Gekke transacties afscheid van Grote liefde niet in de Gehaktmolen

niet in de
Terugblik: de zaak-Klinkhamer in normale proporties
Gehaktmolen
Gekke
Actueel: de wereld van de vastgoedmannen
transacties
afscheid van
Interview: verslaggever zegt rechtszaal vaarwel
Grote liefde
RELATIEMAGAZINE VAN HET OPENBAAR MINISTERIE | NR 06 | JAARGANG 16 | JuNI 2010

Piraten staan
terecht
Marine beschermt schepen rond Somalië
De Koninklijke Marine levert een grote bijdrage aan
de bescherming van kwetsbare schepen in de
wateren rond Somalië. Door deze inzet kunnen
koopvaarders en voedselschepen van de Verenigde
Naties veilig door de Golf van Aden en het
Somalische bassin varen.
Op tweede paasdag ontzette het marinefregat Hr.
Ms. Tromp het Duitse koopvaardijschip Taipan,
nadat zeerovers het hadden overmeesterd. De actie
leidde tot de arrestatie van 10 piraten. Zij zijn
overgebracht naar Nederland om te worden
uitgeleverd aan Duitsland.
Het eerste proces in
West-Europa tegen
Somalische piraten
vond in mei en juni
plaats in Rotterdam.
Het Landelijk Parket
vervolgde vijf verdachten
wegens zeeroof.
Het vijftal werd in 2009
aangehouden na een
aanval op het vrachtschip
Samanyolu, dat
onder de vlag van de
Nederlandse Antillen
voer. De bemanningsleden
legden bij de
Nationale Recherche
verklaringen af over
hoe zij beschoten werden
met automatische
wapens en een raketwerper.
Het kan volgens het
OM niet zo zijn deze en
vele andere onschuldige
zeelui de rekening
betalen voor de
hebzucht van enkelen.
De Somalische piraterij
is harde georganiseerde
misdaad. Er is
maar een passende
straf denkbaar: een
onvoorwaardelijke
gevangenisstraf van
lange duur.
tekst: Wim de Bruin
Foto: Ministerie van Defensie.
2 | Naam In beeld artikel - Opportuun - Opportuun 6 - juni 4 - 2010
mei 2010 Opportuun 4 - mei 2010 - Naam artikel | 3

6
10
14
16
Éminence grise Fred Soeteman
neemt na 34 jaar afscheid van de
rechtbankverslaggeving. Hij blikt met
genoegdoening terug op zijn grote liefde.
‘Eén quote van de verdachte kan de sfeer
van de zitting bepalen.’
>> Interview met Fred Soeteman
Door de gehaktmolen gehaald.
Dat gegeven is een eigen leven gaan leiden in
de zaak-Klinkhamer. Officier Marco van den
Broek wist de zaak tot normale proporties
terug te brengen. Een man doodde zijn
vrouw en misleidde vervolgens de
nabestaanden. ‘Een uiterst brute doodslag.’
>> Alles Afwegende de zaak-Klinkhamer
Kritisch kijken naar gekke vormen
van bezit, transacties of financiering. Dat
doet het Vastgoed Intelligence Center van OM
en Fiscus. Het VIC pakt vastgoedfraude niet
“reactief” aan, maar via “trechteren”: in
dataverzamelingen gericht personen in beeld
brengen.
>> Actueel vastgoedfraude
Binnen drie dagen staat een
veelpleger met reclasseringsadvies op een
supersnelrechtzitting. Bij het
Arrondisementsparket Rotterdam zijn de
lijnen heel kort. De dames van de planning
hebben het druk.
>> Het parket Rotterdam
OPPORTuuN | RELATIEMAGAZINE VAN HET OPENBAAR MINISTERIE | JAARGANG 16 | NuMMER 6 | JuNI 2010 Opportuun wordt gratis verstrekt aan de
medewerkers van het OM en andere geïnteresseerden. Het magazine verschijnt twaalf keer per jaar. De redactie is verantwoordelijk voor de inhoud. Aan de
in Opportuun verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Overname van artikelen met bronvermelding is toegestaan.
Abonnementenadministratie Wijzigingen? Stuur de adresdrager met de aangebrachte wijzigingen naar het retouradres, of e-mail de wijzigingen naar
opportuun@om.nl. Redactieadres Openbaar Ministerie, Parket-Generaal, afdeling Communicatie, Prins Clauslaan 16, Postbus 20305, 2500 EH Den Haag.
Eindredacteur Pieter Vermaas, 070 - 3399840 of p.vermaas@om.nl. Plaatsvervangend eindredacteur Thea van der Geest, 070 - 3399825 of t.v.d.geest@om.nl.
Aan dit nummer werkten mee Jan Hoekman, Mary Hallebeek, Jan-Willem Grimbergen, Jeichien de Graaf, Louis Cornelisse, Anna Italianer, Gerard
Trentelman Foto omslag Henk Veenstra Ontwerp Kris Kras Design Druk Tuijtel Oplage 8100
Werk met zin
thomas edison was in 1879 de uitvinder van de gloeilamp. Behalve deze klassieker
had hij nog zo’n veertienhonderd andere gepatenteerde uitvindingen op zijn naam
staan, waaronder de fonograaf. een arbeidzaam leven, zou je zeggen. toch is de
beroemdste uitspraak van edison: “i never worked a day in my life. it was all fun.”
edison had er duidelijk lol in en dat is ook logisch als je mooi en belangrijk werk doet.
Zin in je werk heeft veel te maken met de zin van je werk.
Beide betekenissen zijn vervat in de titel van het om-congres over human resource
management: ‘Werk met zin’, gehouden op 27 mei. Bezield door mooie sprekers van
buiten, ontmoetten leidinggevenden van het om elkaar en deelden hun ervaringen en
inzichten. over idealisme in de realiteit van hier en nu, over het leidinggeven aan
professionals, over fysieke en mentale kanten van leidinggeven, over leidinggeven aan
jezelf. het was een inspirerende ontmoeting. op pagina 26 meer over deze dag.
marc van nimwegen, procureur-generaal
Inhoud
En verder...
Column Hoekman > 9
Column Grombergen > 20
Vijf vragen over DNA > 21
Nieuws > 22
Omgeslagen > 25
Organisatie: Werk met Zin > 26
Column Ut Recht > 29
Expertise: Misdaadschade > 30
Gespot: Op het veld > 32
Opportuun 6 - juni 2010 - Inhoudsopgave | 5

Bij welke rechtbank kent men hem nou niet? die nogal aristocratische
verschijning van de telegraaf met zijn onmetelijke vakkennis, zijn
gouden pennetje en zijn bulderlach? fred soeteman (63) nam onlangs
afscheid van zijn grote liefde van vierendertig jaar:
de rechtbankverslaggeving.
Fred Soeteman blikt terug op 34 jaar rechtbankverslaggeving
aFscheiD van zijn
Grote liefde
Decennialang berichten vanuit de
vaderlandse rechtszalen. Nooit eens
vréselijk saai?
‘nimmer. als rechtbankjournalist –
een paar jaar voor het ad en vanaf
’79 tot mijn vut voor de telegraaf
– heb ik me nooit verveeld. op dat
bankje in de rechtszaal voelde ik me
in het midden van de samenleving
staan. echt in de hectiek van het
volle leven. het enige nadeel vond ik
dat je vaak halfzes ’s ochtends de
deur uit moest en vervolgens werd
opgezogen door files.’
Wat is voor jou dan die magische
bekoring van dit vak?
‘die begon te groeien in de jaren
zeventig. Uit de idee van de “wat
zielige” verdachte versus dat
enorme instituut, dat machtige
lichaam dat hem wil straffen. ik
wilde aandacht vragen voor de
verdachte – het wezen van de
rechtsgang – en erop toezien dat
iedereen zich aan de spelregels
houdt. in de eerste plaats het
instituut om, dat toch forse tikken
kan uitdelen aan een verdachte…
Well, het boeide mij enorm dat alles
mooi anekdotisch op te schrijven,
gebruikmakend van de juridische
kennis die ik me via literatuur, de
open Universiteit en natuurlijk de
praktijk eigen maakte.’
De wereld van zittende en staande
magistratuur en advocatuur ziet
Soeteman als een stijlvol, gereputeerd
vakman. Dat moet deugd
doen.
‘ik weet dat sommige om’ers en
rechters vaak ingenomen waren met
mijn verslagen. advocaten ook. die
riepen mij via een verkiezing van
Peter r. de vries zelfs uit tot
rechtbankverslaggever-nummeréén.
maar ach, dat velen mij
roemen, zegt m.i. niet zoveel over
kwaliteit. een opmerking van de
vice-president van een hof over mij
vond ik wel aardig: “soeteman kun
je gewoon z’n gang laten gaan... die
wéét waar ie ’t over heeft.” en dat
gouden pennetje van me? de credits
gaan vaak naar de spreker. een
mooi citaat is een geschenk. eén
quote van de verdachte kan de sfeer
van de zitting bepalen. eén detail
kan geur en smaak geven aan je
verhaal.’
Nooit dringend de behoefte gevoeld
een Bekende Nederlander te worden
á la “Peter R.”, John van den Heuvel
of Alberto Stegeman?
‘ambities in die richting heb ik nooit
gehad. kon ook niet echt hè, want
soeteman zat gewoon altijd en
eeuwig in de rechtszalen… Bovendien
acht ik mij totaal ongeschikt
voor de beeldbuis. nee, ook politieke
ambities heb ik nooit gehad. ik ben
blijkbaar – volgens intimi – wérkelijk
een bescheiden man.’
Je bent betiteld als weinig minder
dan een icoon van de paleizen van
justitie in dit land. Heb je persoonlijke
contacten overgehouden aan
Het Wereldje?
‘met magistraten onderhoud ik
zelden persoonlijke contacten. een
uitzondering is mr. egbert myjer
6 | Naam artikel - Opportuun 4 - mei 2010 Opportuun 6 - juni 2010 - interview | 7

