Meyer, S. 20 jaar Humanistisch Verbond - Universiteit voor ...

zouden zijn". Daarop volgde een oproep tot
stichting van een Humanistische Luisterkring.
Bij de beschouwingen over het jaarverslag,
en daarmee over het beleid van het
Hoofdbestuur, werd met name felle kritiek
geuit door de afgevaardigde Boesjes uit
Amsterdam. Hij gaf uiting aan veel waardering
voor de werkkracht van Hoofdbestuur en
functionarissen, maar verklaarde anderzijds:
"Ondanks de ontplooide activiteit is er iets
mis met de aantrekkingskracht van het
Verbond. Een reden is de omstandigheid dat
vele leden zich niet betrokken voelen bij de
werkzaamheden van het HB. Het is niet
verwonderlijk dat duizenden niet geestdriftig
worden door gesprekken met
andersdenkenden, overleg met organisaties,
onderhandelingen met de regering. Velen
voelen zich teleurgesteld door de reacties
van het Verbond op andere concrete zaken.
Over de Indonesische rechtspraak en de
kwestie-Jungschläger, over het vraagstuk-
Nieuw Guinea en de toekomst der papoee's
kwam van de zijde van het Verbond geen
eigen, principieel humanistisch geluid. Men
schrikt terug voor ondubbelzinnige uitspraken
inzake de fundering der sexualiteit; de
verhouding tot de NV.S.H. is onbevredigend.
Overbevolking en geboorteregeling,
levensbeschouwelijk van veel meer belang
dan het probleem der laagontwikkelde
gebieden, worden te weinig aan de orde
gesteld. Dit zijn geen incidentele zaken; het
gaat hier om een tendens die de lauwheid
en het onbehagen mede veroorzaakt. Het HB
onderschat dit totaalbeeld en als het
doorgaat, zich overwegend te laten leiden
door overwegingen van politiek-tactische
aard, zal het Verbond steeds meer invloed
krijgen, maar ook steeds meer gaan lijken op
een soort Rommeldam, een plaats waar
respectabele burgers wonen, doch waarvan
de verdwijning geen enkele maatschappelijke
consequentie zou hebben. Er is behoefte
aan meer principiële uitspraken over
klemmende vragen, ook al zouden die ons
subsidies kosten. De maatschappelijke tactiek
heeft dringend een ideële aanvulling nodig."
Het weerwoord va, de algemeen voorzitter
was even strijdvaardig. Ter adstructie en
illustratie van wat door sommigen als een
generatieconflict, door anderen als een
mentaliteitsverschil tussen twee typen
humanisten (aldus Ir. E. Hijmans in een
bewogen geïmproviseerd betoog) werd
gekarakteriseerd, zij hier de weerlegging
van Boesjes' kritiek in extenso weergegeven:
"Inde beschouwingen van Boesjes wordt
gesproken van veel respect voor het HB,
maar de kritiek niet onder stoelen of banken
gestoken" .
"Wat betreft ,de specifieke voorbeelden van
Boesjes, Jungschläger en Nieuw Guinea, dient
men te bedenken dat het Verbond geen
stelling kan nemen inzake dingen die nu
eenmaal de leden verdeeld houden. Het is
niet waar dat het Verbond zich niet over
sexuele vraagstukken zou wensen uit te
spreken. Er wordt wel degelijk veel aandacht
aan besteed. Indertijd verweet het Centrum
voor Staatkundige Vorming ons zelfs een
buitensporige belangstelling voor de
sexualiteit. Natuurlijk is discussie hierover
in de gemeenschappen nodig. Maar een
officiële uitspraak van het Verbond in dezen
is een hachelijke kwestie, waaraan een
commissie grondig en lang werkt. Op het
congres van de NV.S.H. was het Verbond
vertegenwoordigd en er zijn ook andere
contacten. Het Verbond heeft geen behoefte
om zich op bijzondere wijze van de NV.S.H.
te distantiëren, al protesteren wij tegen
vereenzelviging. Boesjes gaat echter van een
verkeerde veronderstelling uit; zijn
vooropgezette mening is dat het Verbond
zich moet uitspreken voor geboorteregeling,
voor het loslaten van Nieuw Guinea. Maar
daarover bestaat geen eenstemmigheid. En
zijn de genoemde problemen belangrijker dan
die van de laag-ontwikkelde gebieden? Een
vorig congres zag het precies andersom;
het HB heeft daarnaar geluisterd en dat
vraagstuk aan de orde gesteld voor discussie.
Moeten wij de rechtspraak in Indonesië
veroordelen of verontschuldigen? Moeten wij
een uitspraak doen over zelfstandigheid van
Nieuw Guinea op korte termijn of over jaren?
De legende, dat ons beleid zou worden
17