juni - Emmaüsbodegraven

De schrijver:
Wim Jurg (1953) was tot voor
kort directeur van de Vereniging
voor Schrijvers en Vertalers,
maar richt zich nu volledig
op zijn eigen schrijfwerk. Vanaf
1998 heeft hij drie historische
romans gepubliceerd: 'Het verlangen
naar Constantinopel', 'De secretaris'
en 'De belegering van
Anna'. 'De vierde eeuw' is zijn
eerste non-fictiewerk.
Boekbespreking
Wim Jurg:
De vierde eeuw. Of hoe het christendom staatsgodsdienst werd
Historie vol menselijke tegenstrijdigheid
Zijn thematiek:
Aan het begin van de vierde eeuw
na Christus dreigt het Romeinse
Rijk stuurloos te worden. Keizers
wisselen elkaar met grote snelheid af - als een keizer
niet binnen een paar jaar wordt vermoord,
sterft hij meestal wel op één van zijn veldtochten
tegen een opstandige provincie.
Tegelijkertijd trekken christenen steeds meer de
aandacht van de overheid: ze weigeren zich te
voegen in het religieus pluralisme van het Rijk en
offeren niet aan de keizer. In eerste instantie
staan ze daarmee symbool voor het verval van de
maatschappelijke orde, en ze worden bij tijd en
wijle dan ook hevig vervolgd. Toch neemt hun aantal
gestaag toe, en na verloop van tijd keert het
tij. Aan het einde van de vierde eeuw wordt het
christendom definitief uitgeroepen tot officiële
staatsgodsdienst van het gehele Romeinse Rijk.
Wim Jurg beschrijft in 'De vierde eeuw' de geschiedenis
van deze politieke omwenteling, waarbij hij
veel aandacht heeft voor de persoonlijke drijfveren
van de politieke hoofdrolspelers.
Opvallendste stelling:
Geschiedenis wordt gemaakt door mensen. En omdat
het handelen van mensen vaak gebaseerd is op
een onvoorspelbare mengeling van pragmatisme en
idealen, kunnen we regelmatig positief of juist negatief
verrast worden door hun schijnbaar tegenstrijdige
daden.
Dat gold bijvoorbeeld voor Constantijn de Grote,
die optrad als vroom beschermheer van het christendom
maar er geen been in zag om zijn vrouw en
zoon om te brengen. Dat gold ook
voor de vele jonge christenen die
op zondag naar de kerk gingen
maar op de andere dagen bleven
offeren aan de oude goden. En
dat gold voor bisschop Ambrosius,
een religieuze scherpslijper die
bij moderne mensen niet gauw
sympathie zal wekken. Maar toen
de toenmalige keizer met buitenproportioneel
geweld een opstand
neersloeg met zevenduizend
slachtoffers als gevolg, was alleen
deze intolerante bisschop dapper
genoeg om de keizer daar persoonlijk
op aan te spreken. Met
als gevolg dat de keizer, ook
maar een mens vol tegenstrijdigheden, van schrik
maandenlang boete ging doen in de kerk van Ambrosius.
Reden om dit boek niet te lezen:
Wie een antwoord zoekt op de vraag wat het voor
het christendom betekende om een staatsgodsdienst
te worden, zal teleurgesteld worden. De
auteur houdt zich verre van iedere religieuze duiding
van de geschiedenis en schrijft met evenveel
sympathie over Diocletianus de christenvervolger
als Theodosius de christenvorst.
Reden om dit boek wel te lezen:
Wim Jurg weet erg veel over de relatief onbekende
vierde eeuw en kan er boeiend over vertellen.
Maar vooral heeft hij het talent om de grote historische
gebeurtenissen terug te brengen tot herkenbare
menselijke proporties. Daardoor is dit boek
niet slechts een verslag van gebeurtenissen lang
geleden, maar vooral ook een boeiende studie van
de dubbelzinnigheid van de mens die schippert tussen
zijn idealen en kortetermijnbelangen. 'De vierde
eeuw' leest als een roman en het zal veel lezers
moeite kosten om het voor de nacht weg te leggen.
Wim Jurg: De vierde eeuw. Of hoe het christendom
staatsgodsdienst werd.
Budel 2011, 200 blz. € 29,90
Bron: Sjoerd Mulder in Trouw van 18 november 2011
KERKMAGazine BODEGRAVEN 23 juni 2013