast zodat dit aansluit op
de vergrijzende context van de wijk.
- Een geschikt deel van de woningvoorraad is voorbereid
op snel uitvoerbare aanpassingen in gebruik door een
eenvoudige verbouwing en door woningen geschikt te
maken voor plug & play toepassingen op ICT-gebied.
- Per wijk of kerngebied is beschermd kleinschalig wonen
beschikbaar.
- De bestaande sociale infrastructuur is of wordt geschikt
gemaakt voor het gebruik door kwetsbare ouderen.
- De wijk of het kerngebied is toegankelijk, evenals alle
openbare gebouwen.
- Het openbaar vervoer en de haltes zijn
rolstoeltoegankelijk.
- Er is een passende ICT-infrastructuur georganiseerd.
Aspecten van de sociaal voorwaardenscheppende kant:
- In de wijk is, centraal gelegen, een fysieke plek voor
vragen, advies, bemiddeling en sociale activiteiten.
- Dagopvang en ontmoetingsmogelijkheden zijn zeven
dagen per week beschikbaar.
- Een integraal zorg- en dienstenteam biedt ondersteuning
en 24-uurs zorg aan huis, inclusief multidisciplinaire
samenwerking bij complexe zorgvragen.
- Het eigen initiatief van burgers en participatie worden
vanuit dit team gestimuleerd en gefaciliteerd.
- Vanuit een integrale wijkaanpak wordt actief, met
voldoende diversiteit, gewerkt aan het faciliteren van
sociale, culturele en educatieve activiteiten.

18 Van samenwerken naar nieuw partnerschap

Van samenwerken naar nieuw partnerschap 19
Wat vragen we van
elkaar
Deze intensieve samenwerking zal er toe leiden dat er duurzame en
innovatieve oplossingen ontstaan. De nieuwe opgave waar we voor
komen te staan maakt (als we succesvol willen zijn) nieuw partnerschap
noodzakelijk. Dit is nodig om nu en in de toekomst het hoofd te kunnen
bieden aan vraagstukken die voortkomen uit de toenemende vergrijzing.
Deze samenwerking is van waarde voor alle betrokken partijen omdat
alleen in gezamenlijkheid een oplossing voor de vraagstukken gevonden
kan worden.
ZZG zorggroep wil met partners een dialoog op gang brengen over de
volgende thema’s:
- Duurzame samenwerking: partnerschap vanuit gelijkwaardigheid waarin
optimaal gebruik wordt gemaakt van ieders professionaliteit, expertise en
ervaringen.
- Waardecreatie: waarde tot stand brengen voor de gezamenlijke klant, de
samenwerkende organisaties en de bewoners in de wijk.
- Burgerinitiatief: het ondersteunen van burgerinitiatieven.
- Innovaties: het toepassen van nieuwe kennis en technieken, waaronder
ook het gebruik maken van inzichten en ervaringen buiten het
gezamenlijke werkgebied.
ZZG zorggroep vraagt aan onder andere gemeenten, welzijnsorganisaties
en woningcorporaties een domeinoverstijgende en actieve vorm van
samenwerking om vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid tot nieuwe
oplossingen te komen. Dit vraagt ook om afstand te leren nemen van
de huidige ideeën, denkbeelden, rollen en belangen, en moed om te
durven experimenteren op de verschillende thema’s van dit wenkend
perspectief. Burgers en de eigen organisaties worden op verschillende
niveaus betrokken om dit in de praktijk ook echt tot stand te brengen en
er een succes van te maken. De uitdaging om op deze manier te gaan
samenwerken is nodig;het perspectief om dat daadwerkelijk te gaan doen,
is niet alleen uitdagend maar heeft betekenis en is van maatschappelijke
waarde.