– inderdaad “de vader van…” - die
rechter is bij het europese hof voor
de rechten van de mens. hij is een
dierbare vriend.’
Hoe kwalificeer je als ervaringsdeskundige
onze rechtspraak?
‘die is in het algemeen uitstekend.
een groot goed in mijn ogen. maar
de rechtsgang in nederland zou nog
perfecter worden wanneer zaken
sneller op zitting worden gebracht.
Zodat voor de samenleving de
verbanden tussen delict, verdachte,
etc. levendiger en duidelijker worden
en dús de beoordeling ervan ook.
Uiteraard heeft ’t te maken met
werkdruk van de rechterlijke macht,
maar het moet vlotter.’
En je visie op het functioneren van
het OM?
‘oprecht zeg ik dat het om zeer
behoorlijk tot uitstekend zijn werk
doet. verreweg de meeste zaken
worden perfect afgehandeld en dat
Fred Soeteman:
‘Een mooi
citaat is een
geschenk.’
er in die gigantische bulk zaken
weleens een uitglijer is… kán niet
anders. als het over om-fouten gaat,
praat je over tíenden van een
promille. en mijn suggestie ter
vervolmaking van het om als
gedeconcentreerde buitenpost van
het bestuur, als vertegenwoordiger
van onze samenleving? men moet de
neiging zich steeds meer bevoegdheden
toe te eigenen onderdrukken!
een vervolgende instantie mag nooit
rechter zijn. het om mag de mensen
nooit van de rechter afhouden,
ondanks diens (nog niet echt
Wederhoor
alarmerende) werkdruk, want die
alléén zorgt voor een onafhankelijke
afdoening.’
Welke momenten uit je duizenden
rechtszittingen vergeet je nooit
meer?
‘de moordzaak van de negenjarige
digna van der roest greep mij
emotioneel zwaar aan, omdat ik
toen een dochter van die leeftijd had.
het kwam allemaal té dichtbij. net
als een gruwelijke bandopname in
de rechtszaak tegen de limburgse
oud-marinier die een gezin van vier
uitmoordde… en uitgesproken
vermakelijk vond ik een actie van
een amsterdamse officier, die
tijdens zitting persoonlijk een vrolijk
op de publieke tribune zetelende
(tweede) verdachte in zijn zaak
arresteerde. Uniek.’
tekst:Gerard trentelman
illustratie: chris roodbeen
foto: ruben keestra
telegraaFDuO
gescheiDen
met een volmaakt getekende karakteristiek
en met bloedend hart nam chris roodbeen,
een andere éminence grise in de vaderlandse
rechtszalen, afscheid van fred soeteman.
‘schandalig dat zo’n briljante schrijver ermee
kapt, verdomme… als je ‘m gadesloeg in de
rechtszaal, zág je dat ie met volle teugen zat
te genieten,’ aldus de bekende rechtbanktekenaar
tegen opportuun. ‘hij gaat van zijn
vrijheid genieten, maar ík voel me behoorlijk
geamputeerd.’
vanaf begin jaren tachtig toerde het telegraafduo
langs alle rechtbanken in ons land en –
soms – daarbuiten om “mooie, spannende,
dieptragische, verrassende en tragikomische
gebeurtenissen in de wereld van de rechtspraak”
vast te leggen. ‘er waren mensen die
dachten dat we een eeneiige tweeling zijn. dat
krijg je als je allebei met een sik en wit haar
rondsjouwt… Ja, op den duur gaat het baasje
op de hond lijken of de hond op het baasje,’
memoreerde roodbeen op de uitzwaaiparty
van zijn collega.
Zaag
Jaren geleden was het al. hoorde het verhaal van een zedenzaak. iets met
een hond. een langharige teckel om precies te zijn. en een dikke vrouw.
mag ik de rest aan uw verbeelding overlaten? Mensen doen op seksgebied
dingen die nauwelijks te bedenken zijn. de werkelijkheid is echt idioter
dan de fantasie.
soms is de naam van een rechterlijke uitspraak al genoeg om de toedracht
te raden. neem het ‘frikandelarrest’. dronken jonge kerel gaat weddenschap
aan met een paar vrienden. voor vijf euro wil hij wel een frikandel
stoppen waar het licht nooit schijnt. vreemde variant op Wedden dat. dus
gaat de broek omlaag en wurmt hij wat met een stijf stuk vlees tussen zijn
billen. stijf? Ja, want de frikandel was bevroren. vandaar. het ging zijn
vrienden niet ver genoeg en dus greep één van de vrienden de jongen vast.
de ander duwde de frikandel in het achterste. en bewoog hem heen en
weer. Zucht.
Beide mannen werden vervolgd wegens verkrachting. en vrijgesproken. het
was voor verdachten noch voor het slachtoffer iets seksueels en dus niet
ontuchtig. meer een uit de hand gelopen grap. daar kun je wat van vinden.
Zeker omdat er ook een uitspraak lag in een andere zedenzaak. Daar was
de frikandel vervangen door gereedschap. ook dat gereedschap was heen
en weer bewogen in iemands kont. en dat leverde wel een verkrachting op.
ik hoorde deze vertellingen uit de mond van een advocaat-generaal. Zij was
specialist op zedengebied. Zo iemand heeft een naam. het is een Zeden
aanspreek advocaat-Generaal. dat kún je afkorten. inderdaad. vanwege
dat arrest over gereedschap en verkrachtingen wilde ik dat maar niet doen.
Jan hoekman, officier van justitie
Hoek van Jan
Opportuun 6 4 - juni mei 2010 - Hoek Naam van artikel Jan | 9

‘het Was BrUte
Officier Marco van den Broek over de zaak-Klinkhamer
doodslaG’
10 | Naam artikel - Opportuun 4 - mei 2010
Richard Klinkhamer zou zijn
vrouw door de gehaktmolen
hebben gehaald. Of levend
hebben begraven. Officier van
justitie Marco van den Broek
wist ruim tien jaar geleden de
zaak-Klinkhamer tot normale
proporties terug te brengen.
‘Er van bestaat niet zoiets als:
slechts doodslag.’
‘
De inschatting was
dat Klinkhamer niet
slechter, maar ook
niet beter uit
detentie zou komen.
Daarvoor was hij
een te groot
karakter.’
in zijn boek “Woensdag gehaktdag” schrijft
Klinkhamer dat het er niet meer toe doet hoe
hij zijn vrouw hannie godfrinon om het leven
heeft gebracht. ‘Maar ik zal haar onsterfelijk
maken door te beschrijven hoe ik haar van
het leven heb beroofd.. ..ach, wat schrijf ik
daar? zo is het niet. ik word geplaagd door
schuldgevoelens omdat ik haar verdwijning
schaamteloos uitbuit, om eraan te verdienen.
Maar ik zal wel moeten, nu ze geen geld
meer binnenbrengt.’
Publiceren
het boek verschijnt in 2007, zeven jaar eerder
is hij veroordeeld tot zeven jaar cel. Marco
van den Broek: ‘ik heb toen nog een ontnemeningsvordering
aangekondigd, voor als
Klinkhamer een boek zou gaan publiceren
over de doodslag op zijn echtgenote. Of het
haalbaar zou zijn geweest weet ik niet. het
ging om het maatschappelijk signaal, dat hij
niet aan zijn eigen gruwelijk daad mocht
verdienen. althans niet in de twee jaar na zijn
veroordeling.’
als de politie in februari 2000 met gebiedsofficier
van den Broek contact opneemt, heeft
hij nog nooit gehoord de verdwijning van
hannie godfrinon. Op zaterdag 2 februari
1991 heeft haar man richard Klinkhamer
hannie op het politiebureau in Winschoten
als vermist opgegeven. Klinkhamer vinden ze
daar op het platteland maar een rare. het is
een avonturier, die ooit in het vreemdelingen
legioen heeft gediend. hij is grof in de
omgang, maar ook een charmeur. Met de
bescheiden verpleegster hannie woont hij in
het afgelegen ganzendijk in het noordoosten
van groningen.
Opportuun 6 - juni 2010 - Alles afwegende | 11

