Jaarverslag 2012 Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan

Jaarverslag 2012
Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan

Missie en kerntaken Voorwoord
De Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan zet zich in voor een humane
asielopvang en rechtvaardige asielprocedure en begeleidt de vestiging van
vluchtelingen, hun inburgering en sociale en economische participatie tot zij
een zelfstandig bestaan hebben opgebouwd in de regio.
Kerntaken zijn:
• Rechtsbescherming en begeleiding rondom de asielprocedure
• Begeleiding van vestiging van vluchtelingen
• Begeleiding van het inburgeringstraject van nieuwkomers
• Begeleiding van vluchtelingen naar beroepseducatie en/of werk
• Bevordering van sociale participatie van vluchtelingen
Figuur 1: Landelijke bezetting opvanglocaties asielzoekers (x1000)
25
20
15
10
Onder het motto ‘Nederland is geen immigratieland’
voert de Nederlandse overheid al jaren een restrictief
toelatingsbeleid. Zo werden met ingang van 1 oktober
2012 nieuwe regels voor gezinsmigratie ingevoerd,
waardoor de toelating van ongehuwde partners, de verruimde
gezinshereniging en het ouderenbeleid kwamen
te vervallen. Het kabinet wil ook illegaliteit strafbaar
stellen. Dit zal leiden tot onnodige stigmatisering en
criminalisering van vreemdelingen. Verder is het terugkeerbeleid
met inreisverboden aangescherpt.
Niet verbazingwekkend is dat het aantal asielzoeker in
opvangcentra de afgelopen jaren terugliep van 21.000
begin 2011 naar 14.350 eind 2012.
5
0
januari
2011
januari
2012
januari
2013
Niet alleen een geringere instroom van asielzoekers,
ook de kortere verblijfsduur in de opvang door de
nieuwe toelatingsprocedure, veroorzaakte deze daling.
In mei 2012 schreef toenmalig minister voor Immigratie,
Integratie en Asiel, G.B.M. Leers hierover aan de Tweede
Kamer: “Met de maatregelen wordt voortgebouwd op met
name de verbeterde asielprocedure die op 1 juli 2010 in werking
is getreden en al bijzonder succesvol is gebleken in het
steeds vaker afdoen van asielverzoeken in korte tijd.
Het verlengen van verblijf, enkel door steeds door te procederen,
zonder dat daaraan nieuwe feiten en omstandigheden
ten grondslag liggen, zal zoveel mogelijk worden beperkt.” 1
Tekenend voor de afnemende instroom was dat het aantal
opvangplaatsen in de toekomstige asielzoekerslocatie
in de Amsterdamse Houthaven eind 2012 is teruggebracht
van 2000 naar 500 te realiseren in 2017. 2
Als gevolg van de steeds snellere afwikkeling van de
asielprocedures werden statushouders als zij nog maar
kort in Nederland verblijven gehuisvest in de gemeenten.
Vluchtelingen hadden daarom in hun nieuwe woonplaats
meer en intensievere begeleiding nodig om zich een plek
in de samenleving te verwerven. Juist die maatschappelijke
begeleiding van vluchtelingen stond in 2012 zwaar
onder druk. Bezuinigingen binnen gemeenten troffen ook
de inburgeringsbudgetten. De nieuwe Wet inburgering
maakt nieuwkomers zelf financieel verantwoordelijk voor
hun inburgering. Ook vluchtelingen zouden zich extra in
de schulden moeten steken om te kunnen inburgeren.
In de definitieve wijziging van de Wet inburgering werd
echter bepaald dat dit niet zou gelden voor mensen
met een asielstatus. De overheid doet hen een aanbod.
Na intensieve lobby werd ook basisfinanciering voor
maatschappelijke begeleiding van vluchtelingen door de
landelijke overheid toegezegd. Gemeenten kunnen in
aanmerking komen voor de eenmalige vergoeding voor
de maatschappelijke begeleiding van duizend euro per
belanghebbende (in het ‘opstartjaar’ 2013 tijdelijk tweeduizend
euro om de infrastructuur van de maatschappelijke
begeleiding op te bouwen).
Het inburgeringsdiploma bleek lang niet voldoende om
een betaalde baan te verwerven. De arbeidsmarktpositie
van vluchtelingen is verslechterd: slechts een derde
van de vluchtelingen had betaald werk (tegenover twee

derde van de rest van de bevolking)
Figuur 2: Totaal cliënten SVAZ 2012
Figuur 4: Tien belangrijkste herkomstlanden cliënten SVAZ 2012
Figuur 5: Leeftijdscategorieën cliënten SVAZ 2012
2277 Amstel
380 Zaan
Somalië 259 178
800
754
Man
Vrouw
Irak
220 72
700
4
0 400 800 1200 1600 2000 2400 2800
Eritrea 104 69
600
612
5
China 104 65
500
Afghanistan
Iran
Soedan
Nigeria
Myanmar
96
99
74 17
59 30
62 25
48
33
Man
Vrouw
400
300
200
100
410
281 282
110 113
90
Ethiopië 44 34
0 100 200 300 400 500
0
18-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 50+
Figuur 3: Mannen en vrouwen onder de cliënten SVAZ 2012*
1761 mannen
891 vrouwen
0 400
* 5 niet bekend
800 1200 1600 2000 2400 2800
3 . Tengevolge van
de kwetsbare arbeidsmarktpositie was ook de inkomenspositie
van vluchtelingen slecht: dertig procent van de
vluchtelingenhuishoudens leeft onder de armoedegrens.
De gemeente Amsterdam heeft als enige gemeente in
Nederland in de Vluchtelingennotitie 2011-2014 specifiek
vluchtelingenbeleid vastgelegd om de integratie,
participatie en arbeidsmarktkansen van vluchtelingen te
vergroten.
Met ingang van 1 oktober 2012 traden nieuwe gezinsmigratiemaatregelen
in werking. De mogelijkheid tot
gezinshereniging en gezinsvorming is daardoor beperkt
tot het kerngezin van echtgenoten of geregistreerde
partners en hun minderjarige kinderen. Alleenstaande
De terugloop van het aantal vluchtelingen was in alle SVAZ
locaties merkbaar. Het totale cliëntenbestand omvatte 2657
vluchtelingen, een daling van 16% ten opzichte van 2011.
Overigens was ook het aflopen van de begeleidingstermijn
van Pardonners een belangrijke oorzaak van het dalend
aantal begeleidingstrajecten. In figuur 2 is de verdeling van
ouderen die zijn achtergebleven in het land van her- de cliënten over Amstel (Amsterdam en Diemen) en Zaan
komst kunnen niet meer naar hun kinderen in Nederland
komen. Positief was dat voor leden van het kerngezin een
(Zaanstad, Oostzaan, Wormerland, Landsmeer, Edam-
Volendam, Purmerend en Waterland) weergegeven.
verklaring van de hoofdpersoon gecombineerd met een
DNA-test voortaan voldoende bewijs vormt. Daarmee
Tweederde van de cliënten waren mannen (figuur 3).
vervalt het identificerend interview, dat zeker voor
kinderen zeer traumatisch was, tenzij er twijfel is aan de
van vluchtelingen die zich vestigen in Amsterdam, kreeg
SVAZ van de gemeente voor de komende jaren weer de
en deskundigheid van de medewerkers en - niet in de
laatste plaats - het enthousiasme en de betrokkenheid
gezinsband of de minderjarigheid.
regierol van het traject A tot Z. Heel 2012 hebben ook de van tussen de vier- en vijfhonderd vrijwilligers. Allen
gemeenten Diemen, Zaanstad, Oostzaan, Wormerland, hebben er aan bijgedragen dat vluchtelingen zich welkom
Eind 2012 zijn er nog enkele positieve ontwikkelingen te
Landsmeer, Edam-Volendam, Purmerend en Waterland de voelden in onze gemeenten en ondersteund werden bij
melden. Na een intensieve lobby van VluchtelingenWerk
en anderen werd Nederland door de Europese Commis-
maatschappelijke begeleiding gefinancierd. In 2012 werd
een akkoord bereikt met Ouder-Amstel en Uithoorn om
het opbouwen van een zelfstandig bestaan in hun nieuwe
woonplaats. Namens bestuur, management én cliënten
sie gedwongen de leges voor de aanvragen verblijfsver-
in 2013 voor het eerst de maatschappelijke begeleiding in breng ik hiervoor graag tot slot onze dank en waardering
gunningen voor gezinshereniging en gezinsvorming te Somalië was het herkomstland van de grootste groep cliën-
deze gemeenten uit te voeren. Voor projecten is in 2012 uit.
verlagen tot € 225,-. Ook komt een ongehuwde partner ten (17%), gevolgd door Irak (11%). Uit zowel Eritrea als China
via EIF, EVF en de gemeenten financiering gerealiseerd
die aantoonbaar een duurzame relatie heeft met een in was 6,5% afkomstig en uit Afghanistan en Iran 5%. Uit ieder
voor taalcoachingsprojecten in Amsterdam en Diemen. Mária van Veen, directeur SVAZ
Nederland verblijvend persoon weer in aanmerking voor van de landen Soedan, Nigeria, Myanmar en Ethiopië was 3%
Daarnaast was er medefinanciering van Instituut Gak en
gezinshereniging. Vreemdelingen zonder verblijfstitel die van de cliënten afkomstig.
het VSBfonds voor de projecten ‘Talent uit Isolement’
voor hun 18e jaar aan MBO-onderwijs waren begonnen Het SVAZ cliëntenbestand was relatief jong: 44% tussen de
met als doelgroep vluchtelingenvrouwen en ‘Tussen
mogen stage lopen om hun opleiding te voltooien.
18 en 30 jaar en slechts 8% was vijftigplusser.
Luipaard en Leeuw’ met als doelgroep jongere vluchtelin-
1
Brief aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal
Begin 2013 komt er een Kinderpardon voor kinderen van
gen. Dit laatste project is ook medegefinancierd door de
betreffende de Uitwerking Stroomlijning Toelatingsprocedures,
vluchtelingen (en in hun kielzog ook voor hun ouders), De terugloop in het cliëntenbestand had voor SVAZ grote
Achmea Foundation.
22 mei 2012, kenmerk 2012-0000300266
die meer dan vijf jaar in Nederland zijn. De voorwaarden financiële gevolgen omdat de dienstverlening vrijwel altijd
2
In 2010 sloot de gemeente Amsterdam een overeenkomst met het
waaronder de kinderen een verblijfsvergunning krijgen op basis van het aantal deelnemers werd vergoed. In 2012
Dat SVAZ er ondanks de krimp in 2012 toch in geslaagd is
COA om opvanglocaties voor 2.000 asielzoekers te faciliteren.
zijn eind 2012 nog niet bekend, zodat onduidelijk is hoe- is het personeelsbestand daarom teruggebracht van ruim
om kwalitatief hoogwaardige dienstverlening te bieden
3
Klaver, J.F.I., Tromp, E, & Welle, I.C. van der (2012). VluchtelingenWerk
veel kinderen daadwerkelijk in aanmerking komen voor veertig naar ruim drieëndertig fulltime arbeidsplaatsen. Wat
aan vluchtelingen in de regio, is te danken aan de inzet
Integratie Barometer 2012, Amsterdam: Regioplan
het pardon.
betreft de financiering van maatschappelijke begeleiding

6 Leeswijzer
De titel Maatwerk en Maatjes is gekozen omdat deze
belangrijke voorwaarden vormen voor succesvolle
inburgering van vluchtelingen in hun nieuwe woonplaats.
Maatwerk is nodig omdat het achtergrondverhaal
van iedere vluchteling uniek is. Maatjes zijn ontzettend
belangrijk om de taal te leren en sociale contacten uit te
breiden. In dit jaarverslag leest u hoe deze voorwaarden
in 2012 terugkwamen in alle activiteiten van SVAZ.
Hoe eerder een vluchteling op eigen benen staat en
volwaardig en zelfstandig voor zichzelf kan opkomen,
hoe beter dat is: zowel voor de vluchteling als voor de
samenleving. In hoofdstuk 1 een overzicht van hoe SVAZ
vluchtelingen maatschappelijk en juridisch begeleidde op
weg naar die zelfstandigheid. Voor nieuwkomers is taal
de sleutel voor integratie. In hoofdstuk 2 aandacht voor
de taalprojecten waaraan in 2012 honderden vluchtelingen
en vrijwilligers deelnamen. In hoofdstuk 3 worden de
projecten beschreven die naar aanleiding van de vraag
van vluchtelingen door SVAZ werden ontwikkeld om hen
– rekening houdend met hun achtergrond en omstandigheden
– effectief te begeleiden naar participatie en
werk. In het vierde hoofdstuk een bloemlezing van de
activiteiten die gedurende het hele jaar in de regio zijn
ontplooid om het draagvlak voor vluchtelingenwerk in de
gemeenten te vergroten en om vluchtelingen in contact
te brengen met medebewoners in hun nieuwe woonplaats.
In het vijfde hoofdstuk informatie over de SVAZ
medewerkers en over de ondersteunende diensten die
het werk van de maatschappelijk en juridisch begeleiders
en projectmedewerkers faciliteren. Hoofdstukken 6 en
7 geven inzicht in de besluitvoorbereiding en -vorming
binnen management en bestuur en hoofdstuk 8 in de
financiële resultaten. In het laatste hoofdstuk worden
feiten en cijfers rond de vluchtelingen die in 2012 een
beroep deden op SVAZ in beeld gebracht.