20 Van samenwerken naar nieuw partnerschap

In de praktijk
Loes
Buurtbewoners in een collectief
Deze casus geeft praktijkvoorbeelden van
burgerinitiatief en partnerschap tussen de betrokken
partijen.
Loes is 70 jaar en heeft altijd in de psychiatrie gewerkt.
Ze heeft veel gereisd en is hierdoor geïnteresseerd
geraakt in verschillende culturen met de bijbehorende
rituelen en tradities. Loes woont alleen in een ruim
huis in een woonwijk uit de jaren ‘70, een zogenaamde
bloemkoolwijk met verschillende pleintjes en
woonerven. Ooit woonden er veel jonge gezinnen
maar de wijk vergrijst en met de nieuwkomers is er veel
minder contact dan bij het ontstaan van de wijk. De
pleintjes bieden vaak een wat troosteloze aanblik en de
woonerven hebben vooral een parkeerfunctie. Sinds
kort heeft Loes samen met een aantal buurtbewoners
een buurtcollectief opgericht. Er is een aantal
knelpunten in de wijk die niet eenvoudig op te lossen
zijn. Er is sprake van armoede, sociaal isolement
en sociale uitsluiting. De problemen van kwetsbare
ouderen en mensen met een beperking zijn het meest
in het oog springend. Het buurtcollectief wil hier wat
aan doen. Na overleg met een aantal buurtbewoners,
de gemeente, de wijkmanager van de corporatie en de
wijkmanager van de zorg hebben ze een vast aantal
werkafspraken gemaakt.
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 21
- Het in verval geraakte buurthuis wordt een huis
van de buurt in nieuwe vorm. Door verschillende
buurtkamers in te richten, is er meer keuze
mogelijk voor de diverse culturen en nationaliteiten
die er nu in de buurt wonen. Een aantal grote
activiteiten onderneemt men gezamenlijk, zoals
de buurtbarbecue, maar er is nu ook ruimte voor
kleinschalige, gerichte activiteiten.
- Er wordt geen eenzijdige subsidie meer verstrekt. Als
bijvoorbeeld de sportclub een subsidie krijgt moeten
ze daar in de wijk wat voor terug doen. Zo organiseert
de voetbalclub nu het vistoernooi voor ouderen en
het kerkkoor iedere twee maanden een klein concert.
- Er is in de wijk inmiddels een dienstwisselkantoor
opgericht dat de mogelijkheid biedt om tussen de
wijkbewoners verschillende vormen van diensten te
ruilen, bijvoorbeeld belastingpapieren invullen tegen
de tuin winterklaar maken.
- Schoolkinderen hebben kleine maatschappelijke
stages in hun eigen buurt en leren hierdoor zowel de
buurt als de bewoners beter kennen.
Het buurtcollectief onderzoekt wat er nog meer
mogelijk is en wie ze daarbij nodig hebben. Ze zien
deze ingezette activiteiten ook als een vliegwiel voor
een andere manier van samen werken en samen wonen.

22 Van samenwerken naar nieuw partnerschap
Economisch volhoudbare zorg kan worden gerealiseerd door:
- vernieuwend leiderschap dat onder andere gericht op het optimaal
benutten van burgerkracht en het vernieuwen van organisaties
- blijvend te investeren in menselijk kapitaal
- nieuwe organisatievormen tot stand te brengen vanuit zogenaamde
‘co-creatie’ met klanten en burgers
- slimmer te werken, onder andere door het inzetten van nieuwe
technologie
- blijvend te investeren in onderzoek en het toepassen van nieuwe
ontwikkelingen
- de financiële meerwaarde van partnerschap te benutten
- een nieuwe arbeidsmarkt tot stand te brengen door participatie van
mensen die nu nog niet deelnemen aan het arbeidsproces
- ontprofessionaliseren waar kan en het toepassen van een ruileconomie
om diensten beschikbaar en betaalbaar te houden
- bestaande wijkvoorzieningen beter te gaan benutten en versterken