De rechercheurs van de rijkspolitie jan
Kuipers en lammert Poort onderzoeken de
verdwijning. veel aanwijzingen hebben ze niet.
hannie lijkt met de noorderzon vertrokken. De
rechercheurs ondervragen Klinkhamer, maar
worden daar niet veel wijzer van. ze nemen
vleeshaken en een gehaktmolen in beslag. Dat
zou later de fantasie van de media voeden.
Klinkhamer zou zijn vrouw door de gehaktmolen
hebben gehaald. Dankbaar heeft hij later
die bizarre suggestie tot de titel van zijn boek
verheven.
Betonnen vloertje
van den Broek krijgt de vraag of Kuipers en
Poort na al die jaren Klinkhamer mogen
aanhouden. Klinkhamer waant zich veilig. Wie
zou er ooit achterkomen hoe hij hannie had
laten verdwijnen. De politie en de nabestaanden
hadden het zoeken al lang opgegeven.
‘Maar Klinkhamer had een fatale fout
gemaakt’, zegt van den Broek. ‘hij had het huis
verkocht en de nieuwe bewoners wilde een
uitbouw aan het huis maken. Daar vonden ze
onder een betonnen vloertje menselijk resten.
nou het was niet zo moeilijk om te raden om
wie het ging. als hij in zijn huis was blijven
wonen, was zijn geheim hooguit na zijn dood
ontdekt.’
Klinkhamer moet snel aangehouden worden.
als hij lucht van de ontdekking krijgt, is de kans
groot dat hij vlucht. het is een man van de
wereld, een overlever, die zich staande zou
kunnen houden in landen als Paraguay.‘er
werd tenslotte gedacht dat hij veel geld had
vergaard op de beurs. later bleek dat hij dat
kapitaal weer was verloren.’
De twee groningse rechercheurs houden
Klinkhamer in amsterdam, waar hij samenwoont
met zijn nieuwe liefde. Onderzoek van
het gebit en sectie op de lichaamsdelen
bevestigen dat het om hannie gaat. haar
schedel is ingeslagen. Klinkhamer bekent
meteen en zegt opgelucht te zijn. hij verklaart
dat hannie en hij destijds ruzie hebben gehad.
ze wilde dat hij vertrok en zette een koffer neer.
van den Broek: ‘Dat zou de trigger geweest
zijn, volgens hem. zijn hele leven heeft hij
geworsteld met het feit dat zijn moeder hem
steeds weer verlaten had.’ Klinkhamer
verklaart dat hij – zoals zo vaak beneveld door
drank – zo boos was dat hij met een breekijzer
op haar inslaat.
Linnen zomerpak
al meteen heeft van den Broek in de gaten dat
hij rekening moet houden met de bijzondere
uitstraling die Klinkhamer heeft: ‘als OM, maar
12 | Alles afwegende - Opportuun 6 - juni 2010
ook de rechters, vinden het belangrijk een
goede indruk te krijgen van de beklaagde ter
zitting. ik realiseerde me vooraf dat het in deze
zaak anders zou zijn. in die één of twee uur in
de rechtszaal zou iemand zitten die je er
normaal niet vaak ziet.’ en zo ging het ook.
Klinkhamer kwam binnen in een linnen
zomerpak met een prachtige Borsalino op.
Beleefd en innemend. ‘als officier moest ik
zorgen dat die indruk van: daar zit een man die
ook slachtoffer is, een verdachte die het ook
allemaal niet zo bedoeld heeft, weg te nemen.’
Ultieme zelfliefde
Klinkhamer is één en al welwillendheid. in het
Pieter Baan centrum, zegt hij tijdens de zitting
richard klinkhamer
1937 Richard Klinkhamer wordt 15 maart geboren
1957 treedt in dienst van het Franse
Vreemdelingenlegioen
1959 deserteert, daarna scheepskok en slager
1961 eerste huwelijk
1978 trouwt met Hannie Godfrinon
1983 publiceert "Gehoorzaam als een hond"
1987 beurs stort in, bijna bankroet
1991 slaat bij ruzie Hannie dood
2000 bij voormalige huis worden lichaamsresten
Hannie gevonden
2000 veroordeeld tot zes jaar, hoger beroep
zeven jaar
2005 In tv-programma "Het Zwarte Schaap"
2007 publiceerde "Woensdag Gehaktdag"
2008 In tv-programma "24-uur met Wilfried
de Jong"
tegen de rechter, heeft hij een interessante
tijd gehad. hij is het ook eens met het
rapport. zijn bovenmatige hang naar bewondering,
ziet Klinkhamer niet als een
bezwaarlijke conclusie. ‘We hebben toch
allemaal last van ultieme zelfliefde?’ Over
zijn gebrek aan medeleven wil hij niet praten.
Ook niet over hoe hij hannie heeft doodgeslagen,
heeft gesleept naar een gat en heeft
begraven onder puin en laag beton.
Klinkhamer in de zittingszaal: ‘het is precies
zo gebeurd, zoals ik heb bekend bij de politie.
is het noodzakelijk dat het nu allemaal weer
wordt opgerakeld? ik raak dan van streek en
kom niet meer uit mijn woorden.’ zijn
advocaat Willem anker verwijst naar de grote
belangstelling van de media. Daarin waren
artikelen verschenen over de gehaktmolen
en het levend begraven van hannie. allemaal
vuige leugens. Daarom was het volgens
anker ook terecht dat de officier niet uitging
van moord, maar ‘slechts doodslag’. De
raadsman vindt de eis van tien jaar buiten
proporties en komt met reeks vergelijkbare
zaken waarin de eis vele malen lager lag.
Breekijzer
van den Broek: ‘Dat was precies waar ik voor
wilde waken. ‘slechts doodslag’ bestaat niet.
Om het beeld recht te trekken heb ik in mijn
requisitoir theatrale elementen ingebouwd.
stiltes. ik wilde laten zien dat het een uiterst
brute doodslag was. soms heeft doodslag de
impact van moord en andersom. Met een
breekijzer had hij het hoofd van zijn vrouw
ingeslagen.’ Maar dat was nog niet alles. De
eis, was er niet voor niets aan de hoge kant.
‘Meestal werkt het tijdsverloop bij het
formuleren van de eis matigend. ik vond dat
het in deze zaak strafverzwarend moest zijn.
Klinkhamer had bewust de nabestaanden
misleid. hij had ze in de waan gehouden dat
ze ook van hen was weggegaan. zonder iets
achter te laten. hij was niet van plan geweest
ooit te onthullen, wat er echt was gebeurd.’
uiteindelijk kreeg Klinkhamer bij de rechtbank
zes en in hoger beroep zeven jaar cel.
‘Wij zijn niet in beroep gegaan. De duur van
de straf was voor ons niet het criterium. De
inschatting was dat Klinkhamer niet slechter,
maar ook niet beter uit detentie zou komen.
Daarvoor was hij een te groot karakter. het
ging ons om het ultieme strafdoel: vergelding.
niet meer, niet minder.’
tekst: louis cornelisse
Foto: henk veenstra
‘Ik heb in
mijn requisitoir
theatrale
elementen
ingebouwd.
Stiltes. Hij had
bewúst de
nabestaanden
misleid.’
Marco van den Broek werd in 1995 na een
tijdje bij de vakgroep Strafrecht van de
Rijksuniversiteit Groningen werkzaam
geweest te zijn, officier van justitie in
Groningen. Sinds 2008 is hij officier van
justitie bij het Bureau Ontnemingswetgeving
Openbaar Ministerie (BOOM). Zaken als die
van Klinkhamer (bij de rechtbank Groningen)
en Suzanne Wisman (bij de rechtbank Assen)
staan hem in het geheugen gegrift.
Opportuun 4 - mei 2010 - Naam artikel | 13

vastgOeD intelligence centre
Kritisch kijken naar “gekke” transacties, vermogen en bezitsvormen
met het vic werpen Belastingdient, om en politie meer
licht op de wereld van de vastgoedmannen. Zodat
vastgoedfraude fiscaal, bestuurlijk of strachrechtelijk wordt
aangepakt. ‘het maakt niet uit met welke stok we slaan.’
‘de resultaten die we met het vic boeken, blijken een
hoge wow-factor te hebben: dat we dít met het vastgoed
intelligence centre (vic) voor elkaar krijgen! ik heb als
officier toch al heel wat onderzoeken gedraaid, maar
wat we hier allemaal aan inzichten verzamelen, dat heb
ik eigenlijk nog nooit gezien. We besparen op onderzoekstijd,
denken een belangrijke bijdrage te kunnen
leveren aan het afpakken van crimineel geld, brengen
criminelen in kaart en kunnen ze daarmee ze achter slot
en grendel laten zetten.’
de vraag aan officier van justitie ruud leijenaar was of
medewerkers van om en Belastingdienst wel zin hadden
om in zijn vic te komen werken: bloed op straat trekt
toch meer? Jazeker, zeggen leijenaar en registeraccountant
van de Belastingdienst arjen cuijpers, die
samen de projectleiders van het vic zijn. ‘de mensen
vinden het prachtig, het geeft ons allemaal een kick om
tot nieuwe inzichten te komen.’ ‘het vic vormt een
geweldige aanvulling op de bestaande mogelijkheden
van politie en fiU. door de open samenwerking ontstaan
nieuwe manieren om de criminaliteit aan te pakken’,
voegt robbert springorum, die de politie en fiU binnen
het vic vertegenwoordigt, toe.
Kwade reuk
kritisch kijken naar de wereld van de vastgoedmannen,
hun transacties, hun rechtsvormen, hun vermogen, hun
14 | Actueel - Opportuun 6 - juni 2010
belastingprofiel. dat is de taak van het vic, een samenwerkingsverband
van om, Belastingdienst, Politie en
fiU. het vastgoed staat meer en meer in een kwade
reuk, het zou geïnfecteerd zijn vanuit de georganiseerde
misdaad. leijenaar: ‘het idee van het vic is dat we focus
gaan aanbrengen en de sector doorlichten: hoe groot
zijn de problemen en hoe pakken we de betrokkenen als
foute notarissen, taxateurs, makelaars en katvangers
dan aan?’ tot nu wordt vastgoedfraude “reactief”
aangepakt, weet registeraccountant arjen cuijpers. ‘er
doet zich iets voor: bloed op straat. er volgt een aangifte,
en dan wordt ineens geconstateerd: hé, het slachtoffer
zit dik in het vastgoed, laten we dat gaan onderzoeken.
hier in het vic starten we juist vanuit het abstracte. We
hebben hier toegang tot de databases van de kamer van
koophandel, het kadaster en het klantenbestand van de
Belastingdienst. die zijn onder één automatiseringsschil
gebracht en kunnen tegelijkertijd met gerichte zoekvragen
ontsloten worden. vervolgens kunnen we er dan alle
verdere informatie van politie, fiod, fiU, Belastingdienst
etc. aan toevoegen. We brainstormen over hypothesen
en over de indicatoren waarmee we een bepaald
fenomeen kunnen analyseren. Zien we gekke vormen
van bezit, van transacties, of van financiering, dan willen
we dat de poppetjes en de situaties boven water komen.
als je langs die weg werkt, stuit je zomaar ineens op
zeven personen die iets hebben uit te leggen, in plaats
van die ene van het bloed-op-straat.’ het vic is bedoeld
om in een proefomgeving een methodiek te ontwikkelen
die gebaseerd is op “trechteren”: vanuit grote dataverzamelingen
gericht personen in beeld brengen. het
zoeken naar vastgoedfraude vindt zo thematischer en
gerichter plaats. het leidt tot informatieproducten voor
afnemers als Belastingdienst en politie & justitie en
gemeenten, maar ook toezichthouders als de
nederlandse mededingingsautoriteit nma, de
nederlandsche Bank (dnB) en het financiële
expertisecentrum (fec) in het kader van de bestuurlijke
aanpak. officier leijenaar: ‘Bij de informatieproducten
adviseren we ook met welke instrumenten de verdachte
informatie kan worden aangepakt: bestuurlijk, fiscaal, of
strafrechtelijk. daarna nemen afnemers als gemeente,
Belastingdienst, fiod-ecd, politie het van ons over.’
Onderwereldbankier
het vic “trechtert” niet alleen vanuit abstract naar
concreet, zegt accountant cuijpers: ‘We kunnen ook
vanuit een feitelijk onderzoek kijken. stel, je stuit op een
“onderwereldbankier”. Je kunt van kenmerken die je bij
hem aantreft een profiel maken, en via de databases op
types stuiten die óók aan die criteria voldoen.’
het vic is ook helpdesk voor afnemers. leijenaar: ‘We
beschikken over de “tooling” om alle bestanden in een
keer te ontsluiten. daarmee kunnen we nu snel
vastgoed van iemand in kaart brengen en zijn transacties
achterhalen. daarmee besparen we de afnemer van
onze informatie heel veel tijdrovend werk. de afnemer
hoeft niet meer naar alle instanties toe, en de vragensteller
laat ook geen sporen achter, dus een criminele
organisatie komt er niet snel achter dat ie in beeld is bij
de opsporing.’
‘We zitten hier niet op onze informatie’, beklemtonen de
projectleiders van om en fiscus. Ze noemen hun vic niet
organisatie, maar “tafel van samenwerking”. ‘ons clubje
en personen zijn niet van belang, als onze methode
maar blijft: doorbreken van versluiering en slechten van
muren vanuit een thema. de data die alle organisaties
hebben, moet ontkokerd worden, en de informatieproducten
komen dan van één loket. Belastingdienst, politie
en om moeten het volle instrumentarium benutten om
fout vermogen weg te poetsen. de fiscale aanslag. de
ontnemingsvordering. de bestuurlijke boete. vermogen
is de brandstof van de criminele organisatie, dat nemen
we graag af.’
‘het maakt niet uit met welke stok we slaan, zegt officier
ruud leijenaar. ‘als we maar slaan.’
tekst: Pieter vermaas | Foto: skylinecity
Vastgoed Risico
Indicatoren
Een pand dat van A naar B gaat voor een
prijs van vier keer de WOZ-waarde, dat
vinden ze bij het VIC gek. Het VIC laat
meer vastgoed risico-indicatoren los op
de databases van Kadaster, Kamer van
Koophandel en Belastingdienst. Die
indicatoren zijn deels “het geheim van de
smid”, maar het VIC noemt: gekke vormen
van financiering; de combinatie laag
inkomen / duur pand, financiering via
(bijvoorbeeld) de Kaaimaneilanden;
particulieren die miljoenen financieren;
geld uit het buitenland. Arjen Cuijpers:
‘We laten combinaties van indicatoren los
op de databases. Dan komen transacties,
bezitsvormen en subjecten naar boven.’