foto: Ria Houweling Waterland in Beeld
Inhoud
Missie en kerntaken
Voorwoord
1 Maatschappelijke en
Juridische begeleiding 11
2 Taal en Inburgering 25
3 Participatie en Werk 31
4 Draagvlak, acties en
ontmoetingen 39
5 Medewerkers 43
6 Management 47
7 Bestuur 51
8 Financieel resultaat 55
9 Feiten en Cijfers in Beeld 61
Afkortingen 68
Colofon 70

foto: Ria Houweling Waterland in Beeld
1 Maatschappelijke
en juridische begeleiding
Conform de doelstelling van het gemeentelijke vluchtelingenbeleid verstaat SVAZ onder effectieve
ondersteuning dat de vluchteling doelgericht en zo snel mogelijk begeleid wordt bij het traject
van aankomst tot zelfstandigheid (A tot Z). Hoe eerder een vluchteling op eigen benen staat en
volwaardig en zelfstandig voor zichzelf kan opkomen, hoe beter dat is: zowel voor de vluchteling als
voor de samenleving. Een vluchteling is in de visie van SVAZ zelfstandig als hij of zij:
- over eigen woonruimte beschikt;
- geslaagd is voor de taal en inburgering;
- het leven in balans heeft (lichamelijk en psychisch gezond is);
- de weg weet in de bureaucratie dan wel kan terugvallen op het eigen netwerk;
- over een eigen (stabiel) inkomen beschikt.
In dit hoofdstuk een overzicht van hoe SVAZ vluchtelingen op weg naar die zelfstandigheid
maatschappelijk en juridisch begeleidde.
Maatschappelijke begeleiding
Van de cliënten in Amsterdam konden er 1471 met
financiering door de gemeente maatschappelijk worden
begeleid. Dat zijn bijna honderdvijftig cliënten minder
dan verwacht. Reden voor deze daling is dat veel minder
vluchtelingen asiel aanvroegen in Nederland.
Tabel 1 Financierbare cliënten JMB Amsterdam 2012
Categorie Doorstroom
vanuit 2011
naar 2012
De minister stelde in april en in augustus daarom de huisvestingstaakstelling
naar beneden bij. Ook in de meeste
andere gemeenten in de regio Amstel tot Zaan was de
instroom van het aantal gefinancierde cliënten lager dan
verwacht.
Instroom 2012 Totaal 2012 Uitstroom 2012
Inburgeringsplichtigen
Nieuwkomers WI 1075 221 1296 228
Pardonners 154 3 157 96
Ex-AMA’s met status 14 14 9
Volwassenen in Procedure
In procedure volwassenen 3 1 4 4
Totaal 1246 225 1471 337
11

Korte lijnen in Monnickendam
interview met maatschappelijk begeleidster
Wilmie Doornbos
Wilmie Doornbos voert naast haar werk vanuit SVAZ
ook de taakstelling uit die in grotere gemeenten door
ambtenaren wordt gedaan. “De Dienst Wonen, Zorg en
Samenleven (WZS) van Amsterdam heeft de regie over
de huisvestingstaakstelling voor de hele regio. Als hier
in Monnickendam een woning vrij komt, geef ik dat
door aan de Dienst WZS en zij aan het COA. Wij kijken
dan samen of er vluchtelingen zijn die voor de woning
in aanmerking komen. Meestal gaat het om eengezinswoningen.
Als er een gezin gevonden is, ontvang ik hen
in het gemeentehuis op de dag dat zij in Monnickendam
aankomen.
Passende woning
Na de kennismaking gaan wij samen met een vrijwilliger
maatschappelijke begeleiding en iemand van de woningbouwcorporatie
naar de woning. De vrijwilliger kijkt
of alles in orde is, of er geen gebreken aan de woning
zijn en neemt ook de meterstanden op. Als de woning
passend is, dan wordt het huurcontract getekend. Dat is
eigenlijk altijd het geval omdat ik vooraf op de hoogte
ben van de samenstelling van het gezin en weet om
welk huis het gaat. Een woning is alleen ‘niet passend’
als deze te klein is of niet geschikt voor gezinsleden
met een handicap. Is de woning passend, dan moet
deze geaccepteerd worden, een tweede aanbod komt er
niet. Wel kunnen mensen besluiten om zelf een andere
woning te zoeken.
Als we terugkomen uit de woning gaan we naar de casemanager
Werk en Inkomen. Daar regelen we de inschrijving
bij de gemeente, de uitkering en een inrichtingskrediet.
De vrijwilliger blijft ook daarna het gezin helpen
met de inrichting, het zoeken van winkels en scholen
en alles wat het gezin verder nodig heeft. Minstens een
maal per week gaan vrijwilligers op huisbezoek om samen
de post door te nemen en vragen te beantwoorden.
Er is ook een groep ‘klusvrijwilligers’ die kan helpen met
allerlei klusjes in en rond huis.
Voor juridische zaken kunnen vluchtelingen naar
het spreekuur komen dat we een keer per week in
Monnickendam houden. Ook oudkomers worden naar
ons verwezen, bijvoorbeeld als het gaat om naturalisatie
of om het verlengen van pasjes.
Inburgeren
Nadat vluchtelingen gesetteld zijn in hun nieuwe woonplaats
blijft de maatschappelijke begeleiding actief rond
inburgering, werk en integratie. De samenwerking met
de Dienst Werk en Inkomen, met het maatschappelijk
werk en het sociaal cultureel werk zijn hier goed. De
lijnen zijn kort. Als zich complexe situaties binnen een
gezin voordoen gaan we samen om tafel zitten om te
bespreken hoe het gezin weer vlot te trekken.
Helaas is het op dit moment voor vluchtelingen heel
moeilijk om werk te vinden. Gevaar is dat de taal wegzakt
als mensen nadat ze klaar zijn met de inburgering
geen werk hebben. Daarom organiseren we ook
taalworkshops voor kleine groepen vluchtelingen. Groot
succes is het project ‘Ontmoet Ons.’ Vluchtelingen
koken en nodigen hun buren uit om mee te komen eten.
Voor buren en vluchtelingen is dat gratis, de overige
deelnemers betalen voor de maaltijd. Op die manier
kunnen we de kosten dekken. Belangrijk is dat mensen
kennis maken met elkaar. Nu ‘Ontmoet Ons’ drie jaar
draait merken we dat er ook duurzame contacten door
zijn ontstaan.
Tabel 2 Financierbare cliënten overige gemeenten Amstel tot Zaan 2012
12
Gemeenten Doorstroom
vanuit 2011
naar 2012
Instroom 2012 Totaal 2012 Uitstroom 2012
13
Diemen 32 2 34 13
Edam-Volendam 10 14 24 21
Landsmeer 2 2 4 3
Oostzaan 6 9 15 3
Purmerend 16 33 49 24
Waterland 13 15 28 11
Wormerland 5 6 11 5
Zaanstad 31 49 80 62
Totaal 115 130 245 142
De maatschappelijke begeleiding door SVAZ start op het
moment dat een vluchteling zich vestigt in een gemeente
en eindigt op het moment dat een vluchteling zelfstandig
is. In Amsterdam verzorgt de Dienst Wonen, Zorg en
Samenleven van de gemeente de huisvesting en ondersteunt
SVAZ vervolgens bij alle zaken rond huurcontract,
Tabel 3 Aantal uitvoeringen taakstelling huisvesting
Zaanstreek-Waterland
Gemeenten Aantal
huisvestingen
Aantal
personen
Edam-Volendam 7 12
Landsmeer 1 5
Oostzaan 2 6
Purmerend 8 25
Waterland 2 4
Wormerland 1 5
Zaanstad 24 34
Totaal 45 91
huurtoeslag en andere aan de woning gerelateerde
zaken. In de gemeenten in de Zaanstreek worden vluchtelingen
door SVAZ begeleid vanaf het moment dat zij
uit de trein stappen. In tabel 3 een overzicht van de door
SVAZ begeleide nieuwe huisvestingen in Zaanstreek-
Waterland in 2012.
Bij dit werk is het fantastisch om te zien hoe vluchtelingen
– ondanks alles wat zij hebben meegemaakt – zich
hier langzaam maar zeker nestelen en op krachten komen.
De gerichte begeleiding door SVAZ bij integratie,
leren en werken heeft daar zeker aan bijgedragen. Niet
alleen voor vluchtelingen ook voor de vrijwilligers is het
werk belangrijk. Ook na hun pensioen of als zij werkloos
zijn, kunnen zij van betekenis zijn voor anderen. Lastig is
wel dat de regelgeving steeds complexer wordt. De mensen
waarvoor die regelgeving het meest nodig is, raken
daardoor juist in de schulden. Onverteerbaar is dat commerciële
bedrijven daar weer geld aan verdienen. Voor
mij des te meer motivatie om dit werk te blijven doen!”
Wilmie Doornbos is maatschappelijk en juridisch werkbegeleidster
binnen het team Zaanstreek-Waterland en coördineert
het vrijwilligerswerk in de locatie Monnickendam.

Individueel maatwerk
Maatschappelijke begeleiding van A tot Z
welke niet. Bijvoorbeeld dat zij niet op reclamebrieven Methodiek
14 SVAZ biedt individueel maatwerk bij de begeleiding naar interview met maatschappelijk begeleidster
hoeven te reageren, maar wel als het om een brief van Uitgangspunt van onze vaste werkwijze is het pro-
15
zelfredzaamheid, zelfstandigheid en balans in het leven. Thillo Sounthararajah
de uitkeringsinstantie gaat. Als dat nodig is bellen wij bleem of de vraag van de cliënt. Wij leggen uit wat de
De ervaring van alle vluchtelingen is immers verschil-
samen met cliënt naar de betreffende instanties. Maar rechten en plichten zijn en stellen een einddoel vast.
lend, zowel in het land van herkomst, als tijdens de vlucht
we leren hen ook om zelf te telefoneren. Soms is het Dan kijken we naar de voorwaarden om dat einddoel
en de asielperiode. De achtergrond van vluchtelingen
niet alleen een taalprobleem, dat cliënten tegenhoudt te bereiken. Bij de intake vullen we in de Checklist
loopt ook sterk uiteen qua leeftijd, (psychische) gezond-
te bellen, maar is er ook angst om de telefoon op te
het einddoel en de voorwaarden in. Gedurende de
heid, familieomstandigheden en verantwoordelijkheden,
pakken en zelf een gesprek te voeren. In zo’n geval sti- begeleidingstijd van drie en half jaar voor nieuwkomers
opleiding, werkervaring, taalverwerving, etc. Na de
muleren wij de cliënt om het toch zelf te doen, omdat nemen we vijf keer samen de Checklist door:
uitgebreide intake wordt met iedere cliënt een indivi-
onze begeleiding immers na drie jaar ophoudt.
- bij aankomst
dueel plan van aanpak met de activiteiten en te berei-
We helpen cliënten ook met het beheren van hun bud- - na zes maanden
ken resultaten gemaakt. Aan de hand daarvan kan op
get. De meeste cliënten hebben een heel krap budget. - na een jaar
individueel niveau gemonitord worden in hoeverre dat is
Vaak zijn er al schulden door vaste lasten en verzeke- - na twee jaar
gerealiseerd. Met de zogenaamde Z-Check wordt aan het
ringspremies die al betaald moesten worden voor er
- aan het eind van de begeleidingstijd waarbij de mate
eind van het traject de mate van zelfstandigheid gemeten
een inkomen was. Voor een deel van de cliënten is het van zelfstandigheid en zelfredzaamheid vastgesteld
met advisering voor verder te ondernemen stappen en/of
moeilijk om daarmee om te gaan. Wij vullen dan samen wordt.
doorverwijzing.
de inkomsten en uitgaven in en kijken waar er teveel Iedere keer kijken we of er aanpassingen plaats moe-
wordt uitgegeven en hoe dat anders kan.
ten vinden en of er doorverwijzing nodig is. Bijvoorbeeld
naar het algemeen maatschappelijk werk of naar
sociaal raadslieden. In die gevallen geven wij ook een
verwijsbrief mee. Sommige cliënten hebben psychische
problemen. Dan koppelt de maatschappelijk begeleider
cliënt aan AlleKleur Zorg die bij SVAZ spreekuur houdt
of aan Centrum 45.
“Wij maken cliënten die hier komen wonen wegwijs in
Amsterdam en geven voorlichting over de rechten en
plichten waarmee vluchtelingen te maken krijgen. Dat
laatste valt niet mee omdat er ontzettend vaak iets verandert
in wet- en regelgeving. In Amsterdam wordt via de
gemeente de huisvesting geregeld en de cliënt naar ons
doorverwezen. Wij beginnen met een uitgebreide intake.
Aan de hand van een Checklist stellen we de mate van
zelfstandigheid en zelfredzaamheid vast. We kijken ook
of de cliënt door DWI op het juiste niveau voor taalscholing
is ingedeeld. Soms wordt iemand als langzame
leerling ingeschat terwijl hij best snel leert, of andersom.
Met DWI overleggen we dan over een andere indeling.
Belangrijk is om dat zo snel mogelijk te doen omdat cliënten
zich binnen drie maanden moeten aanmelden voor
een inburgeringscursus. Tijdens de intake kijken wij ook
wat de nieuwe cliënt direct nodig heeft. Wij helpen met
het aanvragen van verzekeringen, een uitkering, voorzieningen
en allerlei zaken als tandarts, huisarts, scholen
voor de kinderen en activiteiten. Zonodig ondersteunen
we ook bij de inrichting van de woning. Voor deze eerste
regelzaken komen cliënten twee of drie keer bij ons op
kantoor. Iedere cliënt krijgt een vaste begeleider die hij of
zij altijd kan bellen of waarmee een afspraak gemaakt kan
worden om langs te komen. Gemiddeld hebben cliënten
gedurende het eerste half jaar iedere twee weken een
afspraak. Daarna wordt dat langzaam afgebouwd.
Zelf leren handelen
Cliënten komen bijvoorbeeld langs als zij een brief krijgen
van een instantie als de gemeente, de belastingdienst of
van hun werk. Wij nemen deze post samen met hen door
en vertellen hoe zij hiermee om moeten gaan. We maken
ook duidelijk welke post belangrijk is voor de cliënt en
Scholing en werk
De meeste cliënten willen zo snel mogelijk een betaalde
baan. Wij begeleiden hen bij inburgering en op weg
naar werk. Als zij dat willen kunnen wij cliënt doorverwijzen
naar het wijkvrijwilligerswerk, taalcoaching, een
training of een werkgelegenheidsproject van SVAZ.
Een bijzonder verhaal is dat van een Somalische cliënte
van 33 jaar die nauwelijks onderwijs had genoten in
het land van herkomst. DWI stuurde haar naar een
alfabetiseringscursus en vond dat dit na een jaar
wel voldoende was. Gezien haar lage opleidingsachtergrond
kreeg cliënte van DWI ontheffing van de
inburgeringsplicht. Daarmee was cliënte het absoluut
niet eens. Zij wilde verder met haar studie. Wilde wel
een inburgeringscursus volgen. Na veel overleg besloot
DWI uiteindelijk om de ontheffing even aan de kant te
schuiven en cliënte toestemming te geven om verder
te studeren. Wel onder inspanningsvoorwaarden maar
zonder inburgeringsplicht.
Veel van de begeleiding vindt op individuele basis
plaats, maar cliënten kunnen ook deelnemen aan
groepsbijeenkomsten. Voor degenen die hier pas zijn
komen wonen is er groepsvoorlichting over Amsterdam.
Daarbij vertellen we over SVAZ, wat wij voor
cliënten doen en wat wij van hen verwachten, zoals:
- actieve samenwerking
- op tijd komen of afbellen
- houden aan de gemaakte afspraken
- juiste informatie geven
- thuisadministratie op orde brengen (in de daarvoor
door SVAZ verstrekte map)
Tijdens de voorlichting aan nieuwkomers komen