Economische volhoudbaar =
een duurzame creatieve omgeving
Naast het ondersteunen van de eigen
verantwoordelijkheid van de klant is het partnerschap
tussen partijen ook gericht op het tot stand brengen
van creativiteit, wat een bijdrage levert aan effectiviteit
en efficiëntie. Creativiteit zorgt ook voor andere
oplossingen buiten de bestaande rationele denkkaders
en het gebruik van nieuwe social-media stelt ons in
staat om met velen tegelijk aan nieuwe oplossingen te
werken. Partnerschap kan een bijdrage leveren aan de
vermindering van de transactie- en overheadkosten.
In een creatieve omgeving is er maximale ruimte
voor ieder om mee te doen. Denk hierbij aan vitale
ouderen die op zoek zijn naar zingevende activiteiten,
aan het inzetten van leer- en stageplaatsen en aan
re-integratie ervaring, burenhulp en andere vormen
van vrijwilligerswerk en burgerinitiatief. Een duurzame
creatieve omgeving creëert menselijke en financiële
waarde en maakt gebruik van technologische innovaties
en nieuwe vormen van organiseren.
Technologische innovatie
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 23
Inzet van ICT-mogelijkheden en nieuwe technologie om:
- Fysieke beperkingen te compenseren.
- Zelfzorg mogelijkheden maximaal te benutten.
- Allerlei vormen van informele ondersteuning bij de
zorg te betrekken.
- Sociale (wijk)contacten te onderhouden en deel te
nemen aan sociale activiteiten.
- Zorgkosten te verlagen doordat chronisch zieken
zelf en op afstand hun gezondheid kunnen (laten)
monitoren.
- Contacten tussen professionals en met cliënten via
beeldscherm tot stand te brengen.
- Afhankelijkheid van zorgverleners te verminderen,
zoals bij de slimme medicijndoos.
- Het veiligheidsgevoel van ouderen te vergroten.

24 Van samenwerken naar nieuw partnerschap

Van samenwerken naar nieuw partnerschap 25
Nieuwe vormen
van organiseren
Om gezamenlijk en vanuit integraliteit het wonen en leven van kwetsbare
ouderen in de wijk te faciliteren, zijn nieuwe inzichten en vormen van
organiseren nodig. Het maken van een gezamenlijke wijkanalyse, waarbij
gekeken wordt waar de aangrijpingspunten zitten om een wijk gezond te
houden, levert input op voor een gezamenlijke, integrale aanpak. Nieuw
partnerschap vraagt en biedt mogelijkheden voor nieuwe manieren van
organiseren tussen burgers onderling, tussen burgers en organisaties, en
tussen organisaties onderling. Hierbij kan gedacht worden aan:
- Burgerinitiatieven: voor het initiëren en intensiveren van sociale
contacten en ontmoeten.
- Onderwijsorganisaties: voor het organiseren van een breed aanbod van
maatschappelijke stages en de verbinding te leggen tussen jong en oud.
- De openbare geestelijke gezondheidszorg: om zorgmijders te
ondersteunen.
- Het tot stand brengen van multidisciplinaire samenwerking
tussen verschillende professionals, zoals tussen de Specialist
Ouderengeneeskunde en de huisarts en ook de partijen zoals genoemd in
bijlage 2 figuur 5 ‘de wijktafel als netwerkmaatschappij’.
- Sport- en andere lokale verenigingen: voor het verder uitwerken of
behouden van de maatschappelijke participatie.
- Lokale middenstand: voor het mede tot stand brengen van voldoende en
betaalbare dienstverlening.
- Verzekeraars die samen met gemeenten kunnen zorgen voor initiatieven
die bijdragen aan financiële ontschotting tussen de verschillende
domeinen.
Gezamenlijk kunnen de partijen inhoud en betekenis geven aan het nieuwe
partnerschap.

