Welbevinden en betrokkenheid verhogen - Cego ublishers

EE Echo’s uit het ErvaringsGericht Onderwijs
-m@gazine
Welbevinden vóór betrokkenheid!
“NEE, juf, dat doe ik echt niet! Ik ga echt niet zoiets doen, ik
doe al altijd alles fout en nu moet ik dit weer doen. Ik doe het
gewoon niet!”
Na veel voorbereidend werk probeerde ik met Luuk aan de slag te gaan om zijn
betrokkenheid te verhogen. Maar hij vond de geplande interventies maar onzin en
wilde er niet aan meedoen. Daar sta je dan, als derdejaars PABO-student. Dat er
iets aan de hand was met Luuk, was voor mij wel duidelijk.
Het begin…
In de eerste weken dat ik in groep 7 van een SBO-school stage liep, viel Luuk meteen
erg op. Hij leek maar bij zeer weinig activiteiten in de klas echt betrokken.
Reden genoeg voor mij om eens goed te gaan kijken wat er aan de hand was en
hoe ik zijn betrokkenheid zou kunnen verhogen.
Om te beginnen heb ik Luuk vaak geobserveerd tijdens verschillende lessen en
activiteiten. Die observaties waren de basis voor de ervaringsreconstructie die ik
samen met enkele andere PABO-studenten maakte.
Zij hadden namelijk een objectieve kijk op wat ik had gezien bij Luuk.
Die ervaringsreconstructie gaf ons een duidelijk beeld van de problematiek die bij
deze jongen speelde.
Wij dachten dat de lage betrokkenheid bij Luuk vooral te wijten was aan zijn
opstartproblemen tijdens de les. Uit de observaties bleek namelijk dat Luuk, als
hij de opdracht kreeg om te gaan werken, moeilijk van start raakte. Vaak keek hij
eerst naar wat de andere kinderen deden en dan pas kon hij zelf aan de slag. De
ervaringsreconstructie leerde ons ook dat Luuk vrij weinig zelfvertrouwen had.
Het moeilijk opstarten bij het werken zagen wij als het grootste probleem en daar
wilden we dan ook de meeste aandacht aan besteden. We dachten dat als dit kind
succeservaringen had met het opstarten en werken aan een opdracht, het ook
meer zelfvertrouwen zou krijgen. Wel vonden we het belangrijk om Luuk tijdens
het werken ook positief te stimuleren om zijn zelfvertrouwen te vergroten.
Om Luuk gemakkelijker aan een opdracht te laten beginnen, wilden we hem structuur
aanbieden in de vorm van opstartpictogrammen.
Die zouden we in overleg en samen met hem maken.
Daar gaan we…
Gewapend met die interventies stapte ik mijn stageschool weer binnen.
Ik had voor mezelf het idee dat het op die manier wel zou lukken om de betrokkenheid
van Luuk te vergroten.
Ik ging in het begin van de week met hem in gesprek over de voornemens om iets
te gaan doen met het opstarten van het werk. In dat gesprek benaderde ik hem
© CEGO Publishers, Leuven, België — EE-m@gazine Jrg. 2004-2005 – 4/1
CENTRUM VOOR
ERVARINGSGERICHT
ONDERWIJS
1