Samenwerking met DWI Amsterdam
Bij een gezin in Waterland werd onverwachts de huurtoe-
“Integreren is onmogelijk wanneer je gezin in
vervolgens allerlei praktische zaken aan de orde: de
SVAZ en DWI zijn beide zeer gebrand op een goede uitslag
ingetrokken. Bleek dat hun jongste kind geen verblijfs- gevaar is”, meent Henk Brandt, vrijwilliger bij Vluch-
16 DigiD aanvraag, financiële uitgaven, belastingen, sociale voering van het vluchtelingenbeleid in Amsterdam zoals
vergunning had. Door de gemeente was bij de geboorteaantelingenWerk Amsterdam. Hij begeleidt vluchtelingen
17
voorzieningen, toeslagen en rechten en plichten van
dat is geformuleerd in de beleidsnotitie ‘Vluchtelingen in
gifte niet verteld dat voor de baby binnen drie maanden
bij hun aanvraag voor gezinshereniging. “Bijna vier jaar
huurders en van cliënten die werk zoeken en een uitke- Amsterdam 2011 – 2014’. Binnen diverse overlegvormen
een verblijfsvergunning aangevraagd moest worden. Door geleden begon een van mijn cliënten de procedure om
ring hebben. Uiteraard wordt ook aandacht besteed aan werd dit beleid gezamenlijk verder uitgewerkt. In het
deze ervaring konden andere gezinnen hierop door SVAZ
zijn vrouw en twee dochters naar Nederland te krijgen.
de verblijfsvergunning en de daaraan verbonden inbur- regulier overleg tussen de twee beleidsambtenaren van
worden geattendeerd.
Zijn vrouw en jongste dochter zijn inmiddels overleden,
geringsplicht. Naast deze voorlichtingsbijeenkomsten DWI die verantwoordelijk zijn voor de vluchtelingen-
In Purmerend werden zes baby’s geboren waarvoor een
maar hij bleef vechten voor hereniging met zijn oudste
wordt gedurende de begeleidingsperiode ook groepsportefeuille in Amsterdam en de directeur en het hoofd
eerste verblijfsvergunning werd aangevraagd bij de IND.
dochter. Twee keer besliste de IND negatief over zijn
voorlichting over actuele onderwerpen aangeboden,
JMB van SVAZ werden financiële, beleidsmatige en
De cliënten schrokken allemaal van de hoge legeskosten.
aanvraag. Maar de rechter maaide de laatste beslissing
Zoals onlangs over het nieuwe sanctiebeleid van DWI. inhoudelijke zaken besproken. Begin 2012 vonden twee
tot gort, waarop de IND de zaak opnieuw in behandeling
Naast informatieverstrekking is ook het uitwisselen van brainstormsessies plaats tussen DWI en SVAZ met als
In Diemen werd een cliënt door zijn werkgever steeds aan
nam. Wij spraken met een IND-medewerker die deze zaak
ervaringen belangrijk onderdeel van deze groepsbijeen- doel te verkennen waar uitgangspunten verschillen en
het lijntje gehouden zonder een arbeidscontract. Door be-
goed kent. Toch begon hij de procedure van voren af aan.
komsten.
aansluiten en waar de samenwerking goed en minder
middeling van SVAZ kon cliënt na zeven maanden eindelijk Toen de medewerker ijskoud vroeg hoeveel kinderen hij
goed verloopt. Verder is besproken hoe werkprocessen
zijn nulurencontract aan de gemeente overleggen. Omdat had, brak mijn cliënt. Een gezin is ontzettend belangrijk.
Wij proberen met alle cliënten tenminste drie keer per en dossiervorming beter op elkaar kunnen aansluiten.
cliënt vervolgens zonder ontslagbrief voortijdig werd
Nederland vraagt vluchtelingen te integreren, maar je
jaar een gesprek te hebben. Als ze niet meer komen dan Een vervolggroep richtte zich op het oplossen van de
ontslagen kreeg hij geen WW. Er ontstonden schulden en
kunt geen taal leren, werken en meedoen als je vrouw en
proberen we ze te bellen. Lukt dat ook niet dan sturen tijdens de brainstormsessies gesignaleerde knelpunten
woninguitzetting dreigde. SVAZ ondersteunde cliënt bij
kinderen aan de andere kant van de wereld nog gevaar
we een brief met de vraag om te reageren. Als wij na
in de samenwerking en aansluiting van de werkproces-
het verkrijgen van het recht op een uitkering.
lopen.
die brief nog geen reactie krijgen, dan pas sluiten wij
sen. SVAZ nam ook deel aan het overleg van een aantal
Ik vecht tegen de bureaucratie. Ik zie aanvragen voor
het dossier bij SVAZ af. Dat zijn uitzonderingen. Het
gemeentelijke diensten waarbij de gezondheid van
Gezinshereniging
gezinshereniging die eerst maanden blijven liggen.
overgrote deel van onze cliënten blijft de hele begelei- vluchtelingen één van de besproken onderwerpen was.
Voor vluchtelingen die door hun vlucht gescheiden zijn
Vrouwen en kinderen die in de illegaliteit worden gejaagd
dingsperiode met SVAZ in contact en sluit die periode Een brede vertegenwoordiging van DWI en SVAZ had op
van hun gezinsleden is er een bijzondere vorm van
in een buurland omdat ze maanden op verdere stappen
af met een positieve score ten aanzien van het gestelde 17 december 2012 een inspirerend overleg over de toelei-
gezinshereniging die nareizen wordt genoemd. Binnen
in de procedure moeten wachten. Vroeger was het vol-
einddoel!“
ding van vluchtelingen naar werk. De conclusies zullen in
drie maanden na de verlening van een verblijfsvergundoende
om een biologische band aan te tonen, nu moet
2013 verder uitgewerkt worden.
ning kan een vluchteling vragen om overkomst van de ge- een vluchteling aantonen dat hij met zijn kinderen heeft
Thillo kwam zelf als vluchteling naar Nederland. Haar
zinsleden. Er is dan geen inkomenseis en er hoeft door de samengewoond. Dit sterkt mij in mijn overtuiging dat er
eerste contact in Amsterdam was met VluchtelingenWerk. Schuldhulpverlening
gezinsleden niet aan inburgeringseisen in het buitenland een tegenkracht nodig is in het huidige politieke klimaat.
Toen zij in 2005 voor haar opleiding een stageplaats zocht, Maatschappelijke begeleiding houdt ook ondersteuning
voldaan te worden. Drie maanden na het verkrijgen van
Tegen het gemak waarmee er over vluchtelingen wordt
was haar keuze voor SVAZ snel gemaakt. Na haar stage in bij het regelen van geldzaken. Veel vluchtelingen moe-
een vergunning kan geen beroep meer gedaan worden op gesproken. Vluchtelingen van wie men geen idee heeft
werkte zij nog een jaar als vrijwilliger tot zij in 2007 een ten zich in de schulden steken om voordat zij inkomsten
‘nareizen’ en gelden wel de inkomenseisen van een mach- wat ze mee hebben gemaakt. ‘Mensen van ver moeten
baan als maatschappelijk begeleider kreeg aangeboden. hebben de legeskosten, de zorgpremie en de huur en
tiging voorlopig verblijf (mvv). In Amsterdam bleken vijf maar ver blijven.’ Dat idee, daar vecht ik tegen.”
Sindsdien heeft Thillo honderden vluchtelingen begeleid dergelijke te kunnen betalen. SVAZ ondersteunt bij het
vluchtelingen de nareisperiode te hebben gemist. Met
vanaf het moment dat zij in Amsterdam kwamen wonen aanvragen van een uitkering, zorg- en huurtoeslagen bij
behulp van advocaten en financiële ondersteuning voor Dit interview met juridisch consulent Henk Brandt
tot zij zelfstandig zijn.
de belastingdienst en voorzieningen van de gemeente.
de legeskosten werd een reguliere aanvraag voor gezins- verscheen in themanummer Gezinshereniging van de
Het organiseren van alle papieren, inschrijvingen en aanhereniging
gestart, ondanks het feit dat men niet aan het nieuwsbrief Voetsporen van VluchtelingenWerk Nedervragen
vraagt mede door de taal veel inzet. Indien nodig
inkomensvereiste voldeed. De situatie van een van deze land, nr. 1 2013.
wordt cliënt aangemeld bij de schuldhulpverlening.
gezinsherenigers is voorgedragen voor het Europees Hof.

