Fries in het basisonderwijs - 10 voor de leraar
Fries in het basisonderwijs - 10 voor de leraar Fries in het basisonderwijs - 10 voor de leraar
Voorwoord 4 | Kennisbasis Fries leraar basisonderwijs In 2008 zijn de lerarenopleidingen gestart met een even uniek als complex project: het ont- wikkelen van kennisbases voor alle tweedegraads lerarenopleidingen, voor alle eerstegraads lerarenopleidingen en voor alle vakken van de lerarenopleidingen basisonderwijs. Aan de ontwikkeling van de kennisbases is in verschillende fases gewerkt door een groot aantal docenten van de lerarenopleidingen. Nu zijn de laatste kennisbases voltooid. Geschreven door vakmensen, gelegitimeerd door het werkveld. De lerarenopleidingen kunnen tevreden terugkijken op een periode waarin zij veel hebben gediscussieerd, geschaafd en bijgesteld. Een periode waarin vakcollega’s intensief hebben nagedacht over hun vak, de didactiek en de doelen die zij hun studenten minimaal mee willen geven. De kennisbases zijn natuurlijk geen statische documenten. In de toekomst zullen ze met enige regelmaat bijstelling nodig hebben. Dat houdt het gesprek over de inhoud van de lera- renopleidingen volop in leven en draagt daarmee bij aan de kwaliteitsslag die met het ontwik- kelen van de kennisbases werd beoogd. Met het voltooien van ook de laatste kennisbases kunnen de lerarenopleidingen zich ten volle concentreren op het integreren van de kennisbases in de curricula van de opleidingen en daarnaast op het ontwikkelen van de kennistoetsen. Dat is zo mogelijk nog een complexer project. Het herschrijven van curricula, het bedenken van goede toetsvragen: het vraagt veel tijd en inzet van medewerkers van de opleidingen. Hun inzet is cruciaal voor het behalen van de beoogde ambitieuze doelstellingen. Zij dragen daarmee allen op hun eigen wijze bij aan een goede opleiding voor de nieuwe generatie leraren. Ik dank allen die hieraan hebben bijgedragen. mr. Thom de Graaf voorzitter HBO-raad
Inhoud 1. De unieke bijdrage van Fries aan de ontwikkeling van kinderen 7 1.1. Fryslân, een tweetalige provincie 7 1.2. Fries in het onderwijs 7 1.3. Pedagogisch-didactische motieven 7 1.4. Maatschappelijke motieven 8 1.5. Culturele motieven 8 1.6. Taalpolitieke motieven 8 1.7. Fries op de basisscholen 8 2. De big ideas 9 2.1. Principe van additieve tweetaligheid 9 2.2. Principe van transfer 10 2.3. Principe van interactieve didactiek 10 3. Uitwerking van de big ideas 12 3.1. Taalverwervingtheorieën en transfer naar andere talen 12 3.2. Differentiatie 12 3.3. Positieve houding 12 3.4. Eigen taalvaardigheid 12 4. Context: Fries in het basisonderwijs 14 4.1. Meertalige situatie 14 4.2. Afspraken over taal, taalbeleid 14 4.3. Eigen taalvaardigheid 15 4.4. Voertaal, omgangstaal en taal als vak 15 4.5. Differentiatie 15 4.6. Leerinhoud, leeractiviteiten en leermiddelen 16 4.7. Kerndoelen 16 4.8. Positieve attitude 16 4.9. Luistervaardigheid 16 4.10. Spreekvaardigheid 17 4.11. Leesvaardigheid 17 4.12. Schrijfvaardigheid 18 4.13. Taalbeschouwing, waaronder strategieën 18 4.14. Verwerking en toetsing 18 4.15. Fries en andere vakken 19 5. Aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind 20 5.1. Taalontwikkeling in meertalige situaties 20 5.2. Onderbouw 20 5.3. Middenbouw 21 5.4. Bovenbouw 21 Kennisbasis Fries leraar basisonderwijs | 5
- Page 1 and 2: Kennisbasis HBO-raad vereniging van
- Page 3: Kennisbasis Fries leraar basisonder
- Page 7 and 8: 1. De unieke bijdrage van Fries aan
- Page 9 and 10: 2. De big ideas Het is de taak van
- Page 11 and 12: Voor de leerling heeft het zelf geb
- Page 13 and 14: en Nederlands en wederzijdse beïnv
- Page 15 and 16: 4.3. Eigen taalvaardigheid Om in he
- Page 17 and 18: computer, digibord, vertel- en popp