26 Van Van samenwerken naar nieuw partnerschap

In de praktijk
Wonen met een Plus!
Deze casus is een praktijkvoorbeeld van een
gezamenlijke aanpak die is gestart met de transitie van
een bestaand traditioneel verzorgingshuis.
Het traditionele verzorgingshuis voldeed niet meer
aan de eisen van deze tijd. Er werden nieuwe
seniorenappartementen gebouwd en ook het
verouderde wijkdienstencentrum werd vervangen door
nieuwbouw. De intramurale zorg werd vervangen door
een integraal pakket van wonen met ontmoeten en
diensten; Wonen met een Plus!
Aan alle betrokken partijen is gevraagd om in
samenwerking (als integraal team) een nieuwe dienst
of product te ontwikkelen, die je als organisatie alleen
niet zou kunnen bieden en die ondersteuning biedt bij
het zelfstandig blijven wonen van kwetsbare ouderen
en mensen met een beperking. Als organisatievorm is
afgesproken dat gezamenlijk een woonservicegebied
wordt ingericht.
Het nabij gelegen Albedacollege had een nieuwe
leskeuken nodig en was op zoek naar een ruimte
voor de kapperschool. Zo komt er nu in het nieuwe
dienstencentrum bij de leskeuken een klein restaurantje
waar, naast lekker eten, altijd wel wat te zien en
te beleven valt. De kapperschool, die ook in het
dienstencentrum komt, heeft modellen nodig en de
kinderopvang, ook in het pand gevestigd, vraagt of
er voorleesopa’s en oma’s zijn. Met het busje van de
kinderdagopvang worden nu de warme maaltijden in
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 27
de wijk rondgebracht en de ouderen uit het complex
kunnen deze ritten ook gebruiken om in de wijk
op bezoek te gaan of om boodschappen te doen.
De fysiotherapeut geeft tiltechniekcursussen aan
mantelzorgers. Stichting Onder één dak biedt o.a.
klussen aan huis en andere vormen van dienstverlening
aan als re-integratietraject of als dagbesteding voor hun
cliënten. Daarnaast is er is een Erop Uitservice actief.
Op deze manier zijn er voor verschillende doelgroepen
nog meer voorbeelden te noemen die ondersteuning
bieden aan kwetsbare ouderen. Van belang is dat er
wordt gewerkt aan een integraal wijkteam; één plek
waar iedereen met alle vragen terecht kan en waar
alle initiatieven samenkomen. Een plek waar niet
alleen advies wordt gegeven of wordt doorverwezen,
maar waar daadwerkelijk hulp wordt gegeven om
de vraag te beantwoorden. Deze hulp kan ook door
de wijkbewoners onderling worden opgepakt en
georganiseerd. Daarnaast zorgt het integrale wijkteam
voor de samenhang en afstemming tussen wonen
met dienstenen ontmoeten en zorg. Hiermee is een
‘plus’ gezet op het wonen voor kwetsbare ouderen en
mensen met een beperking in de wijk. De evaluaties zijn
van belang omdat de vraag en de behoefte van vandaag
anders kan zijn dan die van morgen of overmorgen.

28 Van samenwerken naar nieuw partnerschap
Mensgericht, maatschappelijk
ingebed en economisch
houdbaar. Meervoudige
resultaten
Partnerschap tussen de betrokken maatschappelijke organisaties, in nauwe
afstemming met de burgers, leidt volgens verschillende onderzoeken en
studies tot meervoudige resultaten.
De besproken kernwaarden en ambities zullen voor de partners afzonderlijk
en in de samenwerking tussen de partners een bijdrage leveren aan:
- Het behoud van de eigen leefwijze en verantwoordelijkheid van mensen.
- Samenhang en samenwerking tussen wonen, welzijn, ontmoeten,
diensten en zorg.
- Het optimaal benutten en versterken van de bestaande sociale
infrastructuur en informele zorg en het faciliteren van burgerinitiatieven.
- Professionele ondersteuning, diensten en zorg die lokaal, in
gezamenlijkheid, worden georganiseerd en individueel, op maat worden
toegepast.