In 2012 ondersteunde SVAZ ruim driehonderd cliënten
Een vluchteling die met zijn of haar partner wilde worden Alle wijkvrijwilligers bieden individuele ondersteuning
bij gezinshereniging, waarvan een kwart vrouwen. Bijna
Juridisch team Diemen: “Het verzoek om een mvv voor
herenigd, moest dan € 1250,- op tafel leggen. Zijn er ook
aan een vluchteling. Belangrijke onderdelen waren onder-
18 de helft van deze cliënten (48%) heeft geen onderwijs
de partner van een cliënt werd afgewezen na ruim een
kinderen, dan liepen de bedragen snel op tot boven de
steuning bij inburgering, het wegwijs maken in de eigen 19
gevolgd of alleen basisonderwijs.
jaar. Gedurende de aanvraagprocedure gaven ambtena-
€ 2000,- per jaar. De leges in Nederland bleken veruit de
buurt en het uitbreiden van het sociaal netwerk. Het
ren tegenstrijdige informatie. Achteraf bleek dat ze twee
hoogste in heel Europa. Wel was er een vrijstellingsmoge- aantal nieuwe aanvragen was ongeveer even groot als
dossiers door elkaar gehaald hadden. Ook de aanvraag
lijkheid als iemand de leges niet kon betalen. Bij Vluchte-
het aantal nieuwe wijkvrijwilligers. De meeste aanvragen
Figuur 6: Leeftijden van mannen en vrouwen
die gezinshereniging aanvroegen
voor toeristenvisa voor de ouders van een Iranese cliënte
verloopt frustrerend. Navraag bij de Nederlandse ambaslingenWerk
was echter niet één geval bekend waarbij die
vrijstelling was verleend. Samen met VluchtelingenWerk
kwamen van vluchtelingen uit Somalië, Ethiopië, Eritrea,
Nepal, Tibet en Guinee. Van de 62 nieuwe aanvragen
sade levert tot op heden geen zicht op vooruitgang. Een
Nederland is in 2012 actie gevoerd om de legeskosten
uit het overzicht kwamen er 38 van mannen en 24 van
100
Man
ontroerend moment voor ons team was er ook. Een jonge
terug te brengen. Met succes.
vrouwen.
90
Vrouw
alleenstaande moeder met een zoontje dat al acht jaar
Op 26 april 2012 heeft het Hof van Justitie van de EU
80
niet bestond voor de IND, kreeg voor haar zoon eindelijk
een verblijfsvergunning. Nu kan zij aanspraak maken op
uitspraak gedaan in een procedure die de Europese
Commissie was gestart tegen Nederland vanwege de
Met woningstichting Eigen Haard werd een partnerovereenkomst
gesloten over de koppeling van tien wijkvrijwil-
70
rechten zoals kinderbijslag.”
leges die Nederland heft voor aanvragen van langdurig
ligers aan tien vluchtelingen/huurders van Eigen Haard.
60
50
Als het lukt om gezinsleden over te laten komen moeten
ingezeten derdelanders (dit zijn zaken die vallen onder
de Europese Richtlijn 2003/109/EG). Deze uitspraak had
tot gevolg dat de leges voor langdurig ingezetenen wer-
Tabel 4 Resultaat werving wijkvrijwilligers
40
deze zich na aankomst in Nederland binnen drie dagen
den verlaagd van € 401,- naar € 130,-. Met ingang van
Mannen Vrouwen Totaal
30
melden in Ter Apel. Eind 2012 voerde de IND in Ter Apel
twee procedures in:
9 oktober 2012 gingen ook de legeskosten in het kader
van gezinshereniging en -vorming omlaag naar € 225,-.
1e tertaal 11 24 35
20
- de volledige asielprocedure (melden, 7/8 dagen rust,
2e tertaal 4 8 12
10
1e gehoor + nader gehoor) waarbij een verblijfsvergun-
Wijkvrijwilligers
3e tertaal 4 12 16
ning op de a, b, c, e of f grond kan worden verkregen;
In Amsterdam zijn vrijwilligersgroepen actief die op
0
18-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 50+
- een versnelde procedure waarbij een verblijfsvergun-
wijkniveau maatschappelijke ondersteuning bieden aan
Totaal 19 44 63
ning op de e of f grond kan worden verkregen. Als men
vluchtelingen. De omvang van dit wijkvrijwilligersbe-
de versnelde procedure volgt tekent men dat er af wordt
stand was ook dit jaar weer stabiel. Begin 2012 waren er
Figuur 7: Opleidingsachtergrond gezinsherenigers
gezien van een eerste en nader gehoor danwel een
(inhoudelijke) behandeling van de asielaanvraag in de
210 wijkvrijwilligers actief in diverse wijken en aan het
eind van het jaar 203. Onder de wijkvrijwilligers vormden
Tabel 5 Aanvragen
wijkvrijwilligers
HBO/WO
HAVO/VWO/MBO
Onvoltooid
Voltooid
Algemene Asielprocedure, onder voorwaarde dat men in
het bezit wordt gesteld van een verblijfsvergunning asiel
voor bepaalde tijd (29 e of 29f).
jongeren onder de dertig de grootste groep en waren
vrouwen (64%) in de meerderheid.
Ondersteuning, inburgering
of staatsexamen
Totaal
29
MAVO/LBO/VBO
SVAZ adviseerde cliënten om de volledige procedure te
volgen omdat niet duidelijk was wat precies de gevolgen
Uiteraard vond er in de loop van het jaar verloop plaats
omdat vrijwilligers om diverse redenen hun werk staak-
Sociaal contact en wegwijs
in de buurt 12
Basisonderwijs
Geen
zijn van de versnelde procedure.
ten. Maar dankzij de permanente wervingsactiviteiten
kwamen daar snel weer nieuwe wijkvrijwilligers voor
Klusjes in de woning /
internet / administratie
21
Legeskosten
in de plaats. Ook onder de nieuwe vrijwilligers vormen
0 20 40 60 80 100
Groot probleem voor gezinsherenigers die de reguliere
procedure moesten volgen, vormde de hoge legeskosten.
vrouwen een ruime meerderheid.
Totaal 62

Figuur 8: Leeftijdscategorieën van mannen en vrouwen
onder wijkvrijwilligers
Figuur 9: Opleidingsachtergrond 29d cliënten Amsterdam
Het Algemeen ambtsbericht Somalië over de periode
maart-oktober 2012 van het Ministerie van Buitenlandse
60
Man
HBO/WO
Zaken concludeert echter dat de veiligheidssituatie in
20 Vrouw
gevolgd of afgemaakt tegenover de helft van het totale
HAVO/VWO/MBO
Somalië onverminderd slecht is. “Geregeld vonden in de 21
50
cliëntenbestand in Amsterdam.
MAVO/LBO/VBO
verslagperiode gewelddadigheden plaats. In het algemeen
kan gesteld worden dat de geweldsincidenten plaatsvonden
40
Gedurende het jaar veranderde er weinig voor deze
groep cliënten. Twee van hen kregen in 2012 een ver-
Basisonderwijs
Geen
Onvoltooid
Voltooid
in een context van straffeloosheid en gebrek aan overheidsgezag
die gedurende de verslagperiode in grote delen van
blijfsvergunning, waarvan een door tussenkomst van de
Somalië heerste.” Geconstateerd wordt ook: “Terugkeerders
30
burgemeester. Drie cliënten meldden bij SVAZ dat ze
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
zullen – net als andere Somaliërs – geconfronteerd worden
wilden terugkeren. Daarnaast koos een aantal Irakezen
met de slechte veiligheidssituatie, de slechte humanitaire
20
er voor zonder bemoeienis van SVAZ terug te keren naar
situatie en mensenrechtenschendingen.” Desondanks
Irak. Eind 2012 is er een redelijke kans dat twee gezinnen
onderneemt de opvolger van minister Leers, staatssecre-
10
in aanmerking komen voor het Kinderpardon. De overige
cliënten wachten nog op een beslissing van de IND rond
taris van Veiligheid en Justitie F. Teeven, in het najaar van
2012 weer pogingen tot uitzetting van uitgeprocedeerde
hun aanvraag voor verblijf.
Somaliërs.
0
18-30 jaar
31-40 jaar 41-50 jaar 50+ onbekend
Naast individuele ondersteuning werden ook groepsbijeenkomsten
georganiseerd door de coördinator van
het wijkvrijwilligerswerk. In maart startte bijvoorbeeld
weer de tweewekelijkse groepstaalles voor vluchtelingen
en andere migranten in het Jan van der Heijdenhuis
in Amsterdam Zuid. Eveneens in Rivierenbuurt de Pijp
werd elke eerste maandag van de maand een eetgroep
georganiseerd voor vluchtelingen en buurtbewoners in
de Martin Lutherkerk.
29d status
Door de afschaffing van het categoriale beschermingsbeleid
verkeerden vluchtelingen, die op grond daarvan de
29d status hadden, in grote onzekerheid over hun verblijf
of dreigende uitzetting naar het land van herkomst. In
2012 deden in Amsterdam 73 cliënten met een 29d status
een beroep op SVAZ. Het overgrote deel hiervan waren
mannen (83,5%). Slechts vijf van hen hadden een inkomen
uit betaald werk. Relatief gezien zijn deze cliënten hoogopgeleid:
driekwart heeft een voortgezette opleiding
In Diemen kregen 29d cliënten uit Irak en Ivoorkust een
verblijfsvergunning. Een uitgeprocedeerde cliënt ging
terug naar Irak toen hij hoorde dat zijn moeder ernstig
ziek was. Ook in Edam-Volendam werd intensieve begeleiding
geboden aan drie cliënten met een 29d status.
Voor een cliënt is dit goed verlopen en is de status omgezet
naar een 29b. Twee Irakese cliënten verkeren nog
in onzekerheid over het verloop van de procedure.
Een Irakees gezin met drie kinderen werkte in januari mee
aan een reportage van AT5 nieuws. In de uitzending heeft
VluchtelingenWerk duidelijk kunnen maken dat gedwongen
terugkeer van het gezin naar Bagdad gezien de onveilige
situatie daar niet mogelijk is. Duidelijk naar voren gebracht
is ook dat het onmenselijk is om kinderen die langer dan vijf
jaar in Nederland verblijven naar het herkomstland van de
ouders te sturen. De uitzending op AT5 maakte veel reacties
los in de Amsterdamse samenleving. Een aantal raadsleden
spande zich in voor het verblijf van het gezin in Nederland.
De school van de kinderen hield een inzamelingsactie om de
leges te kunnen betalen voor de aanvraag van een verblijfsvergunning
voor een van de gezinsleden. Eind 2012 is nog
geen besluit genomen over de aanvraag van dit gezin.
Protest tegen uitzetting
In juli 2012 deed de Raad van State uitspraak in het hoger
beroep dat minister voor Immigratie, Integratie en Asiel
Leers had aangespannen tegen een uitspraak van de rechtbank
in Zwolle. De Raad van State was het eens met de
Zwolse rechtbank dat afgewezen asielzoekers uit Somalië
gezien de veiligheidssituatie niet uitgezet kunnen worden.
Omdat er geen zicht is op uitzetting oordeelde de Raad
van State dat Somalische asielzoekers ook niet in vreemdelingenbewaring
genomen mogen worden.
In 2012 wijzigde de politieke situatie in het herkomstland
van de grootste groep cliënten van SVAZ. In Somalië
werden een parlement geïnstalleerd, een president gekozen
en een premier aangesteld. Nadat in augustus 2011
de aan Al-Qaida verwante Al Shabaab uit Mogadishu
was vertrokken, verbeterde de veiligheidssituatie in de
hoofdstad. Het vliegveld in Mogadishu werd hersteld en
onder verantwoordelijkheid van de African Union Mission
for Somalia (AMISOM) werden veiligheidsmaatregelen
gewaarborgd. De gewijzigde situatie in Somalië en het
feit dat vliegverkeer naar Mogadishu weer mogelijk was,
vormden redenen tot hernieuwde besluitvorming rond
het uitzettingsbeleid van Somaliërs van de Nederlandse
overheid: uitgeprocedeerde Somaliërs zouden gedwongen
uitgezet kunnen worden.
Een golf van protest ging door het land. Uitgeprocedeerde
asielzoekers die niet kunnen terugkeren, waaronder veel
Somaliërs, demonstreerden onder andere in het tentenkamp
aan de Notweg in Amsterdam-Osdorp. SVAZ heeft
zich vanaf de zijlijn bemoeid met de problematiek van de
bewoners van dit tentenkamp. Een aantal medewerkers
bezocht het kamp regelmatig. Enkele bewoners hebben juridische
begeleiding gekregen vanuit SVAZ. Daarnaast was
SVAZ aanwezig bij gesprekken met de vertegenwoordigers
van verschillende groeperingen over vervolgopvang op de
dag voor de ontruiming van het kamp.
0 5 10 15 20