elke daG een
Rechtshandhaving aan de voet van de Erasmusbrug
volle aGenda
Wat doet het rotterdamse om op een gemiddelde
dag? reportage over een tom-zitting, de piketkamer
en de raadkamer gevangenhouding minderjarigen.
'een heel trieste jongen, geen schijn van kans.'
‘nummer 13?' de bode kijkt zoekend om zich
heen. Geen ouders, wel een advocaat en
gezinsvoogd. Ze zijn er voor de raadkamer
gevangenhouding minderjarigen. deze strikt
besloten zittingen waar wordt besloten of
verdachte minderjarigen langer in voorlopige
hechtenis moeten blijven, vinden plaats in de
zittingzalen waar ook de rechtszaken worden
behandeld. Zo kunnen ouders en betrokken
hulpverleners er gemakkelijk bij zijn, en
hoeven ze niet door allerlei sluizen van de
parketpolitie.
officier ad de Beer, de advocaten en de
rechters zitten in gewone kleren op hun
plaats. Geen toga’s, de sfeer is vriendelijk
maar streng als betrokkenen denken dat de
verdachte ze voor de gek houdt. ‘als ik zie
wat er aan mislukkingen in zijn leven zijn? en
het is niet allemaal zijn schuld.’ ad vraagt
om een persoonlijkheidsonderzoek. de
jongen zegt mee te willen werken. ‘Ga je dan
je mond opendoen als er straks mensen
langskomen? Je hoort wat de officier zegt.
als je nog een kans wil krijgen, dan moet je
nu wat doen’, zegt rechter van de Grampel.
ook helma leewenstein van de raad voor de
kinderbescherming, die altijd aanwezig is bij
dergelijke zittingen, en advocaat sluiten zich
aan bij het verzoek. de gezinsvoogd wil het
ook graag, ook al omdat de familie van de
jongen helemaal niets wil. de advocaat heeft
nog een verzoek: kleren, want die wil de
familie ook niet brengen. 'een heel trieste
De rechter:
‘je hoort wat de
officier zegt. als je
nog een kans wilt
krijgen, dan moet je
nu wat doen.’
jongen. Geen schijn van kans’, zal ad later
zeggen. de jongen blijft vast zitten.
ad is een van de zeven zogenoemde jeugdofficieren
is rotterdam. aangevoerd door – ook
landelijk - portefeuillehouder Jeugd linda
dubbelman behandelen zij alle zaken met
minderjarige verdachten. en die zijn echt niet
allemaal kansloos, al heeft vooral de grote
stad rotterdam een groep heel problematische
kinderen en gezinnen. ‘voor hen die wel
een kans hebben, ook al zijn ze de fout
ingegaan, gaan we nu wat doen. er komt een
pilot in rotterdam om jongeren toch een
verklaring omtrent gedrag te geven, ook al
hebben ze een strafblad. dat is echt uit de
jeugdofficieren en het onderwijs gekomen.
Zonder die verklaring kunnen ze geen stage
lopen. natuurlijk worden ze dan goed in de
gaten gehouden. het ministerie is tenslotte
ook gericht op reïntegratie. dit zit in de weg’,
aldus linda.
‘het is maar net hoe je het verpakt.
Persoonsgebonden aanpak is niet soft.
Positieve beïnvloeding ook niet. en je kunt
meteen ingrijpen als het moet.’ hoofdofficier
henk korvinus komt binnen. hij wil even iets
checken dat binnenkort op de agenda van de
zogenoemde driehoek van burgemeester,
korpschef en hoofdofficier staat. die is voor
de gelegenheid uitgebreid naar de vierhoek:
rechtbankpresident Wim van veen zal
aanschuiven, zoals hij twee keer per jaar
doet. ‘We gaan het hebben over de maatschappelijk
impact van bepaalde beslis-
Officier Katja van
der Maas:
‘nu is het
rustig, gisteren
goochelde ik
met drie telefoons
tegelijk’
400 mensen,
30 duizend zaken
het arrondissementsparket
rotterdam zit in het justitiële gebouwencomplex
aan de voet van de
erasmusbrug. er werken zo’n 400
mensen, onder wie circa 55 officieren
van justitie. Per jaar komen bijna
30.000 rechtbankzaken binnen, waarvan
er ongeveer 60 procent (uiteindelijk)
naar de rechtbank gaat. De landelijk
beleidsofficier jeugd linda
Dubbelman huist bij het parket
rotterdam. Ook de landelijke
expertisecentra Medische zaken en
Kinderpornografie zijn ondergebracht
in rotterdam.
singen, specialisatie van rechters en de
capaciteit van de meervoudige kamer van de
rechtbank.’ dat laatste is al een paar jaar
een probleem, waardoor zaken soms langer
duren dan gewenst is.
er komt ook een zogenoemde toogdag aan:
nieuwe raadsleden uit stad (en later ook uit
de regio) worden ingewijd in het werk van de
politie rotterdam-rijnmond. de hoofdofficier
grijpt die gelegenheid aan om ook iets over
het werk van het openbaar ministerie te
zeggen. ‘Ze moeten vooral weten dat het
strafrecht geen oplossing is voor alle kwalen.
Opportuun 6 - juni 2010 - Het parket | 17

