Fauna is niet te missen… - Natuurplatform Drentsche Aa

helft meeweegt in de materieelkeuze. Opvallend is dat, ondanks het wijd verbreide
vermoeden dat klepelmaaiers negatieve effecten hebben op vegetatieontwikkeling en
fauna, dit werktuig door drie kwart van de organisaties wordt toegepast bij het
onderhouden van het droge profiel.
De beschikbaarheid van materieel blijkt in de praktijk een belangrijk argument te zijn
bij de keuze. Ook de kunde en ervaring van betrokken uitvoerend medewerkers lijkt
bepalend te zijn voor de impact op aanwezig fauna. Bij aanbestedingen wordt met het
oog op voldoende kandidaten en dus concurrentie gekozen voor gangbare werktuigen
en worden weinig eisen gesteld die impact hebben op het resultaat c.q. de kwaliteit.
Het merendeel van de droge vegetaties wordt onderhouden met gebruikmaking van
het volgende materieel:
Tractie : tractor, eenasser
Maai-eenheid : maaibalk, cyclomaaier, schijvenmaaier, klepelmaaier
Het merendeel van het natte profiel wordt onderhouden met behulp van:
Tractie : rupskraan, wielkraan, maaiboot, tractor
Maai-eenheid : maaikorf, T-mes, veegmes, maaihark-combinatie
Op beperkte schaal worden in Nederland experimenten gedaan met materieel
waarvan de indruk bestaat dat het de impact op fauna beperkt. Voorbeelden hiervan
zijn: Truxor, ecomaaiers en ecokoppen.
Het is de heersende gedachte onder waterbeheerders dat de beheerstrategie het
middel is om de negatieve invloed van onderhoud op fauna te beperken. Het materieel
wordt als minder relevante sluitpost beschouwd. De beschikbare literatuur geeft echter
een ander, c.q. genuanceerder beeld. De keuze van maai-eenheid en wijze van afvoer
van het maaisel blijken van zeer grote invloed te zijn op de overlevingskans van fauna
binnen droge vegetaties. Over invloed van onderhoud binnen het natte profiel op de
onderwaterfauna is geen relevant onderzoek achterhaald.
Directe effecten
Uit de literatuurreview komen consequente verschillen naar voren tussen de effecten
van maaimachines en maaimethodes op het gebied van sterftecijfers van fauna.
Ondanks dat het moeilijk is de verschillende, niet allemaal even juist uitgevoerde
onderzoeken, met elkaar te vergelijken wordt het duidelijk dat het maaien met
maaibalk de minste schade veroorzaakt.
Gemiddeld genomen over alle uitgevoerde onderzoeken blijkt dat de cirkelmaaier
(schijfmaaier of trommelmaaier) verantwoordelijk is voor een tweemaal zo hoog
sterftecijfer als de maaibalk. Het gebruik van een kneuzer verhoogd het sterftecijfer
aanzienlijk. Indien een kneuzer wordt toegevoegd aan een cirkelmaaier zorgt dat
ervoor dat het sterftecijfer drie tot viermaal zo hoog is als wanneer wordt gemaaid met
een maaibalk. Klepelmaaiers en klepelen gecombineerd met afzuigen zijn
verantwoordelijk voor de grootste schade aan fauna, maar door gebrek aan voldoende
onderzoek en tegenstrijdigheid tussen de uitgevoerde onderzoeken (bijvoorbeeld
Hemmann et al. 1987; Grosskopf et al. 1988) is het moeilijk een verschil te maken
tussen deze twee maaimachines.
Fauna is niet te missen…Analyse impact van huidige maaimethoden op fauna langs watergangen
26