Up2You project
22 Zolang zij minderjarig zijn zorgt de overheid voor opvang
De ambassade reageerde echter opnieuw negatief op het
verzoek voor een Laissez Passer. DT&V besloot daarna
Behalve het leefgeld of een bijdrage in de legeskosten Mensen met een pardonvergunning ontvingen van de
23
en onderwijs van jongeren die alleen als asielzoeker
uiteindelijk positief advies af te geven voor een vergunning
die SVAZ dankzij donaties kan verstrekken, is voor enkele IND een brief over het indienen van een naturalisatie-
naar Nederland kwamen. Op hun 18e verjaardag vervalt “buiten schuld”. De IND volgde het advies op en verstrekte
cliënten ook op andere wijze financiële ondersteuning verzoek bij de gemeente. Daartoe moeten identiteit en
die bescherming en staan zij op straat. Deze jongeren de verblijfsvergunning.
gerealiseerd. Bijvoorbeeld via het geldbedrag dat Fiat Lux nationaliteit aangetoond worden met een gelegaliseerde
worden aangeduid als ex-alleenstaande minderjarige
Up2You-er Junior Barrie gaf op 26 mei een concert met the
beschikbaar stelde voor dakloze vluchtelingen. Een eerste geboorteakte en een geldig buitenlands paspoort. Van
asielzoekers (ex-ama’s). Met het Up2You project wil SVAZ one love band. Tijdens dat optreden werd ook de CD Black
aanvraag voor een vluchteling uit Bangladesh die op
deze hoofdregel wordt afgeweken als sprake is van
voorkomen dat ex-ama’s met onbekende bestemming uit and White Unite gelanceerd. Junior Barrie & the one love
straat leefde en opnieuw een asielaanvraag deed, werd bewijsnood. In Amsterdam startte een spreekuur om
beeld verdwijnen. Zij worden daartoe ondersteund bij het band traden ook succesvol op tijdens de feestelijke afsluiting
goedgekeurd. Bij hoge uitzondering kreeg een cliënte Pardonners die overwegen de Nederlandse nationaliteit
aanvragen van een verblijfsvergunning en/of terugkeer van het project Taalduet II op 15 juni in Amsterdam. Via
geld voor een baby-uitzet via DWI. Succes werd ook
aan te vragen te informeren en te adviseren. Hoewel
naar het land van herkomst.
POWNews maakte Barrie begin 2013 bekend terug te keren
geboekt bij de ondersteuning van een cliënte die na een een grote toeloop werd verwacht hebben in 2012 minder
naar zijn herkomstland Sierra Leone.
ongeluk tandheelkundig letsel opliep. Agis wees aanvan- dan honderd Pardonners zich met een hulpvraag bij dit
De 75 Up2You deelnemers, die in 2012 werden begeleid,
kelijk het behandelplan af omdat de tandartsvergoeding spreekuur gemeld. In Diemen werd een voorlichtingsbij-
kwamen uit 22 verschillende landen. Voor de helft van Eind 2012 zijn nog 26 cliënten in begeleiding, waarvan er
al was gebruikt. Bezwaar hiertegen is gegrond verklaard eenkomst over naturalisatie gehouden. Zes Pardonners
de deelnemers vormden Angola, Guinee Sierra Leone 17 leefgeld krijgen via SVAZ.
en Agis betaalt het behandelplan van 7000 euro.
werden individueel voorgelicht. In de Zaanstreek werden
en Soedan de herkomstlanden. Mannelijke deelnemers
waren met 83% veruit in de meerderheid. Van 42% van
negentien Pardonners geadviseerd over naturalisatie.
de deelnemers is de opleidingsachtergrond niet bekend.
Vanuit Waterland was er voor verschillende cliënten
Slechts 20% van de deelnemers heeft een voortgezette
contact met de IND omdat hun pasjes onjuist of niet op
opleiding gevolgd. Qua inkomenspositie vormden de
tijd waren. Dit leverde problemen op voor een cliënt bij
Up2You-ers een zeer kwetsbare groep. Van de deelne-
het doen van het inburgeringsexamen, bij een ander op
mers had 60% helemaal geen inkomen omdat zij geen
het werk omdat hij niet aan de verplichting kon voldoen
vaste woonplaats hadden. Slechts één deelnemer had
inkomen uit betaald werk en er was ook maar één met
een uitkering. Vijfentwintig deelnemers ontvingen leefgeld
via SVAZ.
om een geldig identiteitsbewijs te hebben.
Eén ex-ama kreeg een vergunning op basis van ‘buiten
schuld’. Dit is zeer uitzonderlijk. De betrokken klant is
afkomstig uit Jemen en deed allerlei pogingen om terug
te keren, waaronder een presentatie bij de ambassade van
Jemen, samen met de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V).
Dit leidde niet tot een Laissez Passer. Vervolgens is er veelvuldig
contact geweest met allerlei mensen in Jemen. Dat
leverde uiteindelijk een gelegaliseerde geboorteakte op die
is voorgelegd aan de ambassade. DT&V deed ook onderzoek
naar de echtheid van het document, met positief resultaat.
Perspectief ex-ama’s Zaandam
Voor de ‘laatste’ Perspectief jongeren stopte eind 2012
het leefgeld van de gemeente definitief. Tussen de vijftig
en zestig jongeren bezochten nog steeds het project dat
op vrijwillige basis gecontinueerd wordt. De begeleiding
van deze jongeren gebeurde door de Stichting Jonge
Vluchtelingen Zaanstreek die speciaal voor dit doel eind
2011 werd opgericht. Voor een jongere liep eind van het
jaar nog een beroepsprocedure tegen afwijzing van zijn
asielaanvraag. Voor een ander was er (voorlopig) goed
nieuws toen zijn beroep tegen afwijzing gegrond werd
verklaard. De IND moet opnieuw beslissen in deze zaak.
Project ´Blik op de toekomst´
Dit nieuwe project beoogt uitgeprocedeerde vluchtelingen
te begeleiden bij hun toekomstperspectief met
speciale aandacht voor psychische problemen die een
belemmering kunnen vormen bij terugkeerplannen.
Het aantal deelnemers aan dit nieuwe project was in
2012 nog beperkt tot zeven.
Financiële ondersteuning
Vrijwilliger juridische dienstverlening Zaanstreek: “We
worden in toenemende mate geconfronteerd met ‘kansloze’,
vaak schrijnende zaken. Mensen zoeken onze hulp
ook als ze niet uit onze doelgroep afkomstig zijn. In één
geval hebben we uiteindelijk de hulp van de vreemdelingenpolitie
gevraagd om een moeder met kindje onder
dak te krijgen. Steeds vaker ook zien we mensen die om
verschillende redenen hun vergunning dreigen te verliezen.
Schrijnende zaken vooral als het vrouwen betreft die een
B9 vergunning hadden als slachtoffers/ooggetuigen van
mensenhandel.”
Naturalisatie

2
Taal en Inburgering
Taal is de sleutel voor integratie. Zonder taal is een nieuwkomer geïsoleerd. De kracht van de door
SVAZ aangeboden integratieondersteuning ligt in de combinatie van de inzet van vrijwilligers, de
persoonlijke bejegening, de inzet van professionele docenten, het bieden van flexibele trajecten,
het participatieve element in de methodiek en de nabijheid van maatschappelijke begeleiding. In dit
hoofdstuk aandacht voor de taalprojecten waaraan in 2012 honderden vluchtelingen en vrijwilligers
deelnamen.
Taalcoach projecten
Taalcoaching is meer dan taal alleen. Het speelt ook een
cruciale rol op het gebied van sociale cohesie en betrokkenheid
bij inburgering van vluchtelingen. Door de
ontmoeting, kennismaking en uitwisseling van culturen
en gewoonten ontstaat meer begrip voor elkaars situaties.
Hierdoor levert het project een positieve bijdrage aan de
beeldvorming over vluchtelingen en nieuwe Nederlanders.
Taalcoaching spreekt een brede groep vrijwilligers aan. De
beperkte tijdsinvestering levert zowel de taalcoach als de
vluchteling veel op.
Projectleider Elizabeth Bereket: “De één-op-één ondersteuning
bevordert de motivatie om de Nederlandse
taal snel te leren en een snelle integratie en participatie
van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving. Maar
taalcoaching is geen eenrichtingsverkeer, het is een
uitwisseling tussen twee culturen. Taalcoaches leren op
een bijzondere manier nieuwe landgenoten kennen en
helpen de integratie van vluchtelingen bevorderen. Het
gaat niet om een cursus of klasje maar om een ontmoeting
tussen mensen op gelijkwaardig niveau. En dat is
vaak nog heel gezellig ook.”
Uit Toolbox Taalduet, interview met projectleider Elizabeth
Bereket, juni 2012
Taalduet II
Het project Taalduet II waarbinnen 150 taalkoppels werden
gerealiseerd is op 30 juni 2012 afgerond. Aan subsidiegevers
EIF en DWI Amsterdam werd verslag gedaan over
de werving, intake en koppelingsprocedure van taalcoaches
en inburgeraars, de training en deskundigheidsbevordering
van taalcoaches en de werkbegeleiding van
koppels. In dit verslag zijn ook de resultaten, leerpunten en
aanbevelingen opgenomen. Aan het Taalkoppelsfeest op
15 juni hebben 89 mensen deelgenomen. Vertegenwoordigers
van de Gemeente Amsterdam, de Openbare Bibliotheek
Amsterdam, de Hogeschool van Amsterdam, de
Volksuniversiteit en het Europees Integratiefonds leverden
een bijdrage aan het programma. Tijdens het feest werd
de Toolkit ‘Taalduet taalcoaching van vluchtelingen’
gepresenteerd. De Toolkit is een handige gids voor organisaties
die een soortgelijk project willen beginnen maar ook
voor vrijwilligers die zich als taalcoach willen aanmelden.
Op en na 15 juni werd de Toolkit op grote schaal verspreid.
25

26
Van de Amsterdamse taalcoaches is tweederde vrouw.
Verrassend is dat het taalcoachen jongeren erg aanspreekt:
meer dan de helft van de coaches is tussen de
twintig en dertig jaar oud. Ook migranten en vluchtelingen
zijn goed vertegenwoordigd onder de taalcoaches.
Bijna een derde van hen heeft meer dan alleen een
Nederlandse culturele achtergrond.
27
Bert Barends is in september 2011 bij SVAZ begonnen als
‘koppelaar’. Acht maanden later heeft hij 75 geslaagde
taalkoppels samengesteld. “Hoe beter je de koppeling
voorbereidt, hoe minder kans op mislukking. Taalcoaches
zijn vrijwilligers die in een potentieel ingewikkelde situatie
stappen. De vluchteling heeft een andere culturele achtergrond
en heeft vaak heel veel meegemaakt. Het moet
klikken tussen de twee.
Belangrijk is dat de vluchteling zich op basis van vrijwilligheid
aanmeldt. Vluchtelingen hebben bij SVAZ allemaal
een contactpersoon voor maatschappelijke begeleiding.
Die medewerker suggereert de mogelijkheid van een
taalcoach om te helpen bij het spreken, lezen en schrijven
van de Nederlandse taal. Met de vluchtelingen wordt een
groepsintake gehouden. Daarbij wordt duidelijk uitgelegd
dat een taalcoach geen ervaren docent is. Het is meer een
goede buurman of buurvrouw die je niet op de trap maar
bij SVAZ tegenkomt. Samen kun je de dagelijkse dingen bespreken,
waarbij de taalcoach dan kan helpen met de taal.
Met de vluchteling wordt ook een intakeformulier ingevuld
met dezelfde vragen over interesses en voorkeuren als aan
de taalcoach zijn voorgelegd.
Bij de koppeling leggen we de persoonlijke profielen van
taalcoaches en vluchtelingen naast elkaar. Daarbij letten
we op: taalniveau van de vluchteling, leeftijd (zelfde
categorie of juist niet), wijk (of afstand tussen de beide
wijken), opleidingsachtergrond, man/vrouw, interesses en
motivatie. Maar ook: Wat willen ze? en Wat verwachten
ze van de begeleiding?
Het prettigst is natuurlijk als je beiden zelf gesproken hebt.
Maar we werken goed samen als team en kunnen afgaan
op de ervaring van collega’s. Het blijft wel passen en meten
want je heb geen oneindig aanbod. Vaak ga je ook op je
gevoel af en later blijkt dat vaak te kloppen.
Als we denken een ‘match’ te hebben, worden de taalcoach
en taalmaatje uitgenodigd voor een gesprek op kantoor.
Het is prachtig om te zien als daarbij meteen een ‘klik’
tussen die twee ontstaat. Eigenlijk lukt het altijd.”
Uit Toolkit Taalduet, Interview met taalkoppelaar Bert
Barends, juni 2012
Figuur 10: Mannen en vrouwen onder in totaal
202 Amsterdamse taalcoaches
66 mannen
136 vrouwen
Figuur 12: Achtergrond van in totaal 202 Amsterdamse taalcoaches
143 Nederlands
Figuur 11: Leeftijdscategorieën taalcoaches Amsterdam
8%
11%
9%
18%
3%
51%
59 meer dan
alleen Nederlands
20-30
31-40
41-50
51-60
61-70
70 en hoger
Projecten Taalduet III en Taal in Beweging
Direct na afsluiting van Taalduet II startte Taalduet III.
Omdat Taalduet III medegefinancierd wordt door het
Europees Integratiefonds kunnen gezien de subsidievoorwaarden
geen vluchtelingen met 29a of 29b status
deelnemen. Dat kan echter wel binnen het project Taal
in Beweging dat medegefinancierd wordt door het Europees
Vluchtelingenfonds. Voor beide taalcoachprojecten
startte voor de zomervakantie de werving en intake.
Op initiatief van de Gemeente Amsterdam werd op
5 september een Taalmarkt georganiseerd om taalaanbieders
en inburgeraars bij elkaar te brengen. Circa veertig
bezoekers van de Taalmarkt hadden vragen over het
aanbod van SVAZ. Vijftien bezoekers schreven zich in
voor het project Taalduet III en of een cursus bij SVAZ.
Met tien inburgeraars werd ter plekke een intakegesprek
gevoerd. Negen van hen werden gekoppeld aan een taalcoach
en een van hen werd deelneemster van het project
‘Talent uit Isolement’. Naast de individuele aanmelding
van taalcoaches werd binnen Taalduet III samengewerkt
met de Hogeschool van Amsterdam. In het kader van hun
stage meldden 21 studenten van de opleiding Toegepaste
Psychologie zich als taalcoach. Om de studenten zo snel
mogelijk te laten starten nam ieder lid van het taalcoachteam
vijf koppelingen van studenten aan een vluchteling
op zich. Zo konden deze koppels allemaal op de afgesproken
startdatum 14 november 2012 met taalcoaching
beginnen. Tot eind 2012 zijn er zeventien groepsintakemiddagen
voor vluchtelingen georganiseerd.
Op uitnodiging van Zwitserleven presenteerde het team
Taalduet zich op 2 oktober tijdens de inspiratiebeurs voor
het personeel ‘jij en een verantwoord Zwitserleven’.
Ondanks de drukbezochte stand waren er weinig aanmeldingen
van taalcoaches. Reden: de meeste personeelsleden
wonen buiten Amsterdam. Deze bijeenkomst
droeg wel bij aan de naamsbekendheid van het fenomeen
‘taalcoaches’. In november was er een vervolgafspraak
met de secretaris en een trainer-coach van Zwitserleven
over een eventuele samenwerking met SVAZ en het
project Taalduet.
Taalcoachservicedesk
De Servicedesk van het taalcoachteam was alle werkdagen
bemenst. Dagelijks stroomden e-mails en telefoontjes
van taalcoaches en taalmaatjes binnen met verzoeken
om informatie en/of ondersteuning. Het merendeel
van deze verzoeken kon afgehandeld worden door de
koppelaars. Ingewikkelde vragen werden (in overleg met
de SVAZ maatschappelijk begeleiders) afgehandeld door
de projectleider en de werkbegeleider. Soms vonden ook
gesprekken op kantoor plaats. Een enkele keer kwam het
voor dat een taalmaatje was ‘ontkoppeld’. In die gevallen
werd een nieuwe taalcoach gezocht.

