Meyer, S. 20 jaar Humanistisch Verbond - Universiteit voor ...

constitutionele verhoudingen in dit land
tegemoet te komen en daarmee een eind te
maken aan een situatie die een hoogst
bedenkelijke internationale ontwikkeling kan
inleiden."
Op de brief van het bestuur kwam
overigens enige kritiek van de kant van
Verbondsleden, voor een deel met de
strekking, dat het Verbond zich van politieke
uitspraken diende te onthouden. Het was
echter duidelijk dat het motief van het
bestuur de bezorgdheid was om een ernstige
inbreuk op de internationale rechtsorde.
Een maand eerder had overigens het
Verbondsconqres bewezen, wel een politieke
uitspraak te willen doen. De gemeenschap
Den Helder smaakte de voldoening dat op
dit congres een door haar ingediende
resolutie over kernwapens werd aangenomen,
in tegenstelling tot haar resolutie op het
vorige congres. Het was een lange resolutie;
te lang om in haar geheel hier aan te halen.
De inhoud moge duidelijk worden uit de
volgende passages:
"Het congres geeft als uit zijn gezindheid
voortvloeiend oordeel te kennen, dat het de
mensheid onwaardig is - waar ook ter wereld,
door welke natie of groep van naties en in
welke situatie dan ook - nukleaire of
biologische en chemische wapens
d a a d w e r kei ij k - m i I i t a i r te gebruiken,
omdat dit gebruik - door de vernietigende
uitwerking op de burgerbevolkingen van
oorlogvoerende en niet-oorlogvoerende
landen, maar vooral door de bij- en
nawerking van kernexplosies tot in het
nageslacht - redelijk, noch zedelijk te
verantwoorden is";
en voorts:
"Het congres doet een beroep op het
menselijk geweten, het redelijk denken, het
verantwoordelijkheidsbesef en het gevoel van
menselijke solidariteit in de wereld om langs
pedagogische, wetenschappelijke, politieke
en juridische weg te komen tot een
ontwapende wereld met een internationale
rechtsorde, waarin slechts plaats is voor
nationale politieeenheden (voor binnenlands
gebruik) en een wereld-vredesmacht - als
gezagsorgaan voor handhaving van de
veiligheid in de wereld - met nauw
omschreven 'en door alle landen vrijwillig
aanvaarde en gerespekteerde bevoegdheden."
De aanneming van het Helderse voorstel was
niet geschied dan na uitvoerige discussies.
Afgevaardigde De Boer van Den Helder had
de resolutie welsprekend verdedigd, zich
ingenomen getoond met het tegemoetkomende
bestuurspreadvies, en zich bereid verklaard
een - enigszins nuancerend - Gronings
amendement over te nemen. Bestrijding kwam
van de gemeenschappen
Amsterdam-Zuidwest en Eindhoven: het
vraagstuk van oorlog en vrede zou voorshands
onvoldoende bestudeerd zijn om een
uitspraak te doen; de resolutie zou zich
verliezen in details en te apodictisch van toon
zijn. Ondervoorzitter Roethof hield
zijnerzijds een kundig en nuchter betoog,
waarin hij indringend waarschuwde tegen
onderschatting van het probleem en
overschatting van de mogelijkheden van het
Verbond, "omdat sommigen zich blijkbaar
afvragen waarom er niet meer gebeurt in het
kader van het HV. Ingewikkelde
vraagstukken kunnen uiteraard altijd tot
eenvoudige proporties worden teruggebracht;
het lijkt een vloek van deze tijd. Met het
verwerpen van oorlog begint het probleem
pas; een probleem, zo moeilijk, dat het
diepgaand benaderd moet worden. Inde
Werkgroep Wereld-politiek hebben zitting
enkele humanisten, die menen althans over
een onderdeel van het probleem enkele
verstandige dingen te kunnen zeggen, naast
enkele deskundigen die er wat meer
uitgesproken oordelen over hebben en wat
minder geëngageerd zijn in ons humanisme.
De uitgesproken humanisten zijn overladen
met een veelheid van taken, waarbij dit een
neventaak is; de specialisten geven soms
de voorkeur aan een gespecialiseerde
organisatie. Onder die omstandigheid rijst
soms de vraag, wat er eigenlijk verwacht kan
worden van een dergelijke Werkgroep. Het
heeft geen zin om zich op het gebied van
43