SENIORENRAAD NIJMEGEN JAARVERSLAG 2006 - Finalist

SENIORENRAAD
NIJMEGEN
JAARVERSLAG 2006

VOORWOORD: visie van de Seniorenraad
2
De manier waarop de Seniorenraad als adviesorgaan voor het college van
Burgemeester en Wethouders is samengesteld, maakt hem representatief
voor een grote groep ouderen in onze gemeente. Diezelfde samenstelling biedt
tevens een brede deskundigheid op het gevarieerde terrein van de
ouderenbelangen en het ouderenbeleid. Deze kenmerken maken het
draagvlak voor de advisering breed en sterk. Dit is van belang omdat steeds
meer rekening moet worden gehouden met ouderen, Die vormen immers
vanwege de vergrijzing een groter worden bestanddeel van de totale
stadsbevolking. Dit is een ontwikkeling die nu reeds merkbaar is en die zich
de komende 25 à 30 jaren verder en versterkter zal doorzetten.
Sommigen stellen die vergrijzing voor als een problematische golf die over
ons en met name de jongere generaties heen komt, een moeilijk beheersbare
maatschappelijke kostenfactor. Tegen deze vrees is veel in te brengen. Het is
een vergissing te denken dat vele of de meeste ouderen afhankelijk zijn van
hulpverlening en zorg. Bijna niemand wordt natuurlijk uiteindelijk zonder
bepaalde lichtere of zwaardere beperkingen oud. De meeste ouderen redden
zich echter uitstekend. Ze hebben een sociaal netwerk, gaan er eens
tussenuit en emailen of bellen met familie, kinderen en kleinkinderen.
Ouderen leveren op allerlei manieren bijdragen aan de eigen familiekring en
aan de samenleving om hen heen, onder meer door mantelzorg en door
vrijwilligerswerk. Alert en actief blijven houdt bij hen zelf de mentale en
sociale zelfstandigheid langer overeind. Het devies van de Seniorenraad is
daarom: kijk naar de mogelijkheden van die ouderen voor de lokale
samenleving maar zorg wel voor ouderen die het nodig hebben. De
Seniorenraad beperkt de zijn aandacht niet alleen tot oudere mensen met
beperkingen. Het gaat om de stedelijke ouderengroeperingen in al hun
schakeringen en om het volle kwartet inkomen/wonen/welzijn/zorg.
Uiteraard verdienen ouderen die hulpverlening behoeven, speciale aandacht.
De Seniorenraad pleit ervoor dat ook deze ouderen zoveel mogelijk hun
zelfstandigheid kunnen bewaren en zelf de regie kunnen houden. Vaak zijn
het juist kleine voorzieningen van welzijn en zorg in of rondom de woning of
wijk die zelfstandigheid in wonen, het dagelijks leven en mobiliteit kunnen
handhaven. Wél dringen wij er op aan dat er daarnaast behoorlijke
intramurale voorzieningen overeind blijven voor situaties waarin zelfstandig
wonen om lichamelijke of mentale redenen niet meer kan. Hierbij moet ook
worden gelet op de maximale belastbaarheid van mantelzorgers, bijna altijd
partner of kinderen.
Lout Bots, voorzitter