Echo’s uit het ErvaringsGericht Onderwijs
constant positief en liet hem zelf veel inbrengen.
Toen ik uiteindelijk voorzichtig het idee opperde om samen pictogrammen te maken,
reageerde hij zo: “Nee, juf, dat doe ik echt niet! Ik ga echt niet zoiets doen,
ik doe al altijd alles fout en nu moet ik dit weer doen. Ik doe het gewoon niet!”
Hoe gaan we verder?
Na dat voorval besloot ik om niet door te gaan met die interventie. Het was absoluut
niet wat Luuk wilde en het zou zijn betrokkenheid dan ook helemaal niet verhogen.
Na kort overleg met de andere PABO-studenten en een leerkracht besloot ik
om verder werk te maken van een positief zelfbeeld, want dat had Luuk dus niet!
Door hem nogmaals goed te observeren kwam ik erachter dat veel van zijn gedrag
voortvloeide uit een gebrek aan zelfvertrouwen, en dat het opstartprobleem daar
ook weleens mee te maken zou kunnen hebben. Want als je niet zeker bent van
wat je moet doen, dan is het natuurlijk ook erg lastig om goed en snel te beginnen.
Poging twee…
Om Luuk zijn zelfvertrouwen te verhogen, bedacht ik verschillende interventies.
De belangrijkste daarvan was erop gericht hem te laten inzien dat de dingen die
hij deed wel goed waren. Daardoor zou hij niet zo hoeven te twijfelen en dus eerder
aan het werk kunnen gaan. Doordat ik Luuk liet praten over wat hij wel en niet
leuk vond en wel en niet kon, merkte hij dat hij eigenlijk veel meer kon dan hij in
eerste instantie dacht.
Dat gevoel versterkte ik door samen met hem een schema bij te houden van wat er
goed liep. Iedere keer als er een gedeelte van de dag goed gegaan was, mocht hij
er een krul in zetten. Dat bespraken we dan samen. Daardoor kreeg Luuk nogmaals
de bevestiging dat hij veel dingen goed deed. Voor hem werd dat op die manier
zichtbaar en bespreekbaar.
In het begin van de week vond Luuk het erg moeilijk om zelf te zeggen wat er
goed liep. Naarmate de week vorderde, ging dat hem almaar makkelijker af en op
het einde van de week kon hij al veel beter op zichzelf reflecteren.
Buiten de interventies waarin ik Luuk deed ontdekken dat hij wel veel dingen goed
deed, probeerde ik hem positief te stimuleren tijdens het werken. Wanneer ik hem
een complimentje gaf als hij iets goed deed, leefde hij helemaal op en begon hij
eventjes te stralen.
Hoewel Luuk veel dingen goed deed, gingen er natuurlijk ook weleens fout. Luuk
is een redelijk drukke jongen met soms de neiging om negatief aandacht te vragen
in de klas. Doordat ik ook dat positief benaderde en hem niet meteen afwees, werd
Luuk veel eerder rustig dan daarvoor.
Eindelijk succes!
Hoewel we in het begin de verkeerde interventie hadden gekozen, hebben we uiteindelijk
toch veel bereikt bij Luuk.
Hij heeft door de geslaagde interventies al een stukje meer zelfvertrouwen ontwikkeld.
Hij is er zich intussen van bewust geworden dat hij veel meer kan dan hij
dacht. Niet alleen ik heb deze interventies als zinvol ervaren, Luuk vond ze zelf
ook leuk.
Op de laatste dag van mijn stage mochten de kinderen een tekening maken over
wat ze leuk hadden gevonden tijdens mijn stageperiode. Die kreeg ik dan mee als
aandenken. Luuk had op zijn tekening het beloningsschema getekend en vertelde
me dat hij dat het allerleukst had gevonden.
Dat geeft wel aan dat hij het zelf als prettig heeft ervaren en er hoogstwaarschijnlijk
iets aan heeft gehad.
© CEGO Publishers, Leuven, België — EE-m@gazine Jrg. 2004-2005 – 4/1
EE -m@gazine
2

Echo’s uit het ErvaringsGericht Onderwijs
Nu Luuk zijn zelfvertrouwen aan het toenemen is, zal het ook beter lukken om zijn
betrokkenheid te verhogen. In een volgende stap ga ik Luuk opnieuw observeren
om te bepalen waarom zijn betrokkenheid niet optimaal is. Daar zullen we dan
weer mogelijke interventies voor bepalen.
Welbevinden voor betrokkenheid
Zoals uit dit verhaal duidelijk naar voren komt, is het bedenken van goede interventies
niet zo eenvoudig. Wat je in eerste instantie als een goede interventie
beschouwt, slaat bij de uitvoering mogelijk niet aan.
Het belangrijkste is dat je op zo’n moment nogmaals goed naar het kind gaat kijken.
Zo waren wij bezig met een interventie om de betrokkenheid te verhogen.
Al snel bleek echter dat het zelfvertrouwen van het kind, en daarmee zijn welbevinden,
niet optimaal was.
Daardoor was het dus ook niet mogelijk om zijn betrokkenheid te optimaliseren.
Belangrijk is dan om de interventies eerst op het welbevinden te richten.
Zodra dat beter is, kun je aan de betrokkenheid gaan werken.
Lisa Spermon, Daniëlle Hermes,
Laura Vos, Astrid Verhoeven,
Fontys PABO Veghel, 3e jaar
© CEGO Publishers, Leuven, België — EE-m@gazine Jrg. 2004-2005 – 4/1
EE -m@gazine
3