Een depressie na de bevalling - Psychologenpraktijk Eersel

Een depressie na de bevalling
Joke Lijnse
Een kind krijgen is in alle opzichten een ingrijpende gebeurtenis. Zowel op het lichamelijk
vlak, als in emotioneel en sociaal opzicht verandert er een heleboel. De hormonen ‘gieren
door je lijf’, voor en na de bevalling; je voelt door de zorg voor zo’n klein wezentje allerlei
fijne, maar ook angstige emoties en de indeling van je dagelijks leven staat helemaal op
zijn kop. Geen wonder dat de meeste jonge moeders niet alleen maar op een roze wolk
zitten, maar zich ook geregeld vermoeid, prikkelbaar of somber voelen. Meestal gaat dat
geleidelijk aan over, als alles weer een beetje zijn eigen ritme vindt.
Maar sommige vrouwen blijven zich maandenlang somber, angstig en onevenwichtig voelen en
kunnen maar niet van hun baby genieten. Deze moeders hebben een zogenaamde postpartum
depressie, ook wel postnatale depressie genoemd. Omdat jonge moeders met een depressie
zich vaak schamen en zich schuldig voelen dat ze niet de voorgeschreven gevoelens hebben,
maar integendeel helemaal niets voelen voor hun kind of soms zelfs heimelijk wensen dat de
baby dood was, proberen veel vrouwen te verbergen dat ze zich zo naar voelen. Soms ook
ontstaat de somberheid sluipenderwijs, terwijl alles in het begin zo goed leek te gaan.
De verschijnselen
De symptomen komen vanzelfsprekend veel overeen met die van andere depressies. De meest
voorkomende zijn:
• een sombere stemming en het gevoel van binnen leeg te zijn;
• gebrek aan interesse, lusteloosheid;
• lichamelijke vermoeidheid en slaapproblemen (zowel slapeloosheid als een vergrote
slaapbehoefte);
• weinig plezier beleven aan de baby, geen moedergevoel hebben of juist overbezorgd zijn;
• huilbuien, prikkelbaarheid, veel piekeren;
• concentratieproblemen en vergeetachtigheid;
• gevoelens van waardeloosheid.
Behandeling
Een onbehandelde depressie duurt gemiddeld vier tot zes maanden, maar kan ook jaren
aanhouden. Dat hoeft echter niet, want een postpartum depressie is over het algemeen goed te
behandelen. Met gesprekstherapie en medicijnen worden goede resultaten bereikt.
Bij een lichamelijke oorzaak van de klachten (een verstoring in de hormoonbalans of de
vitaminen/mineralenbalans) zijn medicijnen die het evenwicht herstellen de aangewezen therapie.
Ook antidepressiva worden vaak voorgeschreven en deze leiden in ongeveer de helft van de
gevallen tot vermindering van de depressieve klachten.
Meestal echter is er meer aan de hand dan iets lichamelijks. In een gesprekstherapie zetten
psycholoog en cliënt samen op een rij welke factoren meespelen in de depressie.
Vaak zijn dit sociale factoren. De eisen die tegenwoordig door de maatschappij aan het
moederschap worden gesteld, zijn behoorlijk hoog. In allerlei tijdschriften en boeken kun je lezen
hoe een goede moeder het doet en ook wat moeders allemaal zouden kunnen veroorzaken aan
problemen bij hun kind. Gesuggereerd wordt dat het hele gezin gelukkig moet zijn en zonder
problemen door het leven kan gaan, dat alles terwijl moeder er ook nog een baan bij moet kunnen
doen. Overbelast raken en vol schuldgevoel komen te zitten ligt dan vlak om de hoek.
Het kan ook zijn dat de geboorte van het kind samenvalt met een verhuizing, het overlijden van

een dierbare of een andere ingrijpende gebeurtenis. Als de baby een huilbaby blijkt te zijn, zijn de
momenten waarop je probleemloos kunt genieten ook ver te zoeken.
Tenslotte zijn er ook de psychische factoren, dat zijn iemands persoonlijke eigenschappen. Het is
opvallend dat vrouwen met een postpartum depressie vaak mensen zijn die hoge eisen aan
zichzelf stellen. Ze vinden dat ze alles perfect moeten doen. Dat lukt vaak nog wel als je alleen
met jezelf en met een meelevende partner van doen hebt. Maar een baby past zich niet aan, die
huilt en slaapt op zijn eigen tijd en wil vaak niet drinken zoals je verwacht. Dat roept dan allerlei
gevoelens op van frustratie en tekortschieten.
Ook een gebrek aan assertiviteit kan bijdragen aan een depressie. Als je (schoon)moeder te pas
en te onpas op de stoep staat, als je allerlei ongevraagde adviezen krijgt (waarin de boodschap zit
verpakt dat je het dus niet goed doet), als de familie blijft eisen dat je op elk weekend of elke
verjaardag langskomt, dan lopen de spanningen op. Waar je normaal gesproken nog alles zou
kunnen wegslikken, lukt dat na zo’n ingrijpende gebeurtenis op lichamelijk en psychisch gebied
niet meer: de postpartum depressie is geboren.
Een psychologische behandeling is er op gericht deze factoren in kaart te brengen en de cliënte
te leren er anders mee om te gaan. Te leren jezelf te accepteren zoals je bent. Te leren minder
hoge eisen te stellen aan jezelf of meer je mond open te durven doen. Leren meer tijd en rust voor
jezelf in te bouwen in de dagelijkse routine. Leren meer te praten over je zorgen en gevoelens.
Met hulp, van je eigen inzet, je omgeving en eventueel een hulpverlener, kom je er altijd uit.