DE SENIORENRAAD: POSITIE EN TAAK, SAMENSTELLING,
INTERNE WERKWIJZE, EXTERNE RELATIES
3
Positie en taak
De Seniorenraad adviseert het College van Burgemeester en Wethouders van
de gemeente Nijmegen gevraagd en ongevraagd én onafhankelijk over het
gemeentelijke ouderenbeleid alsmede over andere beleidsvoornemens die
voor ouderen van belang zijn. In de Regeling Seniorenraad, zoals vastgesteld
door het college van B en W is de positie en taak beschreven. Met de
gemeenteraad worden goede contacten onderhouden.
Samenstelling
De Seniorenraad telt veertien zetels. De leden worden benoemd voor een
periode van vier jaar. Herbenoeming voor één periode is mogelijk. Zeven
leden worden benoemd op voordracht van de ouderenbonden (KBO, ANBO,
FNV, CNV), de andere zeven leden inclusief de voorzitter, op persoonlijke
titel.
In 2006 is opnieuw gekeken naar de mogelijkheid van afvaardiging namens
allochtone ouderenorganisaties.
Over heel 2006 was de samenstelling als volgt:
Persoonlijke titel Lout Bots (voorzitter), Herman Albada
Jelgersma, Alvy Derks-Tai A Pin, Elba
Figaroa-Jacobina, Gerda Kempen-van
Dommelen, Jan Willem Koten, Jan Zwikker
KBO Lies Bluyssen-Visser, Koen Boey, Nol Kalf tot 1
juli 2006.
Na 1 juli An Heyde-Bouwen, Ans Wibier-van
Mechelen en Frans Vrolijks
ANBO Jan Joosten (vice-voorzitter), Jan Looyen
FNV Herman van Soest
CNV Wim Winters
Ambtelijk secretaris Cobie Jolink
Lies Bluyssen, Koen Boey en Nol Kalf ontvingen bij hun afscheid uit de
Seniorenraad uit handen van wethouder Paul Depla een stedelijke
onderscheiding, de Waalboogspeld. In een gezellige bijeenkomst in het
Valkhofmuseum prees de wethouder de inzet van deze drie mensen, die de
onderscheiding danken aan hun inzet ten bate van de Nijmeegse
samenleving.
De Seniorenraad was verheugd in september drie nieuwe enthousiaste leden
te verwelkomen: An Heyde-Bouwen, Ans Wibier-van Mechelen en Frans
Vrolijks. Zij werden benoemd op voordracht van de KBO.
De ambtelijk secretaris adviseert en ondersteunt de adviescommissie en is
geen lid van de Seniorenraad.

Vlnr staand: Ans Wibier, Wim Winters, Alvy Derks, Frans Vrolijks, An Heyde, Jan Zwikker,
Jan Joosten, Herman Albada Jelgersma en Gerda Kempen.
Vlnr zittend: JanWillem Koten, Jan Looyen, Elba Figaroa, Cobie Jolink, Lout Bots en
Herman van Soest
4

Werkwijze en interne en externe betrekkingen
5
De Seniorenraad heeft volgens zijn taakstelling in 2006 juist als in vorige
jaren het landelijke, provinciale en gemeentelijke ouderenbeleid op de voet
gevolgd en op basis daarvan aan het College van B en W gevraagd of
ongevraagd geadviseerd. Ter onderbouwing van deze adviezen stellen leden
zich tevens op de hoogte van allerlei maatschappelijke omstandigheden en
ontwikkelingen die voor een goed en kritisch verstaan van het ouderenbeleid
van belang zijn. Ook werd gelet op situaties en ontwikkelingen in de
stadswijken – met name ophanden zijnde wijkvisies en wijkbeheersplannen –
die voor ouderen van belang zijn.
De Seniorenraad kent een viertal interne werkgroepen:
• Wonen en woonomgeving
• Welzijn en inkomen
• Zorg
• Mobiliteit en veiligheid.
Deze werkgroepen dekken gezamenlijk alle beleidsterreinen af waarover de
Seniorenraad adviseert. Zij volgden ook in 2006 ieder op het eigen terrein de
hierboven genoemde ontwikkelingen en bereidden adviezen van de voltallige
Seniorenraad inhoudelijk voor.
Het advieswerk beperkt zich niet tot de aan B en W gezonden schriftelijke
adviezen. Breder bezien vindt beïnvloeding plaats van het gemeentebestuur,
inclusief de gemeenteraad, en van aanbieders van wonen, welzijn en zorg
door middel van gesprekken met of namens de voltallige Seniorenraad.
Regelmatig worden bestuurders of deskundigen vanuit die aanbieders
uitgenodigd in de voltallige vergaderingen van de Seniorenraad of van
werkgroepen. Te noemen vallen onder meer (niet uitputtend):
• woningcorporaties
• de Stichting Welzijn Ouderen Nijmegen
• aanbieders van thuiszorg
• zorgorganisaties en woonzorgcomplexen als het Oud Burgeren
Gasthuis, de Waalboog, Arcus en Habicura
• instellingen als de Nijmeegse Vrijwilligerscentrale, de Stichting
Hulpdienst Nijmegen en het Centrum voor Ouderen en Levensvragen
• allochtonenorganisaties die voor allochtone ouderen van belang zijn.
Het advies- en beïnvloedingswerk van de Seniorenraad voltrekt zich dus in
het kader van een uitgebreid relatie- en contactennetwerk. Aan het
onderhouden daarvan is ook in 2006 de nodige zorg besteed. Het netwerk
omvat waar nodig behalve lokale ook regionale organisaties. Al deze
contacten, gesprekken en ook bezoeken hebben behalve een
gedachtenuitwisselend en wederzijds opiniërend karakter ook vaak de
functie van informatie van de Seniorenraad.
Van belang voor de Seniorenraad zijn tevens contacten met relevante
functionarissen van ambtelijke diensten. Van deze faciliteit maakt de