Werkbegeleider Conchita Rink: “Wij ondersteunen taalcoaches
bij alle vragen die zij hebben over het coachen of
over specifieke problemen waar het taalmaatje tegenaan
loopt. Vaak gaat dat via de mail en ook wel telefonisch. Als
er moeilijkheden zijn waar koppels samen niet uitkomen,
kunnen zij de hulp van een werkbegeleider inroepen. Soms
volgt dan een gesprek met het koppel of eventueel met de
taalcoach of het taalmaatje apart. Dat laatste komt gelukkig
weinig voor.”
Als het om taalcoachen gaat kunnen de werkbegeleiders
de meeste vragen zelf beantwoorden. Conchita: “Als de
vluchteling andere vragen heeft, wordt doorverwezen
naar zijn of haar contactpersoon bij SVAZ. Soms is een
taalcoach zijn/haar maatje ‘kwijt’ en ga je op zoek. Leuk
als het contact dan weer hersteld is.”
Werkbegeleider Beppy Hillege: “Belangrijk onderdeel van
ons werk is ook het aanreiken van ideeën. Bijvoorbeeld om
twee koppels waarvan het taalmaatje een Chinese achtergrond
heeft met elkaar in contact brengen. Daardoor
wordt het voor hen alle vier misschien wat minder ‘taai’.
De werkbegeleiders houden ook de evaluaties in de gaten,
organiseren evaluatiebijeenkomsten en maken daarover
afspraken maken met de taalcoaches en vluchtelingen.
Meestal is er een eerste evaluatie na een maand en een
eindevaluatie na de taalcoachperiode van een half jaar.”
Uit Toolbox Taalduet, interview met werkbegeleiders
Conchita Rink en Beppy Hillege, juni 2012
Taalproject Edam-Volendam
28 In 2012 zijn voor de taalcoaches in totaal tien trainingen
29
‘Methodisch handelen als taalcoach’ gegeven waaraan
In 2012 verzorgde een zelfsturend team, gecoördineerd door
107 taalcoaches deelnamen. Alle beginnende taalcoaches een vrijwilliger, het taalproject. Ruim twintig vluchtelingen
ontvingen de brochure ‘Samenwerken aan taalcoaching’ en werden begeleid door een taalcoach om zoveel mogelijk
een woordenboek ‘Nederlands als tweede taal’ (NT2). Aan Nederlands te spreken en te lezen. Voor de doelgroep zijn
de drie nieuwe trainingen “Grenzen Stellen” namen totaal deze taalactiviteiten heel waardevol. Een belangrijk effect is
36 taalcoaches deel.
ook dat inwoners van de gemeente Edam-Volendam in contact
komen met vluchtelingen als zij meedoen als taalcoach. Omdat
er geen financiering is voor dit project is met de gemeente
gezocht naar andere oplossingen voor de voortzetting van dit
project.
Ruim 450 koppels
In Amsterdam zijn de afgelopen jaren meer dan 450 taalcoachkoppels
gerealiseerd, waarvan 202 tussen januari en
december 2012. Daarvan vielen er 116 taalkoppels onder het
Taalduetproject en 86 onder het project Taal in Beweging.
Taalcoachproject Diemen
Het honderdste taalkoppel werd in het Diemense stadhuis
op 13 september door de wethouder feestelijk onthaald.
Lokale kranten pakten dit nieuws goed op. In Diemen is de
taalcoachbegeleiding standaard afgestemd op de maatschappelijke
begeleiding. Bij nieuwe koppelingen zit de
maatschappelijk begeleider van de cliënt bij de koppelingsafspraak.
In 2012 waren 26 taalkoppels op wekelijkse basis
actief met taal, het voorbereiden op een inburgeringsexamen
en/of het vergroten van zelfredzaamheid. Zeventien
daarvan zijn gekoppeld in 2012, waarvan zes koppels als
deelnemer van Taalduet II en vier van Taalduet III.
Het in 2011 gestarte Taalcoach+ project kreeg een vervolg;
vier gezinnen kregen extra aandacht van een Taalcoach+.
Dit is een vrijwilliger die vanuit een vertrouwenspositie
het gezin ondersteunt bij opvoedingsmoeilijkheden en
complexe problematiek.
Einde Taalproject Purmerend
Dit project eindigde met honderd succesvolle taalkoppels!
De laatste vijf daarvan werden in januari gekoppeld. Alle
taalcoaches kregen de Trainingsmap die samen met het Regio
College was ontwikkeld. Op woensdagen konden taalcoaches
op locatie Purmerend langskomen voor advies en input op het
gebied van taal en cultuur en om kennis te halen uit het eigen
bibliotheekje. Dankzij de goede samenwerking met de bibliotheek
Purmerend werd een vijfde taalcoachtraining op locatie
gegeven. Het taalcoachproject van SVAZ eindigde eind januari
2012 maar wordt vervolgd bij Clup Welzijn in Purmerend.
Geestelijk bedienaren
Taalvrijwilligers van SVAZ begeleidden ook drie geestelijke
bedienaren. De overheid verstaat onder een geestelijke
bedienaar “iemand die werk heeft dat met een godsdienst of
kerk te maken heeft”. Bijvoorbeeld imams, predikers, priesters,
geestelijk voorgangers, godsdienstleraren en zendelingen.
De overheid biedt hen een inburgeringstraject aan omdat
verwacht wordt dat zij een belangrijke rol kunnen spelen in het
integratieproces. Het aantal deelnemers aan dit taalproject zal
in 2013 waarschijnlijk oplopen.

foto: IJda Smits
3
Participatie en werk
Vluchtelingen hebben te maken met verschillende belemmeringen die een succesvolle intrede op de
Nederlandse arbeidsmarkt bemoeilijken. Het ontberen van een voor werk relevant sociaal netwerk,
onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal, het ontbreken of niet erkennen van diploma’s,
een vanwege de vlucht onderbroken loopbaan of het ontbreken van relevante werkervaring,
gezondheidsproblemen en een onzekere verblijfsstatus, zijn belemmeringen die in verschillende
studies steeds weer worden benoemd. Naar aanleiding van de vraag van vluchtelingen werden door
SVAZ projecten ontwikkeld die maatwerk leveren om vluchtelingen – rekening houdend met hun
achtergrond en omstandigheden – effectief te begeleiden naar participatie en werk. In dit hoofdstuk
worden de activiteiten beschreven in het kader van die projecten in 2012.
Talent uit Isolement (TUI)
De arbeidsmarktpositie van vluchtelingen is slecht.
Nog geen derde van de vluchtelingen die betaald werk
zoeken, vindt een baan. Onder de vrouwelijke cliënten
van SVAZ bleek de arbeidsmarktparticipatie nog slechter:
eind 2009 had slechts 7% van deze vrouwen betaald
werk. Vaak zat er een lange periode tussen het vertrek uit
het land van herkomst en het verkrijgen van een verblijfsstatus
en een woning in Amsterdam. Voor vluchtelingenvrouwen
betekende dit dat er een behoorlijk ‘gat’ zat
tussen hun opleiding en beroepservaring in het land van
herkomst en de mogelijkheid om hun kennis en ervaring
te laten aansluiten op het Nederlandse onderwijs of
de arbeidsmarkt. Heel veel talenten en competenties
van vluchtelingenvrouwen bleven daardoor onbenut en
dreigden voorgoed verloren te gaan voor de vrouwen zelf
én voor de Amsterdamse arbeidsmarkt.
SVAZ startte daarom het werkgelegenheidsproject voor
vluchtelingenvrouwen ‘Talent uit Isolement’. Vluchtelingenvrouwen
van 18-50 jaar die nog geen betaald werk
hebben en graag aan het werk willen, kunnen aan dit
project deelnemen. Doel is dat 75 deelneemsters uitstromen
naar een betaalde baan, vrijwilligerswerk, zelfstandig
ondernemerschap of naar een opleiding die hun positie
op de arbeidsmarkt in de nabije toekomst verbetert.
Gerelateerd aan de Amsterdamse Participatieladder is
de doelstelling dat vanuit de instroom op Trede 1 of 2 aan
het eind van het trajectjaar 10% van de deelneemsters
is gestegen naar Trede 3, 40% naar Trede 4 en 40% naar
Trede 5 (rekening houdend met 5-10% uitval).
Doelgroep naast de vrouwen vormden de 50 tot 75 bedrijven,
organisaties en instellingen die - na kennismaking
met vluchtelingenvrouwen tijdens bedrijfsbezoeken en
stageperiode - potentiële aanbieders van reguliere banen
voor vluchtelingenvrouwen zijn.
Bedrijven werden actief benaderd om vluchtelingenvrouwen
te ontvangen voor een werkbezoek. Of hen
een werkervaringsplaats of reguliere baan te bieden
die aansluit bij hun talenten, wensen en competenties.
De deelnemende bedrijven werden betrokken bij de
interim- en eindevaluaties.
4 Klaver J.F.I., Tromp E., Welle, I.C. van der (februari 2012). Vluchtelingenwerk Integratiebarometer
2012, Een onderzoek naar het lokale integratiebeleid voor vluchtelingen. Amsterdam:
Regioplan.
31

Talent ontdekken
(13 weken)
Praktijkopdrachten
(13 weken)
Stage
(26 weken)
Certificaat
TUI deelneemsters
Het overgrote deel (86%) van de vrouwen die deelnamen,
bevindt zich in de leeftijdscategorie tot en met 40 jaar.
Op aandringen van 40plus vrouwen en in overleg met de
subsidiegevers zijn in de groepen II, III en IV ook vrouwen
uit de leeftijdscategorie 41-50 jaar toegelaten.
Maar liefst 29 landen vormden de herkomstlanden van de
deelneemsters aan dit project. Somalië en China staan,
net als in het totale cliëntenbestand van SVAZ Amsterdam,
bovenaan de lijst landen waar de grootste groepen
cliënten vandaan kwamen.
De opleidingsachtergrond van de vrouwen was zeer
divers. Voor vrouwen uit bijvoorbeeld Somalië was het
vaak helemaal onmogelijk om regulier onderwijs te
volgen. Soms bood een Koranschool een mogelijkheid,
anders thuisonderwijs of een particulier initiatief in de
buurt. Ook enkele vrouwen uit China en Tibet hebben
nooit de gelegenheid gehad om naar school te gaan. Van
de deelneemsters had 13% geen onderwijs gevolgd, 24%
alleen basisonderwijs en 59% een vorm van voortgezet
onderwijs. Ruim een kwart van de vrouwen had een
HBO of universitaire opleiding gevolgd, soms deels in
Nederland.
Figuur 13: Herkomstlanden deelneemsters TUI
Afghanistan
Wit Rusland
Voormalig
Joegoslavië
Pakistan
Niger
Marokko
Gambia
Bhutan
Azerbeidjan
0 2 4 6 8 10 12
Figuur 14: Hoogst genoten onderwijs deelneemsters TUI
Werkwijze
stageplaats en over communicatie op de werkvloer. Ook
Er werd gewerkt met groepen van 15 vrouwen. In de
kunnen deelneemsters zelf thema’s voor deze bijeen-
Somalië
Onbekend 2
periode mei 2011 tot maart 2014 kunnen vijf groepen het komsten aandragen.
China
Koranschool 2
SVAZ traject voltooien. Dit traject duurt in totaal een jaar
en bestaat uit de volgende drie onderdelen:
Groep I startte in 2011 het traject en in 2012 achtereen-
Iran
HBO/WO
24
• Talent ontdekken: In de eerste dertien weken ligt het volgens de groepen II, III en IV. Van de totaal 93 deel-
Nigeria
MAVO/HAVO/MBO
31
32 accent op het herkennen van kwaliteiten en mogelijkneemsters van deze vier groepen hebben er twintig het
Eritrea
Basisschool
22
33
heden op de arbeidsmarkt (competentietraining).
Deelneemsters krijgen daarnaast een dagdeel per week
jaartraject niet af kunnen maken. Gezondheidsproblemen
- zowel fysiek als psychisch - zijn de belangrijkste
Congo
Geen onderwijs
12
conversatieles aangeboden en kunnen op eigen verzoek oorzaak waardoor vrouwen afvielen. Twee vrouwen
Sri Lanka
0 5 10 15 20 25 30 35
gekoppeld worden aan een taalcoach.
vonden niet tijdig kinderopvang, twee konden het TUI
Tibet
• Praktijkopdrachten: In de daarop volgende dertien
weken wordt vooral aandacht besteed aan het vinden
traject niet combineren met hun inburgeringscursus en
een vrouw verhuisde naar een andere stad. In november
Soedan
Activiteiten van de deelneemsters
en lezen van vacatures en hoe zij zichzelf kunnen
begon de werving van deelneemsters voor groep V. Deze
Ivoorkust
eind 2012
presenteren bij een werkgever. Ook worden in deze
groep start per 15 februari 2013 en is de laatste groep van
Irak
• Van Groep II lopen 13 vrouwen stage, 2 hebben een
fase een aantal bezoeken gebracht aan Amsterdamse
werkgevers. In deze periode hebben de deelneemsters
‘Talent uit Isolement’.
Ethiopië
betaalde baan en een vrouw volgt een cursus
• Van Groep III lopen 6 vrouwen stage, 3 hebben betaald
naast de lessen ook een eigen jobcoach, die samen met
Uganda
werk, 4 zijn gestart met een (bedrijfs)opleiding en 7 zijn
de deelneemster zoekt naar geschikte vacatures voor
Syrië
nog op zoek naar een stageplaats
werk of stage (praktijkopdrachten).
• Stage: in de laatste fase, die 26 weken duurt, gaan
Sovjet Unie
• Van Groep IV volgen 25 vrouwen de cursus (waarvan
een vrouw al een stageplaats heeft gevonden)
de deelnemers aan de slag op hun werkplek. Tijdens
Rwanda
de stageperiode komen de deelneemsters eenmaal
Noord Korea
Van de deelneemster zijn er 39 gekoppeld aan een
per vier weken bijeen. De bijeenkomsten in deze fase
gaan vooral om het uitwisselen van ervaringen op de
Nepal
taalcoach. Gekwalificeerde docenten die de conversatielessen
gaven, lieten weten dat zij goed merken of cur-
Myanmar
sistes een taalcoach hebben: “Die gaan in sprongen in de
Guinee
taalvaardigheid omhoog”.
Werk en opleidingsplaatsen TUI
Stages
In totaal liepen 46 deelneemsters in 2012 stage.
De verdeling per sector is als volgt:
Ouderenzorg 15
Kinderopvang 2
Administratie 6
Handel 4
Sport 1
Horeca 5
Wetenschap 1
Welzijn 13

