Activiteitenverslag VVOG 2002
Activiteitenverslag VVOG 2002 Activiteitenverslag VVOG 2002
FLASH GUN 8/2 NL 07-04-2003 11:49 Page 30 55 9 e Journées Liégeoises de Gynécologie-Obstétrique Zou de mammotest een tijdelijk noodzakelijk kwaad zijn? Dominique-Jean Bouilliez De eerste sessie van de Journées Liégeoises de Gynécologie-Obstétrique die vooral gewijd was aan de screening van borstkanker en haar therapeutische implicaties, benadrukte de enorme afstand die er bestaat tussen een geneeskunde gericht op de patiënt, zoals wij ze beoefenen, en sommige noties van volksgezondheid die ongetwijfeld een lovenswaardige achtergrond hebben maar waarvan de doelstellingen vaag gedefinieerd zijn. In dit kader, de ronde tafel, geleid met meesterhand door Eric Lifrange, waarop men om ter hardst riep: “De mammotest neen! Het senologisch onderzoek, ja!” Eer wie eer toekomt, en omdat hij in grote lijnen de opinie weergaf die de boventoon voerde tijdens deze sessie, hernemen we quasi in extenso de tekst van de voordracht van Claude Colin, die het standpunt van de senoloog uiteenzette. “De Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België bracht zopas een gezaghebbend advies uit over de Gunaikeia ● Vol 8 ● Nr 2 ● 2003 Keywords: breast cancer – breast examination – mammotest – mammobile – screening massascreening met mammografie. Ze wil ze alles behalve stimuleren. Maar, ze verzet zich niet tegen een dergelijke organisatie op voorwaarde dat de eerste resultaten van de mammotest rigoureus geëvalueerd worden door een competent wetenschappelijk comité (wat, volgens mij, onvermijdelijk problemen zal stellen gezien de afwezigheid van randomisatie). De Academie vervolgt door aan te bevelen om de vrouwen en de geneesheren objectief te informeren over de eventuele impact en vooral over de grenzen van de methode, om geïntegreerde senologische centra op te richten en te erkennen (dit is zeker een première als men weet dat de senologie geen erkende specialiteit is) en tenslotte, om de symptomatische vrouwen (d.w.z. ongeveer 80% van de positieve mammotesten die een miskende palpabele tumor hebben) en de risicovrouwen (zonder de high risk factoren te preciseren, noch te definiëren) direct door te verwijzen naar deze centra, zonder een mammotest uit te voeren. Deze laatste aanbeveling spreekt voor zichzelf want het is vooral een convocatie in functie van de leeftijd, zonder notie van een voorafgaandelijk klinisch onderzoek.
FLASH GUN 8/2 NL 07-04-2003 11:49 Page 31 Vooraleer ik begin met vragen af te vuren op de promotoren van dergelijke campagnes, zou ik hier graag in het openbaar mijn duidelijk negatieve opinie over dit onderwerp willen bevestigen en ik citeer hierbij Bourvil: “de mammotest neen, het senologisch onderzoek, ja!”. Er bestaan criteria voor de goede screening van ziekten en in verband met borstkanker. De mammotest voldoet aan geen van de 4 vereiste criteria, met name: 1. Een frequente en ernstige ziekte: borstkanker is een ernstige ziekte (40% van de sterfgevallen) maar niet zo frequent (tussen 50 en 70 jaar, één nieuw geval per 500 vrouwen per jaar en aan deze frequentie kan men verwachten dat geïsoleerde screeners het eerste jaar geen enkel geval opsporen, wat absoluut niet bemoedigend is). 2. Een bekende efficiënte behandeling: de behandeling van borstkanker is niet voldoende efficiënt aangezien ze meer afhangt van de snelheid van de groei van de tumor dan van het vroegtijdig stellen van de diagnose. Grosso modo, is er een derde geneesbare trage kankers en een derde ongeneesbare zeer snelle kankers, ongeacht of ze al dan niet opgespoord worden, en enkel het resterende derde kan verbeterd worden door een vroegere diagnose. Bijgevolg heeft de systematische screening in werkelijkheid slechts betrekking op één derde van de gevallen. Niet verwonderlijk dat ze bijgevolg niet zeer efficiënt is 3. Een gevoelige en specifieke diagnostische test: de mammotest is gevoelig maar zeer weinig specifiek aangezien er zelfs in de beste handen, met of zonder drievoudige lezing, 80% valspositieven en 20% valsnegatieven bestaan. Als deze test zou veralgemeend worden in België, zouden er jaarlijks 25.000 extra valspositieven zijn tegenover 5.000 opgespoorde en 1.250 niet opgespoorde kankers. 