‘Een grote enge
vent, gelukkig
houdt de
parketpolitie dat
ook goed in de
gaten’
ik ga ook vertellen dat raadsleden niet over
individuele zaken gaan. en ik wil het erover
hebben hoe we kunnen voorkomen dat
jeugdigen in het strafrecht terecht komen.’
twee verdiepingen lager zit het PGa-bureau,
niet geheel toevallig naast de reclassering en
de mensen van het nifP. de lijnen zijn heel
kort. Wordt een veelpleger opgepakt dan
staat hij binnen drie dagen, met reclasseringsadvies,
op een supersnelrechtzitting.
daar treden rechters-commissarissen op als
politierechter. straffen van enkele maanden
zijn al geen uitzondering meer. en de ‘vaste
klanten’ krijgen steevast de waarschuwing
dat het isd-traject, de plaatsing voor twee
jaar in een inrichting voor stelselmatige
daders, in de buurt begint te komen.
daarover beslist de meervoudige kamer. de
dames die daarvoor de planning doen
hebben het druk. Zojuist hebben ze gehoord
dat de rechtbank drie extra zittingen ter
beschikking heeft gesteld. op het grote
planbord worden de kaartjes verhangen. en
dan is ook te zien waarom de rotterdamse
rechtbank een van de drukste in het land is.
niet alleen het om rotterdam moet er zijn
zaken kwijt: ook het landelijk en functioneel
Parket hebben zittingen nodig. ‘het is nog
niet zo gemakkelijk. Want vaak moeten
opeenvolgende zittingen bij dezelfde kamer,
of in ieder geval voorzitter gepland worden.
en de vakantietijd komt er ook weer aan!’
sandra vink zit met stapels ordners op
schoot.
in de twee piketkamers, een voor de
noordelijke maasoever en een voor Zuid,
heerst een verrassende rust. ‘dan had je
gisteren moeten komen. toen zat ik met drie
telefoons tegelijk te goochelen. maar
vandaag gebeurt er niks. kunnen we rustig
de zaken afhandelen.’ officier katja van der
maas heeft net wel een verdachte van
verkrachting toegesproken. ‘een hele grote
enge vent. Gelukkig houdt de parketpolitie
dat ook goed in de gaten. die waarschuwen
ons, maar ook de mensen van de reclassering
en de advocaten. die hebben natuurlijk
het recht in beslotenheid met cliënten te
spreken. maar dan blijft bijvoorbeeld de
deur open.’
aan de overkant van de gang staat ook de
deur open, van de kamer van het forensische
‘duo’ secretaris inge kooistra en officier
alexander Bijl. Geen dna-helix te zien maar
wel een indrukwekkende degen en een heel
oude met zilverdraad geborduurde jas. ‘mooi
hè! Zo’n jas maakt deel uit van het ambtskostuum
dat officieren vroeger droegen bij
officiële gelegenheden. met zo’n degen. de
knopen zijn nog niet allemaal goed en de
schede van de degen is weg. maar zie je het?
Je maintiendrai? op de rand?’ samen met
collega ernst Pols is alexander bezig om te
zien of de jas niet nagemaakt kan worden,
maar vooralsnog lijkt het project erg duur
te worden.
‘de rechtbank, wilt u opstaan alstublieft.’ het
blijft een indrukwekkend gezicht, drie
rechters en een griffier die opkomen in toga,
ernstige gezichten. de meervoudige kamer
behandelt een grote zaak. de verdachte kan
een eis tegemoet zien van meerdere jaren.
eén verdieping hoger staat ad de Beer, weer
in zijn gewone kleren, op zoek naar de vader
van een jongen wiens kerstvakantie al op 3
december begon. in de beslotenheid van de
tom-zitting (taakstraf om) biedt ad een
transactie aan van 1000 euro, ongeveer het
financiële voordeel dat het gezin had van het
eerdere vertrek. ‘U kunt het ook niét accepteren,
en dan moet u bij de kantonrechter
komen. het enige voordeel daarvan is, dat u
straks in termijnen kan betalen.’ er staan 17
zaken op de rol. ‘vorige week hadden we er
25, en daarvan kwam er 24 opdagen. We
waren pas om half 7 ’s avonds klaar.’
iedereen wordt streng toegesproken en kan
zijn verhaal doen. maar ad is onverbiddelijk.
Want dat weet elke om’er: schoolverzuim is
vaak een openlijk teken dat er iets niet goed
gaat met een kind. nu ingrijpen kan een
hoop problemen later voorkomen.
tekst: Jeichien de Graaff
foto’s: robin Utrecht
Jeugdofficier
Linda
Dubbelman:
‘Persoonsgebonden
aanpak is niet
soft’
het is een eindje
rijden (of fietsen!)
naar het
Gerechtsgebouw in
het centrum, maar
dat hebben de
Grunningers er wel
voor over.
Ketenpartner:
de rechtbank
De rechtbank rotterdam handelt per jaar ongeveer
18.000 strafzaken van het OM rotterdam af. Binnen
de sectoren kanton, bestuur en civiel worden nog
eens zo’n 160.000 zaken behandeld. er werken 140
rechters en 520 andere medewerkers. De rechtspraak
is uiteraard geheel onafhankelijk, maar de
rechtbank heeft vanzelfsprekend regelmatig overleg
met het Openbaar Ministerie. zo zou het systeem
van het supersnelrecht natuurlijk niet ingevoerd
kunnen worden, zonder de medewerking van
de rechtbank, en reclassering en advocatuur. twee
keer per jaar is de rechtbankpresident, Wim van
veen, deelnemer aan de rotterdamse driehoek van
burgemeester, korpschef en hoofdofficier van
justitie. De rechtbankpresident doet dat om ook
met het openbaar bestuur de verbinding te leggen
over maatschappelijke problemen. rechters en
medewerkers van de rechtbank laten zich regelmatig
door diverse andere partijen voorlichten over
maatschappelijke problemen en ontwikkelingen.
voorbeelden daarvan zijn rotterdamse probleemwijken,
huiselijk geweld, voetbalvandalisme en
veiligheidshuizen. Wim van veen: ‘vorig jaar organiseerden
wij over het thema problem solving
courts en huiselijk geweld een expertmeeting met
tal van ketenpartners, waaronder het OM. Deze
ketenaanpak heeft er mede toe bijgedragen dat de
rechtbank binnenkort start met een integrale
aanpak voor rechtszaken van minderjarigen. Dat
betekent dat jeugdstrafzaken, leerplichtzaken en
civiele jeugdzaken geïntegreerd zullen worden
behandeld. in mijn optiek een mooi voorbeeld
van lonende ketensamenwerking. zowel in strategische
als operationele zin.’
Pellentesque habitant morbi
tristique senectus et netus et
malesuada fames ac turpis
egestas. Vestibulum
imperdiet fringilla odio et
mattis. Proin egestas
molestie lorem, ac hendrerit
urna malesuada eu. Praesent
eget rutrum ante.
Pellentesque habitant morbi
tristique senectus et netus et
malesuada fames ac turpis
egestas. Vestibulum
imperdiet fringilla odio et
mattis. Proin egestas
molestie lorem, ac hendrerit
urna malesuada eu. Praesent
eget rutrum ante.
Opportuun 6 - juni 2010 - Het parket | 19

Not
het moet er maar eens uit: ik word ouder. of eigenlijk ligt het anders: ik word
niet ouder, de mensen om mij heen worden jonger. voor mijn gevoel doe ik
namelijk nog volop mee. Zo ben ik onlangs nog naar een concert van
Madness geweest. Heel hip (fout woord!) zou ik zo zeggen. met een band die
vorig jaar nog op het hoofdpodium van Pinkpop stond kun je aankomen. in de
trein terug vertel ik tegen een vrouw van 25 waar ik naar toe ben geweest.
“madness? nooit van gehoord!” of, om met een (jongere) collega te spreken:
“lady Gaga is hot, madness is not!”
misschien komt het door het ouder worden dat ik bepaalde rechterlijke
beslissingen niet begrijp. een voorbeeld: je hebt een coffeeshop, waarvan je
mededirecteur bent en waarvan je de helft van de aandelen bezit. Je personeel
ziet je als één van de twee bazen, waarnaar je moet luisteren. Je komt enkele
keren per week in de zaak en neemt wel eens de jaarstukken door. Je verdient
ruim 6000 euro netto in de maand en neemt soms het in de zaak verdiende
geld mee. tot zover heb je de zaken goed voor elkaar, zou ik zo zeggen. de
problemen gaan zich pas voordoen als blijkt dat in de shop niet volgens de
gedoogcriteria wordt gewerkt. met name de hoeveelheid softdrugs die in
voorraad is overschrijdt in ruime mate de toegestane 500 gram. een strafrechtelijke
vervolging is het gevolg; aan de man wordt tenlastegelegd dat “hij
tezamen en in vereniging met een ander of anderen (telkens) opzettelijk heeft
verkocht en/of afgeleverd en/in elk geval telkens opzettelijk aanwezig heeft
gehad” hoeveelheden softdrugs. dat bewijs komt wel rond, zou je zo zeggen.
Waartoe is immers een coffeeshop op aarde? om softdrugs te verkopen!
de veroordeling door het hof wordt echter door de hoge raad niet in stand
gelaten: “Uit ‘s hofs bewijsmotivering kan niet volgen dat de verdachte wat
betreft het bewezenverklaarde opzettelijk verkopen en afleveren van hennep
en /of hasjiesj (telkens) zo nauw en bewust met een ander of anderen heeft
samengewerkt dat sprake is van het medeplegen van die gedragingen. de
door het hof blijkens zijn hiervoor (…) weergegeven overweging in aanmerking
genomen omstandigheden zijn onvoldoende om een dergelijke bewuste en
nauwe samenwerking te kunnen aannemen.” (hr 23-03-2010, lJn Bl1689)
een voor mij niet te volgen arrest: moet dan verder nog bewezen worden dat
de eigenaar ook opzet had op het handelen in strijd met de gedoogcriteria? en
eh… wie wordt er hier eigenlijk nu oud?
Jan-Willem Grimbergen, officier van justitie in Utrecht
20 | Naam GrOMbergen artikel - Opportuun 6 4 - juni mei 2010
GrOMbergen
5vragen
Hoe sterk is DNAbewijs,
en mag je
DNA heimelijk
afnemen? Vijf
vragen aan Lemke
Rienks en Wouter
van Schaijck,
respectievelijk
beleidsmedewerker
forensische
opsporing en
forensisch officier
van justitie bij het
parket Amsterdam.
1. Waar moet ik op letten bij het insturen van
DNA- sporen? het is van groot belang die sporen uit te kiezen waarvan
duidelijk is dat het dadersporen zijn, bijvoorbeeld het bloed op het glas van
het ingeslagen raam. de kans op het krijgen van resultaat is niet bij ieder
spoor even groot. dit is onder andere afhankelijk van het materiaal waarop het
spoor zich bevindt. let daar dus goed op bij het insturen. de forensisch adviseurs
van het fso en de forensisch officier kunnen hierbij adviseren.
2. Kan ik bij een andere instantie dan het NFI,
DNA laten onderzoeken? Ja, mits zo’n instantie geaccrediteerd
is. er loopt een pilot voor het inschakelen van particuliere instituten voor
forensisch onderzoek. Je kunt tot 2012 een aanvraag voor financiering indienen
bij een landelijke toetsingcommissie (ltc).
om voor financiering in aanmerking te komen, moet het gevraagde onderzoek
voldoen aan één of meer van de volgende criteria:
1) de opsporing heeft belang bij snelle resultaten.
2) er is gebrek aan capaciteit bij het nfi.
3) Bij het onderzoek wordt een beroep gedaan op expertise waarover het nfi
niet of in mindere mate beschikt.
4) het gaat om contra-expertise of een onafhankelijke ‘second’opion.
in overleg met een forensisch officier kan een aanvraag worden ingediend bij
de secretaris van de ltc, diana Jacobs d.Jacobs@om.nl.
3. Mag ik heimelijk DNA afnemen van een verdachte?
met ‘heimelijk’ bedoelen we het dna-onderzoek dat wordt
verricht aan celmateriaal van een verdachte dat niet rechtstreeks van die
verdachte is afgenomen, maar bijvoorbeeld van een koffiekopje waaruit de
verdachte heeft gedronken. deze vorm van onderzoek is geregeld in artikel
151b sv. het WBom adviseert na onderzoek dat voor het verrichten van
heimelijk dna-onderzoek het bestaan van ernstige bezwaren noodzakelijk is
zoals dat ook het geval is bij het afnemen van celmateriaal van de verdachte.
deze eis wordt weliswaar niet in de wet gesteld, maar kan worden afgeleid uit
de wetsgeschiedenis. het uitgebreide advies is terug te vinden in JkP.
4. Is een match van DNA-profielen sterk bewijsmateriaal?
een dna-profiel heeft een hoge zeldzaamheidswaarde. de
kans dat een onschuldig persoon bij toeval matcht is bijzonder klein. in die zin
heeft dit bewijsmiddel in vergelijking met andere bewijsmiddelen een hoge
bewijswaarde. echter voorzichtigheid is geboden, is het een daderspoor, is het
een volledig profiel? kortom een dna-match moet worden geplaatst in de
context van de strafzaak en afgezet worden tegen het andere bewijs. in
aflevering 2010-2 van delikt en delinkwent is een uitgebreid artikel aan dit
onderwerp gewijd.
5. Moet sinds 1 mei jl. van iedere veroordeelde
DNA afgenomen worden ? op 1 mei jl. is de derde fase van de
Wet dna-onderzoek bij veroordeelden ingevoerd. dit betekent dat van alle
veroordeelden die veroordeeld zijn voor een misdrijf waarvoor voorlopige
hechtenis is toegelaten, dna-materiaal wordt afgenomen en vervolgens het
vastgestelde profiel opgenomen wordt in de dna-databank. Wel bepaalt art. 2
van deze wet, dat de officier van justitie toetst of er dna moet worden
afgenomen. sommige feiten zijn zo licht dat de zittingsofficier kan besluiten af
te zien van opname in de dna-databank.
Opportuun 6 - juni 2010 - Vijf vragen | 21