Seniorenraad ook in 2006 actief gebruik. Er is bovendien maandelijks een
vast informerend en afstemmend overleg met enkele bij het ouderenbeleid
betrokken beleidsambtenaren. Wat betreft B en W zijn er informerende en
opiniërende gesprekken van of namens de Seniorenraad met de voor het
ouderenbeleid speciaal verantwoordelijke wethouder. Vermeldenswaard is
hier het uitgebreide gesprek met het voltallige college van B & W met
delegaties van de Seniorenraad en het Platform Gehandicaptenbeleid in
september.
Speciale vermelding verdient hier ook de deelname van twee leden uit de
Seniorenraad in een ‘Meedenkgroep’ rondom de Nijmeegse
beleidsambtenaren die het plan maken ter invoering van de WMO in
Nijmegen. De inbreng van deze leden bindt overigens de Seniorenraad niet.
In deze groep zitten op dezelfde voet ook personen uit het Platform
Gehandicaptenbeleid Nijmegen en de Adviescommissie Allochtonen en
andere bij dit onderwerp betrokken externe deskundigen.
De Seniorenraad heeft in het verslagjaar desgevraagd of op eigen initiatief
ingesproken bij zittingen van commissies van de gemeenteraad en is tevens
bereid geweest om standpunten toe te lichten bij de lokale politieke partijen
en hun gemeenteraadsfracties.
6
Onderling zijn er contacten geweest met andere adviescommissies: het
Platform Gehandicaptenbeleid Nijmegen, de Adviescommissie Allochtonen en
de Adviescommissie Homo- en Lesbisch beleid. Het maandelijkse
beleidsoverleg met ambtenaren wordt gezamenlijk met het Platform
Gehandicaptenbeleid Nijmegen gevoerd. Het contact en de afstemming met
de andere adviescommissies is systematisch geïntensiveerd ook met het oog
op de advisering over de invoering van de WMO.
Verder is er een actieve relatie met de ouderenorganisaties, ANBO en KBO,
die in de Seniorenraad vertegenwoordigd zijn. De afspraak is dat de
Seniorenraad als het gaat om advisering wordt geacht ook namens de
ouderenbonden te spreken. Wat betreft de directe belangenbehartiging bij de
gemeente of bij andere voor Nijmegen relevante instellingen zijn deze bonden
zelf aan zet.
De Nijmeegse Seniorenraad heeft het initiatief genomen tot een contact- en
overlegnetwerk van enkele andere stedelijke seniorenraden of vergelijkbare
organisaties: in eerste aanleg Arnhem (KAN-regio), Maastricht, Eindhoven,
Den Haag en Utrecht. In dit netwerk worden ervaringen uitgewisseld en
wordt gesproken over de positionering van seniorenraden in het kader van de
WMO.
Al deze activiteiten en contacten vergen van de Seniorenraad een redelijk
uitgebreide en continue maandelijkse werkagenda. Daartoe behoren onder
andere per jaar 10 á 11 plenaire vergaderingen en ongeveer even zovele
werkgroepbijeenkomsten.