gemeente
- kansen om met de beschikbare
WMO middelen meer te
bereiken en tot effectievere
en efficiëntere uitvoering te
komen van diensten zoals
huishoudelijke verzorging en
ondersteunende begeleiding
- de aanwezige sociale,
culturele en educatieve
infrastructuur wordt
intensiever gebruikt
- de collectieve infrastructuur
is financieel- en inhoudelijk
toekomstbestendig
- wijken zijn leefbaar,
generatiebestendig en vitaal
- lagere overheadkosten en
transactiekosten
de zorgaanbieder
- betrokken klanten
- aantrekkelijk voor nieuwe
klanten
- uitdagend werk voor
professionals
- effectievere integrale (keten)
zorg
- lagere overheadkosten en
transactiekosten
de zorgverzekeraar
- tevreden klanten
- aantrekkelijk voor nieuwe klanten
- gezondheidwinst van klanten
- minder of later een beroep op zwaardere
professionele en duurdere (intramurale) zorg
- door lagere zorgkosten meer financiële ruimte
voor preventie
- meer vertrouwen tussen zorgverzekeraar en
zorgpartijen
- lagere overheadkosten en transactiekosten
partijen voor welzijn, cultuur en educatie
- natuurlijke verbindingen tussen kwetsbare
ouderen en andere wijkbewoners
- intensiever gebruik van de aanwezige sociale,
culturele en educatieve infrastructuur
- burgerinitiatief wordt optimaal benut
- groter draagvlak voor meedoen en participatie
- verlaging van de overhead- en transactiekosten
- leefbare en generatiebestendige vitale wijken
- voorkomen van eenzaamheid door het beter
kunnen faciliteren en laten behouden van het
eigen sociale netwerk
onderwijsorganisaties
- onderwijs in een contextrijke omgeving
met praktische stage- en leerplekken
- volop mogelijkheden voor
maatschappelijke stages en gerichte
leerervaringen
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 29
de (kwetsbare) burger
- houdt een volwaardige plek in de samenleving en kan daar zingeving
aan ontlenen
- draagt zelf, zoveel als mogelijk, bij om actief betrokken te blijven
- woont (langer) zelfstandig in de eigen woning
- behoudt de eigen regie en de zelfstandigheid is geborgd
- behoudt de eigen leefstijl met de daarbij behorende eigen gebruiken
en tradities
- voelt zich veilig in woning en wijk
- behoudt het eigen sociale netwerk en is minder eenzaam
- maakt gebruik van de aanwezige sociale, culturele en educatieve
infrastructuur
- heeft door al deze elementen bij elkaar een hogere kwaliteit van
leven
woningcorporatie
- concrete uitwerking van de prestatievelden
Leefbaarheid en Wonen en zorg van het Besluit
Beheer Sociale Huursector (BBSH)
- woning en wijk zijn aantrekkelijker (leefbaar en
generatiebestendig) voor de groeiende groep
ouderen die graag in de woning en wijk wil blijven
wonen
- divers woningaanbod, ook geschikt voor
kwetsbare doelgroepen
- meer flexibiliteit in het gebruik van aangepaste
toegankelijke woningen
- integraal pakket van diensten en zorg in de
aangepaste en toegankelijke woningen waardoor
huurders hier ook daadwerkelijk kunnen blijven
wonen
- minder mutaties in de woningvoorraad en
hierdoor lagere beheerkosten
- leefbare en generatiebestendige vitale wijken
- grotere concurrentiekracht
de middenstand en plaatselijke
ondernemers
- versteviging van het economisch
draagvlak in de wijk
- aantrekkelijk imago van de
wijk

30 Van samenwerken naar nieuw partnerschap

In de praktijk
Gezondheidsprofiel
van de wijk
De gemeente en de zorgorganisaties willen anders
met elkaar en met de mensen uit de wijk gaan
samenwerken. Om dit goed af te stemmen met de
wijkbewoners hebben ze voor een aantal wijken een
Spiegelbijeenkomst georganiseerd. Frans en Willy zijn
naar de bijeenkomst van hun eigen wijk geweest en
vonden dat de moeite waard.
De zorgpartijen hebben, samen met de GGD, vooraf
gezondheidsgegevens verzameld over de wijk en
hiervan een zogenaamde wijkanalyse gemaakt. Hierdoor
ontstaat een beeld over wat, naar waarschijnlijkheid, nu
en straks (dreigende) gezondheidsproblemen in de wijk
zijn. Van deze eerste conclusies is een top drie gemaakt
over wat goed gaat, wat niet goed gaat en wat als
eerste moet worden opgepakt. Door dit inzicht kunnen
professionals en inwoners van de wijk gezamenlijk,
gericht aan de slag.
Tijdens de Spiegelbijeenkomst is aan de wijkbewoners
de uitkomst van de wijkanalyse gepresenteerd. Voor
de top drie onderwerpen is aan de bewoners gevraagd
of de thema’s aansluiten bij hun behoefte en of zij
input hebben voor verbetering rondom dit thema.
Het gesprek wordt geleid door iemand die niet voor
de zorgorganisaties werkt, sterker nog, de aanwezige
zorgverleners waren als toehoorders aanwezig. Vandaar
dat het een Spiegelbijeenkomst heet; zij horen de
wensen en behoeften van hun klanten.
Frans en Willy zijn een stuk wijzer geworden over hun
eigen buurt. Ze hadden zich niet zo gerealiseerd dat
eenzaamheid voor veel mensen een probleem is. Willy
vond het voorstel voor een bredere leefstijlaanpak
eigenlijk wel een goed idee, want ook al bewegen
Frans en zij voldoende, het stoppen met roken is voor
beiden lastig. Daarnaast was ze blij te horen dat al
die verschillende zorgverleners hun activiteiten beter
gingen afstemmen op elkaar en op de bewoners.
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 31
Want nu Frans en zij allebei de 75 zijn gepasseerd, en
daarmee hier en daar toch wat gezondheidsklachten
krijgen, hebben ze aan den lijven ondervonden hoe
ingewikkeld het is om al die verschillende partijen uit
elkaar te houden. Wat Frans een goede zaak vindt, is
dat er door de samenwerking tussen de betrokken
organisaties onderling en door de afstemming met
de wijkbewoners meer aan preventie wordt gedaan.
Niet wachten tot er problemen ontstaan; voorkomen
is beter dan genezen! Frans en Willy kunnen nu zelf
ook aan de slag: als eerste gaan ze stoppen met
roken en volgen daarvoor een specifiek progamma
dat digitaal aangeboden wordt. Als ze willen kunnen
ze begeleiding krijgen van een ex-roker uit hun eigen
wijk die zich hiervoor als vrijwilliger heeft opgeven.
Zowel Frans als Willy vinden de inzet van de wijktafel,
waarbij verschillende professionals, met elkaar om
tafel gaan om complexe situaties gezamenlijk op te
pakken, een uitkomst voor hun buurvrouw. Zij krijgt
van verschillende partijen ondersteuning en ziet soms
door de bomen het bos niet meer. Het geeft Frans en
Willy ook een gevoel van veiligheid voor het geval dat
het hen overkomt. Met dit gevoel van veiligheid kunnen
ze zonder zorgen in hun eigen wijk blijven wonen en
participeren.