KORTOM
Kijk voor meer actueel nieuws op www.om.nl
INVLOeD Op eIGeN StRAFDOSSIeR
Verdachten krijgen meer invloed op de samenstelling
van het procesdossier. De verdachte kan verzoeken
informatie aan het dossier toe te voegen. De rechtercommissaris
gaat daar toezicht op houden.
Dit staat in een wetsvoorstel van minister Hirsch Ballin dat voor advies naar de Raad van State is gestuurd.
De bewindsman streeft naar een transparante werkwijze bij dossiervorming in strafzaken. Voor
een verdachte is de inhoud van het procesdossier van groot belang voor zijn verdediging en voor zijn
invloed op het verloop van het onderzoek. Daarnaast bevordert een compleet strafdossier een efficiënte
gang van zaken op de terechtzitting en biedt het mogelijkheden het opsporingsonderzoek van politie en
justitie te controleren. De nieuwe regeling komt tegemoet aan de bezwaren in de praktijk en biedt meer
duidelijkheid. Zo vroeg mogelijk - al tijdens het voorbereidend onderzoek - wordt vastgesteld wat wel en
wat niet in het dossier moet worden opgenomen.
Het wetsvoorstel biedt een verdeling van bevoegdheden tussen de officier van justitie en de rechter, in
het bijzonder de rechter-commissaris die een aantal extra taken krijgt.
IDeNtIFICAtIe VeRDACHteN
Het vernieuwde Automatisch
Vingerafdrukkensysteem
Nederlandse Kollektie (HAVANK)
geeft een flinke impuls aan de opsporing
in Nederland.
In het systeem zijn in totaal zo'n 900.000 personen
met vingerafdrukken en handpalmen opgenomen.
Van deze personen zijn 1,9 miljoen vingerafdruksignalementen
en meer dan 700.000 handafdruksignalementen
opgeslagen. In totaal zitten er meer
dan 30 miljoen afbeeldingen van vingerafdrukken
in het systeem. De politiekorpsen kunnen op
afstand, via 10 locaties in Nederland online
HAVANK gebruiken, zodat een snelle identificatie
mogelijk is. Per dag vinden er zo'n 240 identiteitsvaststellingen
plaats op basis van door de korpsen
ingezonden vingerafdrukken van personen die
zijn aangehouden. HAVANK is niet alleen beschikbaar
voor de Nederlandse politie en Koninklijke
Marechaussee, maar voor de gehele strafrechtketen.
Biometrische kenmerken als vingerafdrukken
en DNA zijn steeds vaker leidend bij de identificatie
van verdachten. Dankzij het betere en snellere
HAVANK zullen er naar verwachting meer misdrijven,
maar ook cold-casezaken worden opgelost.
VeRGOeDING OVeRVAL-SLACHtOFFeRS
Slachtoffers van een overval kunnen
de kosten van beveiligingsmaatregelen
terugkrijgen. Het gaat om maximaal
1000 euro per aanvraag en geldt voor
bewoners of bedrijven die in 2010
slachtoffer zijn geworden van een
overval. Doel is te voorkomen dat deze
slachtoffers opnieuw betrokken raken
bij een overval in hun woning of bedrijf.
Er is drie miljoen euro uitgetrokken om de subsidies
te kunnen verstrekken. Hoewel het aantal overvallen
dit jaar licht gedaald is, blijft het overvalcijfer te
hoog. De detailhandel, woningen en de horeca zijn
het belangrijkste doelwit. Uit overvalcijfers van de
landelijk overvalcoördinator van de politie blijkt dat
woningen en bedrijven die eenmaal overvallen zijn
een verhoogde kans lopen opnieuw doelwit te
worden. Het Schadefonds Geweldsmisdrijven zal de
subsidieregeling uitvoeren.
Opportuun 6 - juni 2010 - Nieuws | 23

AVONDZIttING DeN BOSCH
Bij wijze van proef was rechtbank Den Bosch op 27
mei van 19.00 uur tot 21.30 uur open. Op die avond
werden tien politierechterzaken afgehandeld.
Volgens president Huub Snijders past de avondopenstelling bij het streven van de rechtbank om meer te
luisteren naar de wensen in de samenleving en de dienstverlening te verbeteren. ‘Het hoort ook echt in
deze tijd. Toen ik een nieuw paspoort nodig had, was ik blij dat ik daarvoor ‘s avonds bij de gemeente
terecht kon.’ De avondopenstelling is mogelijk dankzij de vrijwillige inzet van medewerkers, maar ook
dankzij de bereidheid bij advocatuur en het OM.
Het plan is in september en oktober nog enkele avondzittingen te houden en dan ook met civiele en/of
bestuursrechtelijke zaken. Daarna wordt de balans opgemaakt.
tRANSpORt OFFICIeR BeNOeMD
Olav Beckers is aangesteld als landelijk officier
van justitie om de bestrijding van transportcriminaliteit
te coördineren.
Onder transportcriminaliteit valt onder andere
ladingdiefstal of de diefstal van complete voertuigen
of delen daarvan. De landelijke coördinerend officier
is de centrale functionaris voor het onderwerp
transportcriminaliteit voor het OM, de politie, de
transportsector en de verzekeraars. Olav Beckers is
per 1 mei 2010 voor de duur van twee jaar aangesteld.
24 | Nieuws - Opportuun 6 - juni 2010
270.000 MISDRIJVeN AFGeDAAN
Het OM heeft in 2009 ruim 270.000
misdrijven afgedaan. Bijna een op de
drie verdachten die bij het OM worden
aangeleverd, wordt verdacht van het
plegen van een vermogensmisdrijf
zoals diefstal of inbraak, bijna een
kwart wordt verdacht van een
geweldsdelict en bijna een op vijf
van een verkeersdelict.
De instroom van zaken waarbij minderjarige
verdachten betrokken zijn is 2009 opnieuw gedaald.
De afname van minderjarige verdachten
(-13,5%) is groter dan die van volwassenen. De
OMGESLAGEN
ReCHtVAARDIGHeID
‘Als fouten worden gemaakt, moet
ook zichtbaar zijn wat de consequenties
zijn, omdat dat heel sterk
verbonden is met het rechtvaardigheidsgevoel
van mensen. Daarom
zou het geen kwaad kunnen als de
ombudsman een actievere rol vervult
ten aanzien van de rechterlijke
macht en het OM.’
Alex Brenninkmeijer, Nationale ombudsman
vrij nederland, 22 mei 2010
VeRLOF
‘Ik zie graag een wet die slachtoffers
de gelegenheid geeft zich uit te
spreken over het verlof van een
veroordeelde. (…) Het strafrecht
moet herkenbaar zijn voor de samenleving.
Dat mag niet alleen
iets abstracts blijven. Slachtoffers
moeten merken dat het strafrecht
ze beschermt’
ernst Hirsch Ballin, demissionair minister
van Justitie
algemeen dagblad, 22 mei 2010
neerwaartse trend is het sterkst bij de 12- en 13-jarigen
(-22%) en het minst sterk bij de 16- en 17-jarigen
(-9%). Tegenwoordig is ruim de helft van de
minderjarige verdachten 16 of 17 jaar oud.
Dit staat in het Jaarbericht van het OM over 2009
dat 27 mei gepresenteerd is.
teGeNDeNKeN
‘Wij (strafrechthoogleraren Mevis
en De Roos, red.) waren ingehuurd
om mee, maar ook om tegen te
denken. Onze meerwaarde was
vooral in het laatste gelegen. We
hebben ervoor gewaakt dat het
onderzoek niet te defensief werd
aangepakt. Die neiging heb je als
onderzoeker natuurlijk toch een
beetje als jouw organisatie wordt
aangevallen.’
theo de Roos, strafrechthoogleraar over
WBOM-onderzoek naar lijst Zembla
mr. online, 25 mei 2010-05-26
AFSCHeID
‘Ik denk dat ik mij hetzelfde zal
voelen als toen ik vertrok bij het
Openbaar Ministerie. De managers
met wie ik toen samenwerkte,
organiseren nog steeds jaarlijkse
reünies. Dan wordt bij ons thuis
lekker gegeten, veel wijn gedronken
en uitbundig geroddeld.’
Jan Wolter Wabeke, financiële ombudsman
neemt afscheidt van het Klachten Instituut
Financiële Dienstverlening
het financieele dagblad, 26 mei 2010
Opportuun 4 - mei 2010 - Naam artikel | 25