Publiciteit en media
7
Het spreekt vanzelf, dat een orgaan als de Seniorenraad openbaar en
transparant moet werken. Daarom zijn in het normale geval vergaderingen
en adviezen openbaar. De adviezen worden gepubliceerd op de
seniorenraadpagina van de gemeentelijke website. De voorzitter heeft in 2006
zoals in vorige jaren een informatieve en opiniërende maandelijkse column
geschreven voor de Seniorenpagina van het Nijmeegse huis- aan huisblad De
Brug. Daarin worden de thema’s van het ouderenbeleid en speciaal
natuurlijk de adviezen en meningen van de Seniorenraad belicht voor een
breed publiek.
ADVIEZEN EN BELEIDSCONTACTEN
Uitgangspunten voor het advieswerk van de Seniorenraad
Aan het meer concrete advieswerk en de beleidsmatige contacten van de
Seniorenraad ligt een aantal zienswijzen ten grondslag. Deze sluiten aan op
wat in het Voorwoord al over de visie van de Seniorenraad is gezegd. Deze
zienswijzen – het inhoudelijke programma – van de Seniorenraad dienden
ook in 2006 als richtsnoer voor de de adviezen en als inzet bij de externe
contacten.
Voorop staat het uitgangspunt, dat ouderen volledig of in elk geval zoveel
mogelijk kunnen (blijven) deelnemen aan de kring van familie en andere
directe betrekkingen en zich kunnen bewegen in het bredere
maatschappelijke verkeer én dat zij hun kennis en ervaring dienstbaar
kunnen blijven maken aan de samenleving. Dit betekent:
• zo lang mogelijk zelfstandig in de eigen woonomgeving blijven
wonen doordat er voldoende gevarieerd aanbod van betaalbare
seniorenwoningen zijn of komen en er levensloopbestendig wordt
gebouwd
• op peil houden van de financiële bestedingsmogelijkheden met
name voor de minima onder de ouderen
• rekening houden met ouderen in verkeers- en wijkplannen en bij de
inrichting (toegankelijkheid) van de woonomgeving
• facilitering van de daartoe noodzakelijke mobiliteit inclusief een
goed en betaalbaar openbaar vervoer
• zich veilig kunnen voelen, zowel thuis als op straat
• goede beschikbaarheid naar kwantiteit en kwaliteit van de
welzijnsvoorzieningen en zorgdiensten en zorgmiddelen die voor de
handhaving van die zelfstandigheid nodig zijn
• effectieve mogelijkheden tot participatie in sociale, educatieve,
culturele en sportieve activiteiten
• effectieve ondersteuning van mantelzorg en vrijwilligerswerk

8
• waarborgen van een goede samenhang tussen al die voorzieningen
van wonen, inkomen, welzijn, mobiliteit, mantelzorg,
vrijwilligerswerk en culturele en maatschappelijke participatie, een
en ander ook in het kader van de woonservicegebieden
• waar evenwel ouderdomsgebrek en afhankelijkheid toenemen,
voldoende beschikbaarheid van daartoe behoorlijk toegeruste,
uitdrukkelijk ook intramurale (!) voorzieningen van wonen, welzijn
en zorg
• bij dit alles speciale aandacht voor allochtone ouderen, met name
die van de zogenaamde eerste generatie
• en aandacht voor het opvangen van de nu reeds lopende en zich in
de eerstkomende decennia steeds sterker ontplooiende vergrijzing
ook van de Nijmeegse bevolking.
• voldoende aanbod van betaalbare seniorenwoningen
In 2006 uitgebrachte schriftelijke adviezen aan het College van B en W
De hierna vermelde adviezen zijn de formele schriftelijke adviezen zoals
gevraagd of ongevraagd uitgebracht aan het college van B en W. Daarnaast
en in verbinding hiermee maakt de Seniorenraad zienswijzen over allerlei
onderwerpen van meer principiële of van praktische aard kenbaar aan een
diversiteit van instellingen of functionarissen die voor het ouderenbeleid en
ouderenbelangen relevant zijn. Dit gebeurt in het eerder in dit verslag
genoemde contactennetwerk van de Seniorenraad. Zo beschouwd is
adviseren een betrekkelijk veelvormig gebeuren.
De uitgebrachte adviezen zijn volgens afspraak door B en W ter kennis van
de gemeenteraad gebracht. Op elk aan B en W gericht advies ontving de
Seniorenraad tevens een inhoudelijke reactie van B en W. De Seniorenraad
volgt uiteraard wat er met zijn adviezen in de gemeentelijke besluitvorming
gebeurt. Over de zorgvuldigheid waarmee deze adviezen worden behandeld
en de mate waarin er gehoor aan wordt gegeven, is de Seniorenraad over het
algemeen tevreden. Dit geldt in een enkel geval niet voor de snelheid
waarmee wordt gereageerd. Die overschrijdt soms wel eens ver de
reglementair gestelde maximale termijn, zodat er herinneringen moesten
uitgaan.
In 2006 zijn de volgende schriftelijk aan B en W gerichte, gevraagde en
ongevraagde adviezen uitgebracht:
Wachtlijsten schuldhulpverlening (brief van .. januari, ongevraagd advies)
De Seniorenraad beveelt aan de dienst schuldhulpverlening te versterken
gezien de lange wachtlijsten en de overloop naar FIBON, een vrijwillige
organisatie van ouderen, en de ongewenste situatie die daardoor ontstaat.
WMO integraal opzetten (16 februari)