Opleidingen
Tot slot zijn er 16 deelneemsters die een opleiding volgen.
De verdeling per sector is als volgt:
Universiteit van Amsterdam, Sociologie 1
HBO kunst en ondernemen 1
HBO schakel welzijn 1
HBO verpleegkunde 1
MBO facilitair medewerker 6
MBO bedrijfsadministratie 1
MBO zorg en welzijn niveau II 3
Interne bedrijfsopleiding ‘de Tuinen´ 1
Reddingsbrigade certificaat A 1
Deze aantallen betreffen alle gevolgde stages, banen en
opleidingen van de deelneemsters van ‘Talent uit Isolement’.
Sommige van hen hadden in 2012 meerdere stages
of combineerden stage, opleiding en/of werk.
Samenwerking met DWI
Met DWI en de klantmanagers is voorafgaand aan de
start van dit project intensief overlegd over de toeleiding
van vrouwen naar TUI en de administratieve en rapportageprocedures.
Door het symposium ‘Talent uit Isolement’
van 29 november is het project nog eens duidelijk
onder de aandacht gebracht van de DWI klantmanagers.
Alle klantmanagers die al eerder deelneemsters plaatsten,
waren uitgenodigd. Een aanzienlijk deel hiervan was
aanwezig op het symposium: 21 inclusief managers en
medewerkers van de afdeling Educatie & Inburgering.
Tijdens dit symposium werden de eerste tien certificaten
uitgereikt aan de deelneemsters van groep I die met
succes het traject hadden afgesloten.
Medewerkers
Betaalde baan
Ook zijn er 12 deelneemsters die parttime of fulltime
De projectcoördinator van het project ‘Talent uit Isole-
34 werken. De verdeling per sector is hier als volgt:
ment’ wist zich verzekerd van de medewerking van een
35
Horeca 6
grote groep vrijwilligers. Naast de vrijwillige taalcoaches
Handel 3
verzorgden elf vrijwilligers de taal- en computerlessen.
Hotelwezen 2
Een vrijwilliger verrichtte werkzaamheden als intaker,
een andere vrijwilligster verzorgde de administratie.
Zeven Emplooi medewerkers hielden zich bezig met het
werven van stageplaatsen, werkbemiddeling en algehele
begeleiding bij het traject.
Figuur 15: Herkomstlanden deelnemers Tussen Luipaard en Leeuw
Somalië
Figuur 16: Hoogst genoten opleiding deelnemers
Tussen Luipaard en Leeuw
Tussen Luipaard en Leeuw
Doelstellingen van dit project zijn het verbeteren van
de toegang tot de arbeidsmarkt in de regio Zaanstreek-
Waterland voor vijftig jongere vluchtelingen en het
positief beïnvloeden van het imago van vluchtelingen als
participanten op de arbeidsmarkt.
Over de titel ‘Tussen Luipaard en Leeuw’:
Belangrijke doelgroep voor dit project zijn jonge Somaliërs
die SVAZ wil ondersteunen bij hun integratie op de Nederlandse
arbeidsmarkt. In het Somalische wapenschild staat
een luipaard, in het Nederlandse een leeuw. Beide horen
tot de katachtigen, en wat weinig mensen weten is dat het
woord luipaard afkomstig is van een samenvoeging van
‘leo’ (leeuw) en ‘pardus’ of ‘panthera’ (panter). Met andere
woorden: er zijn wel degelijk verschillen (zoals dat leeuwen
vooral in groepen leven en luipaarden meer als eenling
rondreizen), maar in oorsprong zijn ze nauw verwant.
Irak
Iran
Afghanistan
Brazilië
Turkije
Tibet
Nepal
Ethiopië
Eritrea
Congo
Tsjetsjenië
Syrië
Sierra Leone
Oekraïne
Kosovo
Estland
Birma
Bhutan
Angola
0 3 6 9 12 15
HBO/WO 8
VBMO/HAVO/
VWO/MBO
Basisschool
Geen
3
0 5 10 15 20 25 30
Het kostte veel overtuigingskracht om de medewerking van
de gemeenten in Zaanstreek te krijgen bij het aandragen en
goedkeuren van (potentiële) kandidaten voor dit project.
Met 170 jongere vluchtelingen werden gesprekken gevoerd.
In augustus was de werving voor dit project afgerond. Uit
de aanmelding werd een groep deelnemers geselecteerd
van 33 mannen en 20 vrouwen. De deelnemers komen uit
twintig verschillende landen. De overgrote meerderheid
van de deelnemers valt in de leeftijdscategorie 25-45 jaar.
Werkwijze
Dit project beoogt deelnemers een combinatie van vakgericht
leren en werken aan te bieden. Voor de meerderheid
van de deelnemers bleek dat niet direct haalbaar vanwege
geringe kennis van de Nederlandse taal. Over het algemeen
hadden de deelnemers wel de kwaliteiten om het werk
te doen maar vormde de taal nog een grote barrière. De
gemeente Purmerend onderkende dit en stuurde een grote
groep deelnemers naar extra Nederlandse les aan een
opleidingsinstituut.
18
24

Werk en opleiding
Tevredenheidsscore
In het kader van het Emplooi project werden in Amster-
In totaal zijn over de periode maart tot en met decem-
De deelnemers gaven het project een hoge tevredendam nieuwe jobcoaches getraind om vluchtelingen
ber 2012 ruim honderd bedrijven geïnformeerd over dit
heidsscore. De individuele aandacht van jobcoaches
individueel te begeleiden naar plaatsing op opleiding,
project. Samen met de deelnemers werd gezocht naar
werd zeer gewaardeerd evenals de Nederlandse les en stage, werkervaringsplaats of werk. Resultaat was dat
stageplaatsen. Een aantal deelnemers vond op eigen
de ‘in actie’ activiteiten met uitleg over alle aspecten op voor 36 vluchtelingen een stage of werk van minimaal
36 Het traject dat alle deelnemers aangeboden krijgen
kracht een stageplaats. Eind 2012 heeft ruim de helft van
de werkvloer. Gaande het project bleek dat de meeste drie maanden voor minimaal vier uur per week werd
37
omvat minimaal vier dagen activiteiten per week. Het de deelnemers een stage- of werkervaringsplaats.
deelnemers fors moeten blijven investeren in taalbe-
gerealiseerd. Voor acht van hen betrof het betaald werk.
trainingsprogramma biedt zoveel mogelijk maatwerk. In januari 2013 starten nog vier deelnemers in een bedrijf.
heersing om een plaats op de arbeidsmarkt te veroveren. Dit project werd voor de zomer afgerond.
Er zijn trainingen op laag, midden en hoog niveau ontwik- Totaal zijn er dan 31 deelnemers op stage. Zeven deelne-
Dankzij het scholingsaanbod binnen het project zijn de
keld. Streven is deelnemers door te laten groeien naar mers begonnen in oktober met de eenjarige opleiding
deelnemers wel positiever gaan kijken naar hun arbeids- Ook in Diemen kregen alle cliënten informatie over werk,
een niveau hoger op de participatieladder. De trainingen ‘facilitair medewerker’ aan het Regio College Zaanstreek-
marktkansen en mogelijkheden. Zij ontwikkelden meer werkbemiddeling en korte opleidingen in de regio. Drie
zijn onder te verdelen in:
Waterland. Bij succesvolle afronding verwerven deze
zelfvertrouwen en doorbraken zelf hun sociaal isolement. cliënten werden bemiddeld naar werk of stage en vier
- Nederlands op verschillende niveaus,
deelnemers de MBO-2 startkwalificatie.
Ook de werkgevers bleken tevreden met de geplaatste naar vrijwilligerswerk. Samengewerkt werd met de con-
- Computerbeheer Word, Excel en PowerPoint,
deelnemers. Dat betekent dat er goede matches gemaakt sulenten van “Diemen Werkt” en met de re-integratie-
- ‘In Actie’ waarin diverse onderwerpen aan de orde
zijn. Dit positieve resultaat zal binnen het bedrijfsleven in consulenten van de gemeente. Over individuele cliënten
komen zoals solliciteren, goed werknemerschap, maken
van een loopbaanplan en een goed CV. Op verzoek van
de deelnemers worden ook andere onderwerpen geagendeerd
zoals artsenbezoek, het afbellen of inplannen van
een consult rekening houdend met het projectrooster en
de stage.
Via rollenspellen kregen de deelnemers inzicht in hoe
Nederlanders reageren en welke omgangsvormen hier
gebruikelijk zijn. Door de toename van stageplaatsen ontstond
ook behoefte aan het verwerven van Nederlandse
vaktermen. Een tweetal docenten gaf daarom aan kleine
groepen deelnemers een cursus vaktermen autogarage,
bibliotheek en ledenadministratie.
Jobcoaches
Naast het trainingsaanbod op maat kreeg iedere deelnemer
een jobcoach voor individuele begeleiding. Elke
deelnemer had minimaal eens per twee weken contact
met de jobcoach. Dit verliep goed en de deelnemers
vonden dit contact zeer plezierig. De jobcoaches waren
gemiddeld een dag per week beschikbaar en begeleidden
zoveel mogelijk ‘hun’ deelnemers. Een aantal deelnemers
Tabel 6 Werkervaringsplaatsen deelnemers
Tussen Luipaard en Leeuw
automonteur
ober
boekhouding
schoonmaker
facilitair medewerker
catering medewerker
klusjesman
computerreparateur
tuinman
kantine en winkel
fietsmonteur
conciërge
wasserij
zorg
verkoopster
cameraman en vrijwilliger filmhuis
ledenadministratie
medewerker winkel en bijrijder vrachtwagen
zorg en bibliotheek
kok
kamerdame in hotel
4
1
1
1
5
2
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
de regio het draagvlak voor de doelgroep verbreden.
Medewerkers
Naast de vier parttime betaalde medewerkers (2,31 fte)
heeft het projectteam 29 vrijwillige medewerkers. Zeven
daarvan zijn enthousiaste jobcoaches. In oktober werd
een tweedaagse training gehouden over coachingsvaardigheden.
Naast de jobcoaches was een groep van
veertien vrijwillige docenten actief. Wekelijks zijn dertig
trainingen door deze groep verzorgd. Ook deze groep
vrijwilligers was stabiel en werkte enthousiast mee aan
het project.
Overige participatieprojecten
SVAZ verzorgde het cursusdeel van 101 vluchtelingen
die deelnamen aan Implacementtrajecten. In het voorjaar
van 2012 had 85% van deze vluchtelingen geen werk. Van
de 18 vrouwelijke deelneemsters had niemand werk. In
augustus hield Implacement - in overleg met SVAZ - een
tevredenheidsonderzoek onder de vluchtelingen die het
traject hadden doorlopen. Hiervoor werden 57 vluchtelingen
telefonisch benaderd. Het bleek dat in augustus 72%
nog steeds geen werk had. Van deze groep is ruim 80%
werd afgestemd met de participatiecoaches binnen de
gemeentelijke Sociale Dienst. Voor drie cliënten met een
slechte arbeidsovereenkomst leverde bemiddeling naar
werkgevers betere arbeidsvoorwaarden of een regulier
contract op.
En nog meer…
Vrouwen Vooruit! organiseerde maandelijks activiteiten
voor vluchtelingenvrouwen in Edam en Volendam.
Tijdens sommige bijeenkomsten werd er voorlichting
gegeven over bijvoorbeeld opvoeding door het Centrum
voor Jeugd en Gezin, over drugsgebruik bij jongeren door
Moedige Moeders of over recreatieve mogelijkheden
binnen de gemeente. Soms werd gezamenlijk gezwommen
of gehandwerkt. Ook het onderlinge contact en de
gezelligheid maakten deze bijeenkomsten waardevol
voor de vijftien tot twintig vrouwen die de bijeenkomsten
bezochten.
Project ‘Fietsen door Waterland’ startte in samenwerking
met SCC De Bolder met het geven van fietsles. Een aantal
vluchtelingen uit de gemeenten Waterland en Edambleef
kwetsbaar en dreigde af te haken door hun fragiele
thuissituatie. Extra aandacht en begeleiding van de job-
Totaal 31
jonger dan 40 jaar Bij DWI is de mogelijkheid aangekaart
om komend jaar veertig deelnemers via een gericht ver-
Volendam volgde deze lessen, die werden afgesloten met
een cursus fietsonderhoud en banden plakken.
coaches waren voor hen nodig.
volgtraject naar werk te begeleiden.