4. Een deelnamepercentage hoger dan 70%: in onze streken is de deelname meestal lager dan 50%; een bewijs hiervan is de mammomobiel waarvan het gemiddeld bezoekpercentage reeds 10 jaar lang maximaal 25% bedraagt. Wat bij mij vier vragen oproept: 1e vraag: Waarom wil men hardnekkig proberen om een onpersoonlijke technische geneeskunde te promoten zonder geneesheren in de eerste lijn en het senologisch onderzoek herleiden tot een radiografische “Fotomaton”, wat zeer slecht onthaald wordt door sommige zeer boze vrouwen, en dit aan het voor de samenleving peperduur tarief van €55 tegenover €58 (dit is €3 meer) voor een senologisch onderzoek dat beduidend meer bevredigend is? 2e vraag: Hoe kan men aanvaarden dat een beperkt coördinatiecomité zich uitspreekt over de manier om zogezegd onnodige senologische onderzoeken tussen twee negatieve mammotesten te vermijden, terwijl dit volgens mij eerder het tegendeel zou zijn: waarom wil men vrouwen die regelmatig senologisch gevolgd worden, ten onrechte verplichten om naar mammotesten te komen, die des te meer belastend zijn indien deze patiënten stabiele benigne aandoeningen vertonen die sinds lang gekend zijn (gevallen die zich regelmatig voordoen in de Provincie Luik met de mammomobiel)? 3e vraag: Hoe kan men het beheer van de valspositieven sereen organiseren zonder vooraf senologische referentiecentra op te richten en niet de geïsoleerde arme radioloog beklagen die geconsulteerd werd voor dit type probleem na een test die volgens hem valspositief was maar waarbij het na enkele maanden toch bleek te gaan om kanker? Er zou geen andere oplossing zijn dan een systematische chirurgie aan te bevelen voor elke waargenomen afwijking. 4e vraag: Nog ernstiger tenslotte, hoe de valsnegatieven aanpakken die noodzakelijkerwijs zullen leiden tot gerechtszaken zoals dit momenteel de mode is in de Verenigde Staten. Men mag niet vergeten dat de convocatie voor de mammotest gebaseerd is op valse beloften, zoals Skrabanek dit reeds 15 jaar geleden in de Lancet benadrukte; deze convocatie verplicht de vrouwen moreel om naar gratis testen van beperkte waarde te komen, zoals we reeds vermeldden, terwijl het in de consultatie senologie, de patiënte is die meestal de eerste stap zet, hiertoe wel aangemoedigd door haar geneesheer en de media.” Gunaïkeia ● Vol 8 ● Nr 2 ● 2003 56
- Page 1 and 2: FLASH GUN 8/2 NL 07-04-2003 11:49 P
- Page 3 and 4: FLASH GUN 8/2 NL 07-04-2003 11:49 P
- Page 5 and 6: FLASH GUN 8/2 NL 07-04-2003 11:49 P
- Page 7: FLASH GUN 8/2 NL 07-04-2003 11:49 P
- Page 11 and 12: FLASH GUN 8/2 NL 07-04-2003 11:49 P
- Page 13: FLASH GUN 8/2 NL 07-04-2003 11:49 P
FLASH GUN 8/2 NL 07-04-2003 11:49 Page 30<br />
55<br />
9 e Journées Liégeoises de Gynécologie-Obstétrique<br />
Zou de mammotest een tijdelijk<br />
noodzakelijk kwaad zijn?<br />
Dominique-Jean Bouilliez<br />
De eerste sessie van de Journées<br />
Liégeoises de Gynécologie-Obstétrique die<br />
vooral gewijd was aan de screening van<br />
borstkanker en haar therapeutische implicaties,<br />
benadrukte de enorme afstand die<br />
er bestaat tussen een geneeskunde gericht<br />
op de patiënt, zoals wij ze beoefenen, en<br />
sommige noties van volksgezondheid<br />
die ongetwijfeld een lovenswaardige<br />
achtergrond hebben maar waarvan de<br />
doelstellingen vaag gedefinieerd zijn.<br />
In dit kader, de ronde tafel, geleid met<br />
meesterhand door Eric Lifrange, waarop<br />
men om ter hardst riep: “De mammotest<br />
neen! Het senologisch onderzoek, ja!”<br />
Eer wie eer toekomt, en omdat hij in grote lijnen de opinie<br />
weergaf die de boventoon voerde tijdens deze sessie,<br />
hernemen we quasi in extenso de tekst van de<br />
voordracht van Claude Colin, die het standpunt van de<br />
senoloog uiteenzette.<br />
“De Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België<br />
bracht zopas een gezaghebbend advies uit over de<br />
Gunaikeia ● Vol 8 ● Nr 2 ● 2003<br />
Keywords: breast cancer – breast examination –<br />
mammotest – mammobile – screening<br />
massascreening met mammografie. Ze wil ze alles<br />
behalve stimuleren. Maar, ze verzet zich niet tegen een<br />
dergelijke organisatie op voorwaarde dat de eerste resultaten<br />
van de mammotest rigoureus geëvalueerd worden<br />
door een competent wetenschappelijk comité (wat,<br />
volgens mij, onvermijdelijk problemen zal stellen gezien de<br />
afwezigheid van randomisatie).<br />
De Academie vervolgt door aan te bevelen om de vrouwen<br />
en de geneesheren objectief te informeren over de eventuele<br />
impact en vooral over de grenzen van de methode, om geïntegreerde<br />
senologische centra op te richten en te erkennen<br />
(dit is zeker een première als men weet dat de senologie<br />
geen erkende specialiteit is) en tenslotte, om de symptomatische<br />
vrouwen (d.w.z. ongeveer 80% van de positieve<br />
mammotesten die een miskende palpabele tumor hebben)<br />
en de risicovrouwen (zonder de high risk factoren te preciseren,<br />
noch te definiëren) direct door te verwijzen naar deze<br />
centra, zonder een mammotest uit te voeren. Deze laatste<br />
aanbeveling spreekt voor zichzelf want het is vooral een<br />
convocatie in functie van de leeftijd, zonder notie van een<br />
voorafgaandelijk klinisch onderzoek.
Change language