32 Van samenwerken naar nieuw partnerschap
Het kloppend hart
van de duurzame wijk

Van samenwerken naar nieuw partnerschap 33
Bent u partner?!
Partnerschap gaat verder dan samenwerken; het gaat uit van een
betekenisgevende en gemeenschappelijke visie op de nieuwe en
gezamenlijke maatschappelijke opgaven en de daarbij behorende
onderwerpen. Maatschappelijke opgaven waar we vaak als afzonderlijke
partijen een deel van de oplossing in handen hebben en waarbij we vanuit
een domeinoverstijgende aanpak kunnen komen tot nieuwe innovatieve
en toepasbare oplossingen, die bijdragen aan nieuwe duurzame waarde(n).
Gezamenlijk betekenis geven aan nieuwe behoeften, gemeenschappelijk
visie vormen en, samen met burgers, daadwerkelijk tot stand brengen van
nieuwe wijkinfrastructuur en werkorganisaties, verlangt van ons allen een
nieuwsgierige, lerende houding en een actieve aanpak van belang. Het
vakmanschap van professionals bundelen en er samen voor zorgen dat er
randvoorwaarden zijn om nieuwe netwerken tot stand te brengen, vraagt
om duurzame verbindingen tussen de partners maar vooral ook ruimte
om nu aan de slag te gaan om de kansen die er liggen, met elkaar, te
verzilveren.
Als programma Innovatie Wonen en Zorg vragen wij u om samen met ons
deze uitdaging aan te gaan en mensgerichte, maatschappelijk ingebedde
en economisch volhoudbare zorg tot stand te brengen. Vallen en opstaan,
pieken en dalen horen hier allemaal bij. Vraagstukken waar we niet meteen
een antwoord op hebben zullen we tegen gaan komen maar een ding staat
vast: we willen met u aan de slag!
Daarom aan u de vraag: bent u partner?!