Seniorenraad en PGN geven het College in overweging om de beleidsmatige
concipiëring van het WMO-loket, de cliëntenparticipatie en adviesfunctie te
verbinden met de ambtelijke voorbereiding (concipiëring) van het totale
WMO-plan.
9
Het WMO-loket (10 mei)
In een uitgebreid advies geeft de Seniorenraad zijn visie op hoe het loket zou
moeten functioneren en vooral dat het onafhankelijk moet adviseren.
WMO individuele voorzieningen (20 juni)
Door of vanuit de Seniorenraad kon al in eerdere stadia inbreng worden
geleverd in de (voorbereidende) gedachtenvorming over de onderwerpen uit
dit voorstel. De Seniorenraad ondersteunt – met een aantal aantekeningen
en meer bijzondere opmerkingen – in dit advies dan ook de hoofdlijnen van
het voorstel inclusief de daaraan gehechte gemeentelijke verordening. Het is
een advies over een zaak van centrale betekenis.
Wonen (20 juni)
De Seniorenraad adviseert over Wonen, Aanpassing Regionale
Huisvestingsverordening KAN en Prestatiecontracten woningcorporaties,
waarbij met name een pleidooi voor meer betaalbare seniorenwoningen.
Maaltijden en alarmering in WMO (5 juli)
De Seniorenraad is er voorstander van om van deze voorzieningen in het
kader van de WMO geen individuele maar algemene voorzieningen te maken.
Woonservicegebieden (21 oktober)
De Seniorenraad adviseert positief over het het hele plan voor de
woonservicegebieden en het voorstel om twee proefwijken in te stellen. Het
advies is om ook goede toetsingscriteria te benoemen om achteraf te kunnen
beoordelen of het ook goed werkt op die manier.
Budget campagne aanpak niet-gebruik (24 oktober)
De Seniorenraad waardeert zeer dat de gemeente Nijmegen prioriteit geeft
aan armoedebestrijding.
Omdat het budget bedoeld is voor koopkrachtreparatie voor chronisch zieken
en ouderen is de Seniorenraad geen voorstander van overheveling van dit
budget naar de bijzondere bijstand. Indien dit onvermijdelijk is, wil de
Seniorenraad graag de doelgroepen meer expliciet vermeld zien.
WMO maatschappelijke zorg, zijnde de WMO-prestatievelden 7, 8 en 9 (6 november)
Dit voorstel gaat niet in de eerste plaats de ouderen aan. Seniorenraad is
positief over het Collegevoorstel. Wel vraagt hij aandacht voor het thema
“misbehandeling van ouderen”.
Waalfront (6 november, ongevraagd advies)
Advies waarin aandacht wordt gevraagd voor enkele vanuit het
ouderenoogpunt on- of onderbelichte aspecten van de Planontwikkeling
Waalfront.
Verdeling van de WMO-uitkering 2007 (4 december, ongevraagd advies)

