1 HANS CHRISTIAN ANDERSEN NOOIT RIJK, NOOIT TEVREDEN ...

Hij had armoede gekend, maar die was nu verleden tijd.
Andersen was een geboren verteller. Hij was ook een onvermoeibaar brievenschrijver.
Omdat hij veel op reis was, was de brief het middel om contact te houden met zijn
vrienden. Een belangrijke plaats neemt de correspondentie met de familie Collin in.
Jonas Collin senior was Andersens weldoener en algauw werd het gezin van Collin zijn
tweede thuis. Hij werd door Collin als een zoon behandeld en hij gebruikte op den duur
de aanhef `beste vader' voor de man die hem altijd met raad en daad te hulp schoot. Al
vrij snel raakte Andersen bevriend met Collins zoon Edvard, die later de rol van zakelijk
belangenbehartiger van Andersen overnam van zijn vader. De vrienden verschilden erg
van karakter, maar waren elkaar zeer toegewijd. Andersen was een opvallend lange
verschijning en een man van uitersten. Hij was vrolijk of juist zeer terneergeslagen, had
een enorme drang tot vertrouwelijkheid en wilde graag geprezen worden. Edvard was
klein van stuk, evenwichtig, doorgaans vriendelijk en opgewekt. Hij was beheerst en
had geen behoefte aan het uitdragen van zijn zielenroerselen. In de briefwisseling komt
de vriendschap heel duidelijk naar voren in al haar vrolijke, treurige, goedmoedige en
trouwhartige facetten. Met de vrouw van Edvard, Henriette Collin-Thyberg, raakte
Andersen eveneens goed bevriend. Later nam Andersen hun zoon Jonas Collin junior
mee op reis. Deze relatie verliep aanvankelijk niet soepel, maar in de laatste jaren van
Andersens leven toonde Jonas zich een trouwe vriend. Ook met andere leden van de
familie Collin had Andersen ook veel contact. Hij was een poosje min of meer heimelijk
verliefd op Louise Collin, de jongste dochter van Edvard. Andersen was bovendien zijn
leven lang een graag geziene gast bij de oudste zus van Edvard, Ingeborg, en haar man
Adolph Drewsen. Hij nam hun zoon Viggo mee op reis naar het buitenland. Theodor
Collin, een broer van Edvard, werd Andersens arts. De brieven aan de familie Collin
schreef Andersen vooral vanuit het buitenland of als hij op vakantie was in
Denemarken.
In de briefwisseling met de schrijver B. S. Ingemann, die een aanzienlijke rol
heeft gespeeld in zijn literaire ontwikkeling, zijn de meeste gedachten over literatuur en
eigen werk te vinden. Maar ook zijn vriendinnen Henriette Wulff en Henriette Hanck
waren in dat opzicht vertrouwelingen. De eerste jaren dat Andersen in Kopenhagen
woonde, kwam hij regelmatig bij de familie Wulff over de vloer. Henriette, een
intelligente, ontwikkelde en temperamentvolle vrouw, had ondanks haar zwakke
gezondheid, een passie voor reizen. De laatste tien jaar van haar leven bracht ze meer
door in het buitenland dan in Denemarken. Haar bewondering voor Andersens werk was
groot. Ze waren verwante zielen, poëtisch, rusteloos en reislustig.
Henriette Hanck, kende Andersen nog uit zijn jeugd in Odense. Ze was
schrijfster en leefde intens mee met zijn leven als schrijver. Hoewel ze vroeg overleed,
is hun correspondentie aanzienlijk.
Minder omvangrijk, maar daarom niet minder boeiend, zijn de briefwisselingen
met andere kunstenaars, zoals Charles Dickens, de Deense componist J. E. P. Hartmann
en de Deense balletmeester August Bournonville, waaruit een enkele brief in deze
selectie is opgenomen.
Geleidelijk worden tevens de contouren van Andersens naaste vrienden, zijn
reisgenoten en van contemporaine schrijvers en kunstenaars zichtbaar. Zijn leven wordt
in een historische context geplaatst. De klassenverschillen, de politieke situatie in de
verschillende landen, de oorlogen die uitgevochten werden en de grote emigratie naar
4