34 Van samenwerken naar nieuw partnerschap
Bronvermelding
Denkmodel bij het opzetten van (wijk)gerichte allianties (cyclisch proces) + de koppeling
aan het transitiemodel, aan de ontwikkelfasen organisatie en zorgarrangementen en aan de
netwerkstructuur ZZG zorggroep, Hans Vos, 2012, bijlage I
VWS (2009) Nieuwe principes voor bottom-up zorg mensenzorg een transitiebeweging
VWS - analyse zorg en ondersteuning in de buurt brief 14 oktober 2011, staatsecretaris
Veldhuijzen- van Zanten
Wenkend Perspectief Kleinschalig Wonen Programmateam Innovatie Wonen en Zorg, ZZG
zorggroep, Hans Vos, 2011
Op zoek naar weerkaatst plezier, Evelien Tonkes, hoogleraar actief burgerschap, 2010
Eigen kracht conferentie, een methode, Mia Fiedelijk Dop, UVmc en partners, 2010
Jong van Geest Jan Auke Walburg, directeur Trimbosinstituut
Menslievende zorg Annelies van Heyst, hoogleraar zorgethiek, 2008
De Zilveren kracht Movisie, 2009
De Zorgzame Buurt, ZONMW, 2010
Innovatie 3.0 Henk Volbera, Menno Bosma, 2011
Echte economie Arnold Heertje, 2006
Woonservicegebieden rapportage resultaten tot mei 2009, gemeente Nijmegen
Kenniscentrum Wonen en Zorg verschillende rapporten en onderzoeken naar
woonservicegebieden
Onderzoek Provincie Gelderland naar het verwezenlijken van woonservicegebieden, 2009
Onderzoek Publicarea naar de effecten van woonservicegebieden 2010
Onderzoek Movisie naar bijdrage wijkservicepunten aan de zelfstandigheid 2010
Effectenmeting 10 proeftuinen woonservicegebieden SEV, HAN,UMCG en Radboud Universiteit
Nijmegen, 2010
Samen werken aan woonservicegebieden, toolkit voor gemeente en zorgkantoren VNG en
zorgverzekeraars, 2010
Het Pact van Gardere 7 en 8 februari 2012, Actiz, KNGF, e.a. formuleren hun
gemeenschappelijke ambitie.
Jan Lamers Programmaleider Venlodroom, www.venlodroom.nl, 2012
Anne-Marie Poorthuis directeur Stichting Eigentijdse Verbindingen,
www.eigentijdseverbindingen.nl. 2012

Bijlage 1 netwerkorganisatie
Figuur 1 Kennis produceren
Drie hoofddoelen van het netwerk
1. Verbindingen tot stand brengen (fig.2)
Niet alleen programmateam verbinden met alle
netwerkleden maar ook tot stand brengen van
onderlinge verbindingen tussen de netwerkleden.
Dit om het gemeenschappelijke belang te vergroten,
dezelfde taal te spreken onderling en het tot stand
brengen of verbeteren van nieuwe en bestaande
relaties.
2. Kennis produceren (fig. 1)
Het netwerk is er niet alleen om mensen te verbinden
maar ook om een gezamenlijke visie met betrekking
tot wonen en zorg op papier te krijgen in de vorm
van wenkende perspectieven. Deze wenkende
perspectieven zal elke partij als leidend beschouwen bij
(bouw)projecten in de wijk.
3. Profileren ZZG
Door middel van het netwerk kan ZZG laten zien
dat ze innovatief bezig is en bij wil dragen aan de
maatschappelijke opgave die er ligt. Het verbinden
is niet alleen zinvol voor de nieuwe woon- en
zorgconcepten maar wellicht ook voor andere
samenwerkingstrajecten met leden uit het netwerk.
Dit netwerk van het programma richt zich alleen
op onderwerpen uit het jaarplan IWZ: wenkende
perspectieven en de bouwprojecten (zie scope).
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 35
Scope netwerk
Het netwerk zal ingezet worden om diverse wenkende
perspectieven te ontwikkelen en ten behoeve van de
voortgang en invulling van de bouwprojecten van ZZG
zorggroep.
Wenkende perspectieven produceren:
- Kleinschalige woon- en zorgvormen
- Woon(service)zones
- Verzorgd wonen
- Somatiek
- Steunstructuren bij zelfstandig wonen
- Gecombineerde woon- en zorgvoorzieningen voor
eigen cliënten en die van andere sectoren.
Voortgang en invulling ZZG bouwprojecten;
- Meedenken oplossen vraagstukken
- Input wensen en behoeften doelgroepen
- Meedenken met innovaties zoals domotica, betrekken
wijk e.d.
- In beeld brengen huidige en potentiële cliënten