- Page 19 and 20: ehaald, dient de leraar de leerling
- Page 21 and 22: Het taalaanbod voor jonge kinderen
- Page 23 and 24: 6. Voorbeelden uit de praktijk Voor
- Page 25 and 26: Bronnen Appel, R. e.a. (red.). (200
- Page 27 and 28: B. Europees Referentiekader niveau
- Page 29 and 30: B. Europees Referentiekader niveau
- Page 31: Auteur Liskje Flapper NHL Hogeschoo
Voorwoord<br />
4 | Kennisbasis <strong>Fries</strong> <strong>leraar</strong> <strong>basison<strong>de</strong>rwijs</strong><br />
In 2008 zijn <strong>de</strong> lerarenopleid<strong>in</strong>gen gestart met een even uniek als complex project: <strong>het</strong> ont-<br />
wikkelen van kennisbases <strong>voor</strong> alle twee<strong>de</strong>graads lerarenopleid<strong>in</strong>gen, <strong>voor</strong> alle eerstegraads<br />
lerarenopleid<strong>in</strong>gen en <strong>voor</strong> alle vakken van <strong>de</strong> lerarenopleid<strong>in</strong>gen <strong>basison<strong>de</strong>rwijs</strong>. Aan <strong>de</strong><br />
ontwikkel<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> kennisbases is <strong>in</strong> verschillen<strong>de</strong> fases gewerkt door een groot aantal<br />
docenten van <strong>de</strong> lerarenopleid<strong>in</strong>gen.<br />
Nu zijn <strong>de</strong> laatste kennisbases voltooid. Geschreven door vakmensen, gelegitimeerd door <strong>het</strong><br />
werkveld. De lerarenopleid<strong>in</strong>gen kunnen tevre<strong>de</strong>n terugkijken op een perio<strong>de</strong> waar<strong>in</strong> zij veel<br />
hebben gediscussieerd, geschaafd en bijgesteld. Een perio<strong>de</strong> waar<strong>in</strong> vakcollega’s <strong>in</strong>tensief<br />
hebben nagedacht over hun vak, <strong>de</strong> didactiek en <strong>de</strong> doelen die zij hun stu<strong>de</strong>nten m<strong>in</strong>imaal<br />
mee willen geven.<br />
De kennisbases zijn natuurlijk geen statische documenten. In <strong>de</strong> toekomst zullen ze met<br />
enige regelmaat bijstell<strong>in</strong>g nodig hebben. Dat houdt <strong>het</strong> gesprek over <strong>de</strong> <strong>in</strong>houd van <strong>de</strong> lera-<br />
renopleid<strong>in</strong>gen volop <strong>in</strong> leven en draagt daarmee bij aan <strong>de</strong> kwaliteitsslag die met <strong>het</strong> ontwik-<br />
kelen van <strong>de</strong> kennisbases werd beoogd.<br />
Met <strong>het</strong> voltooien van ook <strong>de</strong> laatste kennisbases kunnen <strong>de</strong> lerarenopleid<strong>in</strong>gen zich ten volle<br />
concentreren op <strong>het</strong> <strong>in</strong>tegreren van <strong>de</strong> kennisbases <strong>in</strong> <strong>de</strong> curricula van <strong>de</strong> opleid<strong>in</strong>gen en<br />
daarnaast op <strong>het</strong> ontwikkelen van <strong>de</strong> kennistoetsen. Dat is zo mogelijk nog een complexer<br />
project. Het herschrijven van curricula, <strong>het</strong> be<strong>de</strong>nken van goe<strong>de</strong> toetsvragen: <strong>het</strong> vraagt veel<br />
tijd en <strong>in</strong>zet van me<strong>de</strong>werkers van <strong>de</strong> opleid<strong>in</strong>gen. Hun <strong>in</strong>zet is cruciaal <strong>voor</strong> <strong>het</strong> behalen van<br />
<strong>de</strong> beoog<strong>de</strong> ambitieuze doelstell<strong>in</strong>gen. Zij dragen daarmee allen op hun eigen wijze bij aan<br />
een goe<strong>de</strong> opleid<strong>in</strong>g <strong>voor</strong> <strong>de</strong> nieuwe generatie leraren.<br />
Ik dank allen die hieraan hebben bijgedragen.<br />
mr. Thom <strong>de</strong> Graaf<br />
<strong>voor</strong>zitter HBO-raad