1. In de Oudheid maakte het grondgebied van Marokko deel ... - Vvlg

1. In de Oudheid maakte het grondgebied van Marokko deel uit van het rijk Mauretania.
De Berbers, de oorspronkelijke bewoners van het gebied, gaan al terug tot in het jaar
1000 voor Christus. Hun naam is afkomstig van het Latijnse barbar, wat brabbelen of
stotteren wil zeggen, verwijzend naar hun taal.
2. In de middeleeuwen werd Marokko bestuurd door verschillende berber- en
moslimdynastieën. Troonsopvolgingen werden binnen de familie afgewikkeld. De
sultans hadden toen nog een strakke greep op de economie en het bestuur van het
land.
3. In de 19 de eeuw komt de Industriële Revolutie op gang in Europa. Europese
kooplieden gaan wereldwijd op zoek naar nieuwe afzetmarkten en grondstoffen. Zo
zou België handelsverdragen afsluiten met Marokko om goederen te verkopen en
Marokkaans katoen en suiker importeren.
4. In 1830 veroverde Frankrijk Algerije, één van de buurlanden van Marokko, dat
voordien deel uitmaakte van het islamitische Ottomaanse Rijk. Omwille van de
geloofsverschillen wou de Marokkaanse sultan Moelay Abderrahmaan de grenzen
tussen beide gebieden beter afbakenen.
5. De Algerijnse emir Abdelkader riep de hulp in van de Marokkaanse sultan om een
Heilige Oorlog te voeren tegen de Fransen. Een Marokkaans leger van zo’n 30.000
soldaten werd naar Algerije gestuurd, maar verloor zwaar van de Fransen. Door deze
nederlaag leed Marokko een groot gezichtsverlies in Europa.

6. Een zeer snelle bevolkingsgroei in Europa deed de vraag naar graan uit Marokko
toenemen. De sultan profiteerde van de Europese economische belangstelling in zijn
land. Hij deed aan monopolievorming: sommige landen kregen een voorrecht om
bepaalde Marokkaanse producten te verhandelen.
7. De Britten oefenden druk uit op de sultan om over te schakelen naar vrijhandel: het
staatsmonopolie op de meeste goederen werd afgeschaft en er werd een vast
douanerecht van 10% ingevoerd. De sultan verloor hierdoor veel macht: zijn greep op
de handel met het buitenland was verdwenen.
8. Een volgende stap in de ondergang van Marokkaanse sultans was de inmenging van
Spanje. De Spanjaarden hadden hun macht gevestigd in Melilla en Ceuta, twee steden
die tot op heden nog steeds deel uitmaken van het Spaanse grondgebied. Van hieruit
voerden de Spanjaarden een stevige economische concurrentie met Marokko. Het zou
zelfs tot een oorlog komen.
9. Langzaam maar zeker was een belangrijk deel van de Marokkaanse economie onder
Europese invloed gekomen. Postverbindingen, openbare werken, mijnbouw, handel
en vooral de landbouw stonden in dienst van de Europese expansie. Terwijl vroeger
alle handel gebeurde over land via karavaanroutes met kamelen, gebeurde dit nu via
stoomschepen.
10. Slaven uit zwart Afrika waren lang één van de meest winstgevende handelsproducten
geweest. Ze werden voornamelijk door rijke families gekocht als huishoudelijk
personeel. Acties van antislavernijverenigingen in Engeland (samen met de steeds
grotere invloed van Frankrijk in West-Afrika) maakten hieraan een einde.

11. Thee wordt vaak als een typisch Marokkaans product gezien, maar ook dit komt door
de westerse inmenging in het land. In de 17 de en 18 de eeuw was thee wel bekend in
Marokko, maar het was toen vooral een luxeproduct. In de loop van de 19 de eeuw
werd het een echte volksdrank. Ook de suikerimport kende een ongehoorde groei.
Suiker was zo belangrijk geworden dat het in het binnenland vaak gebruikt werd als
betaalmiddel.
12. Marokko had een gebrek aan goede verkeerswegen en er lagen ook geen bruggen over
de rivieren. Grote delen van het land ontsnapten daardoor aan het gezag van de
sultan. De sultan bleef echter een bloeddorstige tiran en een alleenheerser. Hij
luisterde niet naar zijn volk en voerde steeds nieuwe belastingen in. Het volk ging
steeds vaker protesteren.
13. Door hoge belastingen, maar ook door landbouwmoeilijkheden zoals droogte of
epidemieën, kregen vele boeren het lastig. Ze moesten vaak hun eigen zaaigoed
opeten of hun vee slachten om zelf rond te komen. Ze moesten leningen aangaan of
hun landbouwgronden verkopen aan rijkere boeren. Deze rijkere boeren werden dan
ook steeds machtiger en begonnen zich tegen de sultan te verzetten.
14. Sultan Hassan I overleed in 1894 tijdens een harka, een militaire tocht door het land
om gezag af te dwingen en belastingen te innen. Zijn 14-jarige zoon Moelay Abd al-
Aziez zou hem opvolgen. Hij werd echter tegengewerkt door de andere hoge figuren
aan het hof. Zo probeerde men de jonge sultan van zijn taken af te houden met allerlei
extravagante westerse nieuwigheden zoals fietsen, auto’s, grammofoons, kisten vol
korsetten en ondergoed, wilde dieren in kooien, pruiken en fototoestellen.
15. Met de kroning van koning Edward VII in Engeland, werd de sultan verteld dat ook
hij een kroon moest hebben. Hij protesteerde echter omdat het dragen van goud en
juwelen op het hoofd verboden was. Hij zou toch een kroon krijgen. Zijn raadgevers
lieten geen gelegenheid ongebruikt om hem uit te buiten. Zij verrijkten zich en lieten
de ongelukkige sultan, wiens land in opstand was en wiens schatkist leeg was, ervoor
opdraaien.

16. In 1902 stond er in het Rifgebied een charlatan op die beweerde de oudste zoon van
Hassan I te zijn. Met de steun van de plaatselijke bevolking riep hij zich uit tot sultan.
Pas in 1909 kon het leger van de echte sultan hem gevangennemen. Hij werd in een
ijzeren kooi naar Fez gevoerd, waar hij ter dood werd gebracht.
17. Terwijl de jonge sultan de greep op zijn land verloor, werd Europa het steeds meer
eens over het lot van Marokko. Spanje zou het voor het zeggen hebben in de
noordelijke kuststreek van Marokko en in het uiterste zuiden. Engeland ging ermee
akkoord dat Frankrijk invloed zou hebben over de rest van het land, en dit in ruil voor
Egypte, waar zowel de Fransen als de Engelsen al lang over vochten. Zo werd
Marokko een protectoraat, een schijnkolonie, van Frankrijk van 1912 tot 1956.
18. In een protectoraatverdrag verplichtte de Franse regering zich om de sultan en zijn
familie te steunen en te verdedigen tegen bedreigingen die een gevaar konden vormen
voor zijn persoon of zijn regering. Ook de positie van de islam en de daarbij horende
instellingen zouden niet worden aangetast. De sultan deed afstand van zijn recht om
verdragen af te sluiten met buitenlandse mogendheden en de Franse staat mocht
militair ingrijpen in het land als zij dat nodig achtten.