36 Van samenwerken naar nieuw partnerschap
Figuur 2 Netwerk van het programma
innovatie Wonen en Zorg

ijlage 2 (wijk)gericht co-creëren
Van samenwerken naar nieuw partnerschap 37
Figuur 1 Denkmodel (wijk)gericht co-creëren in samenhang met nieuwe
ambities en vormen van organiseren
Het met elkaar inhoud geven aan de (nieuwe) maatschappelijke opgave
om duurzame waarden tot stand te brengen vraagt ruimte voor nieuwe
waardevolle verbindingen tussen mensen. Betekenis geven aan verhalen
van burgers en professionals, omgevingsanalyses en nieuwe wenkende
perspectieven zijn van belang om gezamenlijk tot visieontwikkeling en
nieuw partnerschap te komen. Op basis van gezamenlijke ambities en
doelen gaan experimenteren in nieuwe (netwerk)organisaties is nodig
om de duurzame waarden tot stand te brengen en om te leren; blijven
vernieuwen en verbeteren is nodig om nieuwe vormen van samenwerking
te zoeken en voorwaarden hiervoor aan te brengen.

38 Van samenwerken naar nieuw partnerschap
Figuur 2 Denkmodel als cyclisch proces in de transitie
Met de huidige, traditionele maatschappelijke- en organisatorische
inrichting is het moeilijk om nog toegevoegde waarde te creëren; het
proces loopt vast en het einde van de levenscyclus is bereikt. Een transitie
is nodig om een structurele en fundamentele wending te bewerkstelligen.
Omdat de toekomst zich niet bij voorbaat laat voorspellen, zal een continu
proces van ‘exploreren en exploiteren’ (onderzoeken en toepassen) nodig
zijn. Er is ‘moed’ nodig om het huidige (‘moet’) los te laten en focus te
leggen op de nieuwe ambitie. Dit betekent dat de rollen en posities van
maatschappelijke partijen opnieuw ingevuld zullen moeten worden.
Centraal bij deze nieuwe ontwikkeling zijn de genoemde uitgangspunten
uit het denkmodel om wijkgericht te co-creëren (fig. 1).
Figuur 3 Denkmodel als cyclisch proces in de ontwikkelniveaus van
organisaties (en zorgarrangementen)
Een nieuwe wijze van samenwerken (co-creëren en co-ontwerpen) tussen
burgers, professionals, organisaties en overheid is van belang om duurzame
sociale innovaties en nieuwe diensten en voorzieningen tot stand te
brengen. Gezamenlijke ambities en het bundelen van expertise tussen alle
partijen zorgt er in dit proces van co-creëren en co-ontwerpen er dan voor
dat organisaties transformeren van een aanbodgerichte organisatie naar
een burger- en maatschappij gestuurde organisatie.

Van samenwerken naar nieuw partnerschap 39
Figuur 4 Burger als centraal punt in netwerkmaatschappij
De maatschappelijke transitieopgave van verzorgingsstaat naar
participatiemaatschappij vraagt om nieuwe concepten rondom
leefbaarheid, wonen, welzijn en zorg. Onderlinge samenhang met zo veel
mogelijk bewonersbetrokkenheid en zo min mogelijk bureaucratie is het
streven. Ontwikkeling van buurten en wijken zal een ‘co-creatie’ worden
van burgers met hun sociale verbanden en professionals ter ondersteuning
waar nodig. Samen kunnen zij zich richten op leefbaarheid, wonen, welzijn
en zorg.
Figuur 5 Wijktafel als netwerkwerkmaatschappij
De wijktafel geeft visueel weer hoe leden van de netwerkmaatschappij als
het ware ‘aan tafel zitten’ om wijkgericht te co-creëren. Het voorbeeld
van deze wijktafel komt vanuit het andere strategische programma van
ZZG: het programma Eerste Lijn. Dit programma richt zich op de (wijk)
verpleegkundige teams die op basis van toegevoegde waarde (in de wijk)
een plaats aan de wijktafel moeten krijgen en behouden. Komende jaren
ligt bijvoorbeeld de focus op de samenwerking met de huisarts.

Dit boekje is gemaakt in opdracht van het Programmateam Innovatie Wonen en Zorg,
ZZG zorggroep, programmadirecteur Hans Vos
FAME Groep heeft een bijdrage geleverd in de totstandkoming van deze uitgave
Programma Innovatie Wonen en Zorg
mail: innnovatiewonenenzorg@zzgzorggroep.nl
online community: zzgiwz.ning.com
twitter: zzgiwz
app: iwz