BeZielde
OM-managers ontdekken negen geheimen van leidinggeven op HRM-congres
vakkUndiGheid
Wie op een om-congres voor leidinggevenden een
“toolkit” voor managers wilde ophalen, kwam bedrogen
uit. leidinggeven is vooral een kwestie van ervaring
opdoen en inzicht verwerven. tijdens het congres Werk
met Zin luisterden om-managers naar externe inzichten
en deelden zij hun eigen ervaringen.
26 | Organisatie - Opportuun 6 - juni 2010
managen. stapels handboeken zijn er
geschreven over hoe je dat het best kan doen.
de praktijk leert echter dat je als manager
erg afhankelijk bent. succesvol leiderschap
vereist bijvoorbeeld wederkerigheid van je
medewerkers, vertelde procureur-generaal
marc van nimwegen aan een zaal vol
om-managers tijdens het hrm-congres
“Werk met zin” op 27 mei in Utrecht. er is
immers sprake van tweerichtingverkeer. en
soms in negatieve zin, wist de PG: ‘ik heb het
zelf meegemaakt dat teamleiders incompetent
gemaakt werden door ze de héle dag te
bestoken met mailtjes. en dat er dan aan het
eind van de week geklaagd werd dat de
manager geen antwoord had teruggemaild.’
hoe te managen? Wie op het congres een
om-handboek voor de leidinggevende kwam
afhalen, moest hij teleurstellen, zei van
nimwegen. ‘dat is er niet. het college heeft
geen toolkit, geen implementatieagenda. Je
bent als leidinggevende niet vanaf dag één
goed. Je moet erin groeien en situationele
vaardigheden toepassen. maar het college wil
wel ondersteunen, bijvoorbeeld via dit
congres. en het is wat jullie managers er zelf
van meenemen.
aan het eind van de dag namen de managers
negen wijsheden mee.
1. Het gaat om de combinatie
van deskundigheid en
bezieling.
leidinggeven is gedisciplineerd je vak
bijhouden, sprak Paul de Blot (hoogleraar
business spiritualiteit aan de Universiteit
nyenrode. maar het moet “bezield” zijn. de
deskundigheid moet vanuit de ziel komen. als
iets ingaat tegen leiderschap van binnen uit,
werkt het niet. en: er moet plezier bij zitten.
de Blot: ‘Wie plezier in zijn werk heeft, wordt
minder snel moe.’
2. Met controlesystemen kom
je nooit echt vooruit.
controle baseert zich op groei van je zwakke
punten. maar je wordt steeds slimmer om de
controle te ontlopen, ziet de Blot in veel
organisaties. ‘dus controle gaat de organisatie
niet vernieuwen.’
3. Dankbaarheid en een
lach vormen de grootste
beloning.
Zonder vrienden red je het niet, sprak de Blot.
niet in je leven, en niet in je werk. tonen men-
sen je dankbaarheid en gaan ze met een
glimlach weg, dan is dat een teken dat je goed
managet.
4. Kies (ook) voor vertrouwen.
controleren werkt niet echt, vertrouwen werkt
meer. Want vertrouwen stimuleert en geeft
ruimte. tijdens het congres moesten de
managers kiezen waar ze meer mee hebben:
vertrouwen of controle? 91 procent vult in:
vertrouwen. ‘Want ik wil zelf ook vertrouwd
worden’, sprak een manager. toch hebben
veel managers het gevoel dat het om erg “in
de controle” zit. de Planning & controlcyclus
zou ook een Planning & vertrouwenscyclus
kunnen worden, vonden ze.
5. Stuur niet op oplossingen,
stuur op doel.
het aansturen van de vele professionals die
binnen het om werken, is lastig. Professionals
hebben overal een mening over, houden van
discussie, vinden dat ze beslissingen mogen
negeren (ja zeggen, nee doen) en ze stellen
een goed resultaat boven andere belangen,
zoals snelheid en kosten. ‘de oplossing kan
zijn om niet te zeggen wat mensen moeten
doen, maar wat ze uiteindelijk moeten
bereiken’, vertelde mariske vreugdenhil,
trainer bij “de Baak”. dan bereik je je doel en
benut je het vakmanschap en creativiteit van
mensen.
6. Vraag je af wanneer je je
medewerkers voor het laatst
de eer van “jouw” succes gaf.
leiding geven is voorop lopen, de koers
uitzetten, nooit een zwak moment kennen.
toch? maar de paradox van sterk leiderschap
is: Gun de ander om zijn eigen leider te zijn.
neem een dienende houding aan, en toon je
zelf kwetsbaar. dan haal je meer uit je
medewerkers – en uit jezelf.
7. Maak mensen medeeignaar
van je doel.
succesvol poolreiziger marc cornelissen
moest ooit een noordpool-expeditie afbreken.
terwijl hij een teamlid toch zó goed had
geïnstrueerd, haakte die tijdens de rit af. Pas
later besefte cornelissen waarom, zo vertelde
hij om-managers. ‘ik had het kapot gemanaged.
mijn teamlid voeldde zich geen
“mede-eigenaar” van de expeditie meer. mijn
les was: managen gaat niet alleen om het
mobiliseren van kennis, vaardigheden,
capaciteiten en middelen. het gaat óók om
het onzichtbare: visie, motivatie, ambitie,

samenwerking, eigenaarschap, zingeving,
normen en waarden.’
8. Vermijd wij/zijdenken.
helaas zit de mens zo in elkaar dat wij/
zijdenken snel op de loer licht. dat speelde
ook tijdens poolexpedities van marc
cornelissen. ‘als we voor het slapen gaan nog
even overlegden was het vaak: Wij zijn de
beste. onze tent was natuurlijk altijd beter
dan die andere. Je kunt deze zwakte voorkó-
Lida de Jonge, officier van
justitie, afd HRM, Parket-
Generaal: ‘Passie, die hebben we bij
het OM enorm. Meer dan tachtig procent
van de mensen is beretrots dat ze bij het
OM werken. We zijn gedreven. Doeners.
Maar dat is ook onze zwakte.
Want hoe komen zaken bij het OM?
zwart-wit gezegd: in de stuurploeg gaat
de recherceofficier akkoord met een
projectvoorstel en dropt dit bij een teamhoofd.
Dit teamhoofd zoekt een officier
erbij en die gaat van de kant. vaak krijgt
hij of zij wel, als de capacteit het toelaat,
een parketsecretaris toegewezen. en
vervolgens is het weer min of meer toevallig
welke administratief medewerkers
het gaan ondersteunen. Maar dit zijn
grote zaken, en je weet dat je er elk jaar
wel een krijgt. Daar zou je toch op voorbereid
kunnen zijn? zodat de hele organisatie
(aanklagers, parketsecretaris,
beleidsmedewerker, administratie, bedrijfsvoering)
paraat staat. van de – eindverantwoordelijke
– officieren wordt
verwacht dat die logistiek hun zaken
managen. Maar daar zijn wij officieren
helemaal niet goed in.’
28 | Organisatie - Opportuun 6 - juni 2010
men door veel van samenstelling te wisselen
en door steeds iemand anders op kop van de
expeditie te zetten en hem te vertrouwen.’
9. Gedraag je authentiek.
Wees je zelf en gedraag je op je werk net zo
als dat je dat thuis doet. doe of het om je
eigen bedrijf is. ken je zelf. als je jezelf kent,
weet je ook wat je moet doen als je iets voelt.
dan geldt ineens: emotie is managementinformatie.
Maarten Vuylsteke, coördinerend
officier van justitie
Veiligheidshuis Amsersfoort:
‘ga ik als teamleider voor het belang van
mijn team, of voor dat van het Mt? Dat
was een van de dilemma’s die tijdens het
congres naar voren werden gebracht
door de Bende van vijf, een kwintet beginnend
leidinggevenden. ze deden dat
fantastisch: open en kwetsbaar. ik herken
het dilemma. je doet het bijna nooit voor
allebei goed en soms zit je in de sandwich.
het team dat je leidt en de mensen
daarin zijn het meest nabij en in die zin
erg belangrijk. Maar wat in een ander
team gebeurt is natuurlijk net zo belangrijk.
in de workshop zei iemand: we hebben
een organisátiebelang. als teamleider
moet je je eigen teambelang zien te
koppelen aan het bredere OM-belang.
zeer ervaren leidinggevenden vertelden
tegen dezelfde dilemma’s te zijn aangelopen.
Deze workshop bracht mij een
enorm gevoel van verbondenheid en
saamhorigheid. Opeens sta je niet zo
alleen met de lastige momenten in het
werk. ik ging met een groot wij-gevoel
naar huis.’
Ut Recht, Mary Hallebeek - persvoorlichter parket Utrecht
Op naar
dat pleintje
het centrum voor criminaliteitspreventie en veiligheid (ccv) heeft een leuk
plan. hangjongeren en hooligans zijn te verdrijven door hun zintuigen te
beïnvloeden. de wapenstok en waterkanon kunnen plaats maken voor het
geluidsschild en het lichtwapen. dat betekent minder klappen en minder
rommel op straat. maar het blijft niet leuk. Wel leuk is roze licht waardoor de
puistjes mooi oplichten. de klassieke muziek, limoengeur en wat gezellige
aanplant, die het ccv voorstelt, zijn zo rustgevend dat de relgerichte jeugd
vergeet te rellen of vanzelf het veld ruimt. dan kan gelijk de mosquito weg.
het ccv is van criminaliteitsbestrijding en heeft niet bedacht wat een
geweldige mogelijkheden deze aanpak verder met zich meebrengt. ccv staat
ook niet voor centrum voor cohesie verbetering. Maar stelt u zich een
zomeravond op het nieuw ingerichte hangpleintje voor. Het wordt een oase
van rust. rustige barokmuziek speelt, lavendel en rozemarijn strelen de
neus, de rozen bloeien. Wie wil daar nu niet zitten?
in Utrecht is onderzoek gedaan naar eenzaamheid. 25 Procent van de
bewoners, met name van de flatwijken, voelt zich matig eenzaam. nog eens
tien procent voelt zich ernstig eenzaam. eén op de drie grote stadsbewoners
– dan gaat het vooral om ouderen en mensen zonder baan – gaat gebukt
onder het gemis van vrienden of familie en zien niet hoe ze daar iets aan
moeten doen. mensen, op naar dat pleintje!
dat roze licht doet nu de rimpels oplichten maar dat deert niet. in plaats van
blikjes bier en mixdrankjes wordt er gesipt aan bessenjenever, port en
cognac. er wordt zacht meegeneuriet met bekende operamelodieën. en waar
eerst scootertjes wheelies trokken, is nu plaats voor een gezellige
rollatorrace. levenservaringen en zorgen voor de toekomst worden gedeeld.
nieuwe activiteiten ontstaan: samen wandelen, eten, tuinieren, uitstapjes
maken. een filmavond, een boekenclub, een zwemochtend, een klussencomité,
een telefoonketting voor als er wat is. doen dus, die pleintjes zo
inrichten. voor de jongeren en hooligans is er niets mee opgelost. verdreven
van het plein, zullen ze een nieuwe plek zoeken waar ze hun hormonen en
fantasie de vrije loop kunnen laten. de oudjes op het plein weten nog goed
dat er vroeger verwaarloosde stukjes niemandsland waren waar volwassenen
niet kwamen. Gemeente, doe eens gek, gooi voor jongeren eens wat terreintjes
braak en één ding: richt ze vooral niet in.
Opportuun 6 - juni 2010 - Ut Recht | 29