10
Het gaat hier om een kennelijke vergissing van het betrokken ministerie
waardoor de zogenaamde DWBZ-gelden ten onrechte niet ook aan Nijmegen
zijn doorberekend.De Seniorenraad dringt erop aan in elk geval te
garanderen dat de betrokken ouderen daar niet de dupe van worden.
Beleidsregels individuele verstrekkingen en huishoudelijke verzorging WMO (7
december, uitgebracht samen met het Platform Gehandicaptenbeleid Nijmegen)
Deze regels zijn een – zeer uitgebreide – nadere formele uitwerking van de
gemeentelijke verordening individuele voorzieningen WMO (zie het advies
terzake van 20 juni). Met een serie kanttekeningen en suggesties konden
deze beleidsregels de instemming van PGN en Seniorenraad wegdragen.
Een eigen lokale Nijmeegse vergrijzingsnota (4 december, ongevraagd advies)
Advies om voor Nijmegen een op de langere, zich tot circa 2030-2040
uitstrekkend vergrijzingsplan op te stellen. Dit met het oog op de
verschuivingen die deze vergrijzing teweeg zal brengen in de leeftijdsopbouw
van onze lokale bevolking en daarmee in de voorzieningen van wonen,
inkomen, welzijn en zorg. Argument is onder meer ook, dat zo’n plan in het
belang is van de gehele lokale bevolking. De Seniorenraad ziet dit zo’n plan
als een noodzakelijk sluitstuk op de gehele beleidsmatige planning van deze
voorzieningen onder meer, maar niet alleen in het kader van de WMO.
Aanbesteding huishoudelijke verzorging
In de – door de wettelijke eisen vereiste vertrouwelijke zin – is een kleine
delegatie uit de Seniorenraad samen met delegaties uit de drie andere
adviescommissies geraadpleegd over de procedure en de voorwaarden van de
aanbesteding huishoudelijke verzorging. Deze aanbesteding is een uitvloeisel
van de in de WMO opgelegde verplichting tot aanbesteding volgens Europese
regelgeving.
Enkele aantekeningen bij deze uitgebrachte adviezen
De invoering en vormgeving van de WMO te Nijmegen hebben heel 2006
intensief in de aandacht van de Seniorenraad gestaan. Dat was
onvermijdelijk gezien het vele gebieden en belangen bestrijkende karakter
van die wet. Heel veel van de tijd van de Seniorenraad ging eraan op. Zeer
belangrijk in de optiek van de Seniorenraad waren de adviezen over de
individuele verstrekkingen inclusief het voor de gemeente nieuwe terrein van
de huishoudelijke verzorging, de daarbij behorende verordening en
beleidsregels, de aanbesteding van de huishoudelijke verzorging en, niet te
vergeten, het WMO-loketsysteem. Er tussendoor speelde nog het punt van de
gemeentelijke regievoering in het kader van die wet. En verder de
voorbereiding van het in 2007 ook door onze gemeente uit te brengen eerste
WMO-beleidsplan.
De eerder in dit verslag geschetste uitgangspunten voor het advieswerk
geven duidelijk aan, wat voor de Seniorenraad de leidraden zijn voor de
vormgeving van de WMO hier ter stede. Een andere essentiële overweging die
de Seniorenraad in deze advisering aan de gemeente heeft meegegeven is:
gooi het roer in het beleid van welzijn en zorg en de samenhang daarvan met

wonen en inkomenssteun ter gelegenheid van de invoering van die WMO
niet ineens haaks om, maar zet voort wat in onze stad goed loopt en herijk
waar nodig of wenselijk is en dat in geleidelijkheid en goed overwogen. Sta
voor wat Nijmegen reeds op goede wijze doet. En steek de benodigde
veranderingsenergie niet primair in (re)organisatieschema’s maar in de
inhoud van de voorzieningen. Dit pleidooi heeft een gewillig oor ontmoet.
11
Een ander punt van aandacht bij de Seniorenraad is de lange termijn.
Vandaar het advies aan B en W om een tot 2030-’40 reikend Nijmeegs
vergrijzingsplan op te stellen én het besluit om samen met het Platform
Gehandicaptenbeleid Nijmegen een expertgroep te vormen voor
achtergrondinformatie over strategische vraagstukken die samenhangen met
de extramuralisering, de verschuivende verhouding tusen AWBZ en WMO.
Deze voornemens zijn, samen met de formulering van de visie en
uitgangspunten eerder in dit verslag, tevens een vingerwijzing voor de koers
van het werk van de Seniorenraad in 2007 en verder.
Overigens is de Seniorenraad erin geslaagd om andere onderwerpen dan de
WMO niet te verwaarlozen. De WMO is veel maar niet alles wat de klok slaat.
Het jaar 2006 was in elk geval goed gevuld.
Uitgave: maart 2007
SENIORENRAAD
NIJMEGEN
Gemeente Nijmegen
Postbus 9105
6500 HG Nijmegen
Telefoon: 024-3292538
Email: seniorenraad @nijmegen.nl
Website: www.nijmegen.nl - leven in Nijmegen - Zorg en Welzijn (adviescommissies)