B-magazine november/december 2012 - Babylon

Babylon Bezoekt
Pieter Embrechts en ander lekkers
Babylon bezocht de VRT-Taaldag
De VRT-Taaldag … Klinkt als iets waar we als taal- en
letterkundestudenten intrinsiek in geïnteresseerd zouden
moeten zijn, toch? Nochtans was het niet zo makkelijk
om studenten te motiveren om mee te gaan. En dat nog
wel nadat ik Ruud Hendrickx, dé taaladviseur himself,
via mail had getrotseerd. Toegegeven, de naam “VRT-
Taaldag” is misschien een beetje ongelukkig gekozen.
Het klinkt als een bijeenkomst van een of andere jeugdbeweging
van taalnerds die de hele dag een beetje vitten
over de taalnorm. Aan de andere kant geeft het ook gewoon
de essentie weer: het is een dag over taal. In tegen-
stelling tot hoe het misschien klinkt, is dat weldegelijk heel
interessant.
Ze weten bij de VRT en de Nederlandse Taalunie natuurlijk
van aanpakken. De omkadering alleen is al genoeg om er
een geslaagd event van te maken. Voor en na de eigen-
lijke taaldag was er gratis drank à volonté en ook de honge-
rige buiken werden niet vergeten. Eerst kregen we minikoffiekoekjes,
nadien het soort hapjes waarvoor we onze
schaamte graag opzij zetten en de ober achterna liepen.
Natuurlijk zijn we niet zo oppervlakkig dat dat het enige was
dat ons interesseerde; er werd ook echt over taal gepraat.
Het thema van dit jaar was Slot of sleutel: taal als toegang
tot cultuur. Men probeerde gaandeweg een antwoord te
formuleren op de volgende hoofdvraag: kun je deelnemen
aan de cultuur van een taalgebied als je de taal nauwe-
lijks of niet kent? Als uitbreiding vroeg men zich ook af of
de omroep toegankelijk genoeg is voor mensen met een
beperking. Dat gebeurde naar goede gewoonte met een
flinke dosis humor. Dat onze taal en cultuur niet altijd doorzichtig
zijn, werd ons meteen duidelijk gemaakt aan de
hand van een amusant filmpje uit het project Fans of Flanders.
Daarin bracht Chris Dusauchoit onder andere de verschillende
gebruiken van “allez” aan de man (en dat zijn er
véél, wat is intonatie toch een geschenk). Door middel van
deze beelden confronteerde ook Gert Winckelmans ons
met het feit dat praten in een lift in Vlaanderen echt not
done is. Het project had uiteindelijk geen enkele moeite om
extra fans te veroveren met die compilatie.
Een onbedoeld ingewikkeld gesprek tussen Marcel Vanthilt
en een Brit die al 40 jaar in België woont, onderstreepte
zeer passend dat het Vlaams echt geen makkelijke taal is.
Het is overigens best ironisch dat de presentatie van zo’n
dag in handen was van Marcel Vanthilt. Dan heb ik het er
niet alleen over dat de man met de beste wil van de wereld
nooit zijn afkomst zal kunnen verbergen. Hij gooit namelijk
10 B-Magazine 2012-2013 nr:2
ook ongegeneerd tussentaalwoorden als “effe” tussen al
dat Algemeen Nederlands. Soit, Kleur en verstaanbaarheid
van de omroeptaal was het onderwerp van vorig jaar, dus
genoeg geleuterd daarover.
De taaldag is logischerwijs ook educatief en is daarom de
ideale gelegenheid om het concept luistertaal te introduceren.
Luistertaal is tegenwoordig een populair verschijnsel:
we spreken niet noodzakelijk perfect Duits, Frans of
Engels, maar we begrijpen het wel. Dus met de juiste dosis
handgebaren en andere vormen van non-verbale communicatie
kan iedereen Nederlands verstaan, zo redeneert
men. Jeroen Meus werd er dus bijgesleurd om in een speciale
aflevering van Dagelijkse Kost de daad bij het woord te
voegen. Overigens was het een grote teleurstelling dat het
over een opgenomen filmpje ging en Jeroen dus niet lichamelijk
aanwezig was. Het overmatig gebruik van gebaren
en uitbeeldingen dat volgde, oogde een beetje lachwekkend.
Toen het experiment echter door een Zweedse kok
herhaald werd, kregen we zowaar het gevoel dat we het
gerecht zelf net zo lekker zouden kunnen bereiden. Luistertaal
zou zich over enkele jaren zomaar eens een weg naar
de cursussen van onze opvolgers kunnen banen, they’re on
to something!
Waar we allemaal heel erg op zaten te wachten, waren de
voorproefjes uit het nieuwe seizoen van Man Over Woord.
De fragmenten beloofden meteen veel goeds voor het nieuwe
seizoen. We kregen een antwoord op een vraag die ons
allemaal vast al wel eens heeft beziggehouden: hoe klinkt
het Nederlands eigenlijk voor iemand die het niet verstaat?
Op een paar ondervraagden na die vonden dat onze taal
zacht en romantisch klinkt, leek de meerderheid er echter
agressiviteit en hardheid in te horen. En toch zijn er mensen
die voor de liefde vrijwillig onze taal leren spreken, zo zien
we in het tweede fragment. Het blijkt daarbij heel be-
langrijk om te focussen op de klanken, vooral de “u”, want