Georganiseerde misdaad veroorzaakt schade. Zoveel is zeker.
maar kan je deze schade meten en gebruiken als beleidsinstrument?
speelt schade een rol in de strijd tegen de georganiseerde
criminaliteit? tijdens een seminar spreken wetenschappers en een
hoofdofficier over schade, slachtoffers en opsporingsbeleid.
schaadt georganiseerde misdaad de gemeenschap en
is dat in geld uit te drukken? Jazeker, vonniste een
italiaanse rechter. deze rechter kende Palermo een
schadevergoeding toe omdat de siciliaanse hoofdstad
een indirect slachtoffer was van de praktijken van de
italiaanse maffia. Professor Jan van dijk (intervict,
Universiteit tilburg) noemt het voorbeeld tijdens het
seminar van het centre for information and research
on organised crime (ciroc) over schade van de
georganiseerde misdaad. een divers gezelschap van
wetenschappers en een om'er neemt deel aan het
seminar in de raadszaal in Utrecht. “Palermo” ondersteunt
de stelling van van dijk: de strafrechtspleging
ontleent zijn legitimiteit in toenemende mate aan de
aandacht voor slachtoffers. met andere woorden, als er
geen aandacht is voor de schadelijke kant van georganiseerde
criminaliteit, valt het moeilijk te rechtvaardigen
dat je een uitgebreid apparaat van politie, om en
gevangeniswezen mobiliseert. het is dus van belang, zo
vindt hij, de rol van schade (slachtoffers) te benadrukken.
Ontwikkelingshulp
van dijk onderscheidt verschillende soorten slachtoffers:
niet alleen individuen (direct) maar ook de
schade van
GeorGaniseerde
Wetenschap en OM over slachtoffers en opsporingsbeleid
misdaad
gemeenschap (indirect) kan ernstige schade ondervinden
van de georganiseerde criminaliteit. de criminoloog
heeft onderzoek gedaan naar de sporen die de georganiseerde
misdaad achterlaat in de samenleving. hij ziet
onder andere een statistisch verband tussen de
welvaart in een land en het niveau van georganiseerde
misdaad. voor een economische groei is een goed
functionerend rechtssysteem in een land van groot
belang. ontwikkelingshulp zou zich om die reden niet
alleen moeten richten op het bestrijden van armoede
maar ook op het investeren in het opzetten van een
goed functionerende rechtsstaat, zo betoogt van dijk.
tom vandenBeken (criminoloog bij Gentse Universiteit)
is daarover minder stellig dan van dijk. in zijn voordracht
schetst de criminoloog van de Gentse
‘Voor een economische
groei is een goed
functionerend
rechtssysteem in een
land van groot belang’
Universiteit hoe men door de jaren heen is gaan
nadenken over het meten van de schade van de
georganiseerde misdaad. hij wijst op de verschillende
modellen die hiervoor bestaan, maar ook op de
kanttekeningen die bij het gebruik van de modellen
kunnen worden gezet.
CSV's ontmantelen
het is niet eenvoudig schade, veroorzaakt door de
georganiseerde misdaad te meten, zoveel is wel
duidelijk. maar speelt deze schade eigenlijk wel een rol
bij het vaststellen van opsporingsprioriteiten? Ja, zegt
roger Bos, plaatsvervangend hoofdofficier van het
landelijk Parket. maar niet altijd een doorslaggevende
rol. in het beslissingmodel dat het lP hanteert alvorens
een opsporingsonderzoek op te starten, wordt ook de
schade gewogen. een eenduidig criterium voor het
vaststellen van het schade heeft het lP niet ontwikkeld.
Bos wijst erop dat het lP bij het bestrijden van de
georganiseerde criminaliteit er expliciet voor kiest niet
alleen de boeven te pakken, maar ook de onderliggende
criminele samenwerkingsverbanden (csv’s) te ontmantelen.
een schadegerichte aanpak moet er niet toe
leiden dat de top van de georganiseerde misdaad buiten
schot blijft. het aanpakken van de structuur van de
csv’s en het delen van de onderzoeksresultaten heeft
prioriteit. het blijft altijd een kwestie van wikken en
wegen vanwege de beperkte opsporingscapaciteit van
politie en justitie, aldus Bos.
Maat voor kwaad
ook in het buitenland wordt schade als beleidsinstrument
gebruikt, zo laten twee criminologen in het
middaggedeelte van het seminar zien. Zij belichten
verschillende aspecten van hun onderzoek naar de
schade veroorzaakt door respectievelijk de cocaïnehandel
in België (te gebruiken als analyse voor beleidsmakers)
en de financiële criminaliteit in engeland (verricht
in opdracht van de engelse financiële autoriteit).
heeft schade, veroorzaakt door de georganiseerde
misdaad, toegevoegde waarde voor beleidsmakers en
rechtshandhavers? Bestaat er één maat voor het
kwaad? het is goed vanuit verschillende perspectieven
naar de georganiseerde misdaad te kijken en ideeën en
ervaringen hierover te delen. maar kant en klare
antwoorden op deze vragen blijken tijdens het cirocseminar
niet te geven.
tekst: anna italianer
foto’s: Judith dekker
‘Een
schadegerichte
aanpak moet er
niet toe leiden dat
de top van de
georganiseerde
misdaad buiten
schot blijft’
Opportuun 6 - juni 2010 - expertise | 31

Fluiten volgens
Op het veld beslis je in een ‘split second’
de wet
GeSpOt
Foto:
zaterdag 1 mei te
Harkema. Harkemase
Boys vs Flevo Boys in de
Hoofdklasse C.
Naam:
mr. Onno van Leijenhorst
Leeftijd:
29
Functie:
Beleidsmedewerker
wegverkeer
‘als speler zou ik het nooit ver schoppen, maar ik wilde iets binnen het voetbal.
Daarom begon ik zes jaar geleden als scheidsrechter. na de basisopleiding van de
Koninklijke nederlandse voetbal Bond (KnvB) mag je dan snel op het allerlaagste
niveau de wei in. toen ik voor het eerst het spelregelboek las, dacht ik: hé, dit is
eigenlijk net een wet, een systeem met een logica. Begrijp je het systeem, dan
vloeien de regels er vanzelf uit voort.
na het eerste seizoen werd ik “gescout” om deel te nemen aan het talententraject
betaald voetbal. Dat ging heel goed en ik floot binnen een paar jaar de beloftencompetitie
waarin de tweede elftallen van voetbalclubs als ajaX en Psv uitkomen.
Daarnaast was ik vierde official bij wedstrijden in de jupiler league. Met zo’n zeven à
acht wedstrijden per maand was dat geen hobby meer. Op dat niveau fluiten was
moeilijk te combineren met mijn werk. ik fluit nu ‘gewoon’ bij de zaterdagamateurs.
het vak als scheidsrechter is vele malen sneller dan mijn beleidswerk. Op kantoor
kan ik op dingen broeden, in het veld beslis je in een split second. voor het opstellen
van een strafrapport bij een directe rode kaart zijn er wel overeenkomsten. zo’n
rapport dient als aanklacht bij de tuchtcommissie, ik zorg er uiteraard voor dat dat
goed in elkaar steekt.’
tekst: ernst koelman | foto’s: henk veenstra