foto: Edwin Janssen
4 Draagvlak,
acties en ontmoetingen
Gedurende het hele jaar zijn er in de hele regio activiteiten ontplooid om het draagvlak voor
vluchtelingenwerk in de gemeenten te vergroten en om vluchtelingen in contact te brengen met
medebewoners in hun nieuwe woonplaats. Vaak in samenwerking met maatschappelijke organisaties,
bedrijven, scholen, woningcorporaties of gemeentelijke diensten. In dit hoofdstuk een bloemlezing
van die activiteiten.
Acties
- In Zaandam werd deelgenomen aan een wake bij de
detentieboten.
- Zaterdag 14 april hield ‘Vrouwen Tegen Uitzetting’ een
ligactie op de Dam tegen het op straat zetten van
vluchtelingen en voor fatsoenlijke opvang. Mária van
Veen sprak namens VWN en vroeg aandacht voor de
exorbitante stijgingen van legeskosten. In Metro, het
Parool en ATV werd aandacht besteed aan deze actie.
- SVAZ nam deel aan de voorbereidingsgroep van de
Umbrella March die op woensdag 20 juni – Internationale
Vluchtelingendag – werd gehouden. In eerste
instantie was het idee om de March in Amsterdam te
houden. Omdat Kerk in Actie op diezelfde dag in Den
Haag manifesteerde, besloot VWN de March in Den
Haag te houden. SVAZ liep met 50 medewerkers mee
in de Umbrella March
- In diverse gemeenten vond een kerkenactie plaats met
het verzoek om een collecte.
- Een van de taalcoaches hield op 25 november de preek
van de leek om aandacht te vragen voor het werk van
VluchtelingenWerk en het SVAZ project Taalduet. De
collecte tijdens de preek kwam ten goede aan het werk
van SVAZ.
- SVAZ heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het
maatschappelijk congres van VWN dat op 22 november
werd gehouden. Diverse vertegenwoordigers van
gemeenten en woningcorporaties waren aanwezig. Ook
traden vier medewerkers van SVAZ op als gastvrouw/
heer ter verwelkoming van alle gasten.
Wethouder Andrée van Es hield een speech over het
landelijk beleid voor vluchtelingen en de keuzes van de
gemeente Amsterdam.
Ontmoetingen
- Op Internationale Vrouwendag – 8 maart – was de
Amsterdamsche Kring te gast bij VluchtelingenWerk
aan het Surinameplein. Centraal stond de slechte
arbeidsmarktpositie van vluchtelingen in Amsterdam.
De SVAZ directeur hield een inleiding en twee vluchtelingenvrouwen
werden geïnterviewd. Enkele leden van
de Amsterdamsche Kring werden taalcoach. Afgesproken
is het netwerk van de Amsterdamsche Kring te
benutten voor het vinden van stageplaatsen en/of
betaalde banen voor vluchtelingen.
- In Edam-Volendam werd een actieplan ontwikkeld om
de tolerantie en acceptatie van vluchtelingen bespreekbaar
te maken. Via kleinschalige activiteiten werd
contact gelegd met buren van vluchtelingen om de
integratie van nieuwe en oorspronkelijke inwoners in
de gemeente te bevorderen. Om escalaties zoals in het
verleden te voorkomen werd door SVAZ nauw samengewerkt
met de woningbouwcorporaties. Het idee om
kleinschalige eetgroepen in de gemeente te starten
wordt nog verder uitgewerkt. Het sociaal-cultureel werk
staat positief tegenover een dergelijk initiatief.
Op 12 december werd een drukbezochte samenwerkingsborrel
gehouden in de nieuwe locatie van SVAZ
in Bibliotheek Meerwijk. De wethouder was hierbij ook
aanwezig.
39

40
- Op verschillende locaties in de regio zijn activiteiten
georganiseerd die het samenleven tussen bewoners
en vluchtelingen bevorderen zoals het project ´Koken
door vluchtelingen´ in Waterland dat iedere keer een
groot succes is. Gekookt werd onder andere door twee
Afghaanse families - die beide nog geen jaar in de
gemeente woonden, een Soedanees gezin en Nepalese
en Shrilankaanse vluchtelingen. Vaak waren er zoveel
belangstellenden dat er ‘Nee’ verkocht moest worden.
In januari waren de ambtenaren uitgenodigd die direct
met vluchtelingen te maken hebben.
- Op 8 juni is er samen met Zwitserleven een uitje
georganiseerd voor jonge vluchtelingen die door SVAZ
worden begeleid. Een rondvaart door de Amsterdamse
grachten, daarna een workshop in het Rozentheater
en ter afsluiting een drankje en een hapje. Het was
een prachtige dag voor zowel de twintig Zwitserleven
medewerkers als voor de veertien jongeren.
- Op 26 juni gaf een aantal jonge vluchtelingen uit
Zaandam voorlichting aan jongeren die in Amsterdam
bij SVAZ in begeleiding zijn. De Zaanse jonge vluchtelingen
vertelden over de oprichting van hun eigen
stichting en zij gaven aan graag in contact te willen
blijven met jongeren uit Amsterdam. Zowel vanuit het
oogpunt van belangenbehartiging als om elkaar te
ontmoeten en samen leuke dingen te doen.
- In Zaandam werd op 29 oktober les gegeven aan een
MBO klas. Toegelicht werden de verschillen tussen
immigranten, asielzoekers en vluchtelingen en het werk
dat VluchtelingenWerk in de gemeente Zaanstad doet.
- Tijdens de open dag van het gemeentehuis in
Monnickendam was SVAZ met een informatiekraam
vertegenwoordigd. Vluchtelingen deelden zelfgemaakte
hapjes uit. De kraam werd goed bezocht en er meldde
zich een vrijwilliger aan voor klusjes.
Kinderen
- Zaterdag 21 april werd aan dertig vluchtelingenkinderen
en hun ouders door het Advocatenkantoor Linklaters
een uitstapje naar het Dolfinarium in Hardenberg
aangeboden. Ook kinderen van advocaten (en zijzelf)
namen aan dit uitstapje deel.
- In de meivakantie en de herfstvakantie genoten de
kinderen in de basisschoolleeftijd van een lees- en
spelletjesmiddag in Diemen. Veertien van de achttien
kinderen van vluchtelingen in begeleiding bij SVAZ
namen hieraan deel. Twee kinderen kregen individueel
extra lees- en huiswerkbegeleiding in overleg met de
basisschool. Het effect daarvan bleek bij de bespreking
op school voor de zomervakantie: een van de kinderen
- een tienjarig jongentje - was na leesachterstand maar
liefst meer dan twee niveaus vooruitgegaan en was nu
de beste van zijn klas!
- Sinterklaas werd op 5 december in Amsterdam in
samenwerking met advocatenkantoor Linklaters georganiseerd
voor vluchtelingenkinderen en voor kinderen
van medewerkers. Een gezellig feest voor ruim vijfig
kinderen. In Diemen organiseerde SVAZ samen met
Serve the City Diemen en een basisschool een Sinterklaasochtend
voor alle peuters en kleuters met hun
ouders. Dit werd zeer gewaardeerd en is voor herhaling
vatbaar.

5 Medewerkers
Dat het werk van SVAZ alleen mogelijk is door de enthousiaste inzet van medewerkers en vrijwilligers
kwam in voorafgaande hoofdstukken duidelijk naar voren. In dit hoofdstuk meer informatie over de
aantallen medewerkers en hun achtergrond en over de ondersteunende diensten die het werk van de
maatschappelijk en juridisch begeleiders en projectmedewerkers faciliteren.
SVAZ Amstel kent twee vestigingen, een in Amsterdam
en een in Diemen. In Amsterdam werkten per 31 december
2012 28 betaalde medewerkers (25,5 fte) en ruim
vierhonderd vrijwilligers. Vanuit de vestiging in Amsterdam
werd gewerkt vanuit drie units: Unit I: Juridische en
Maatschappelijke begeleiding (12,7 fte), Unit II Participatie
en Werk (5,9 fte) en Unit OD: de Ondersteunende
Diensten (3,9 fte) en het Management van de SVAZ
(3 fte). In Diemen ondersteunde een betaalde coördinator
(0,7 fte) stagiairs en vrijwilligers.
De directie en de ondersteunende diensten in de vestiging
Amsterdam werkten ook deels ten behoeve van de
vestigingen in Zaanstreek-Waterland.
De dienstverlening vanuit Zaan wordt verricht door ruim
vijftig stagiaires en vrijwilligers en acht betaalde medewerkers
(6,6 fte), gecoördineerd door de locatiemanager
(1 fte). Vanuit de vestiging in Zaandam werd dienstverlening
aangeboden aan asielzoekers en vluchtelingen in
Zaanstad, Wormerland, Oostzaan en Landsmeer. Daarnaast
had SVAZ ook een eigen vestiging in Purmerend
voor de cliënten in deze gemeente. Naar de vestiging in
Edam kwamen de cliënten uit gemeente Edam-Volendam.
In Buurthuis De Bolder in Monnickendam kwamen alle
cliënten uit gemeente Waterland met zeven dorpskernen.
Betaalde medewerkers
In 2012 werd afscheid genomen van vier medewerkers
in tijdelijke en vier in vaste dienst waarvan er twee met
(pre)pensioen gingen. Een van degenen waarvan SVAZ
afscheid nam – Albert Reedijk – was bijna dertig jaar betrokken
bij SVAZ locatie Amsterdam. Ter gelegenheid van
zijn afscheid op 27 september bracht SVAZ een krantje
uit met een groot interview met Albert. Een medewerker
ging vanwege de krimp in uren terug. Heel 2012 is de
krimp conform verwachting uitgevoerd. Op 26 november
werd tijdens een drukbezochte personeelsbijeenkomst
door de directeur een presentatie gegeven over het
nieuwe organisatiemodel, de huidige positie van SVAZ en
de ontwikkelingen binnen de landelijke Vereniging VWN.
In een bijeenkomst op 13 december is nader ingegaan op
allerlei vragen van medewerkers over de inhoud van het
Sociaal Plan 2013 en de stand van zaken rond gedwongen
ontslagen.
Eind december zijn er 39 medewerkers in dienst waaronder
32 vrouwen en 7 mannen. Dertig medewerkers
werken parttime waardoor het totaal fte 33,8 is. Een
daling van 16% ten opzichte van eind 2011 toen de
personeelsomvang nog 40,4 fte was. Wat achtergrond
betreft hebben elf medewerkers meer dan alleen een
Nederlandse achtergrond waaronder vijf vluchtelingen.
Van de medewerkers werkt 76% in de directe dienstverlening
aan vluchtelingen als consulent, werkbegeleider,
projectmedewerker of -coördinator.
Figuur 17: Achtergrond van totaal 39 medewerkers
28 Nederlands
11 meer dan
alleen Nederlands
43

44
Figuur 18: Fulltimers en parttimers onder totaal 39 medewerkers
Tabel 7 Aantal bezoekers in Amsterdam
gemaakt over het gezamenlijke gebruik van de recep- bij de maatschappelijke en juridische begeleiding en
45
9 fulltimers
30 parttimers
Figuur 19: Contracten voor bepaalde en onbepaalde tijd
onder totaal 39 medewerkers
onbepaalde tijd
34 bepaalde tijd
5
Januari
Februari
Maart
April
Mei
Juni
Juli
Augustus
September
Oktober
November
December
2093
1938
2114
1792
1863
1806
1538
1113
1315
1636
1644
1199
tieruimte en de nieuwe vergaderruimtes op de begane
grond. Eind oktober werd een nieuw huurcontract met
Eigen Haard getekend. In Zaanstad is besloten in 2013 de
twee locaties samen te voegen om ook daar te besparen
op huisvestingskosten. Het team in Diemen betrok in
2012 een nieuw en ruimer kantoor. De inrichting met
archiefkasten en bureaus werd geregeld via een schenking
van verhuizer Vlaming. De gemeente gaf echter aan
de huurvergoeding te willen stoppen en alleen in 2013
nog de helft van de kantoorhuur te subsidiëren. Voortzetting
van het huidige huurcontract is daarom onzeker.
Ook de vestiging van SVAZ in Edam-Volendam verhuisde.
Nieuwe locatie is Bibliotheek Meerwijk in Edam. Dit was
binnen projecten. ‘De vluchteling centraal’, het kwaliteitstraject
vrijwilligersbeleid, werd in Zaandam nieuw
leven ingeblazen. In dit kwaliteitstraject komen het beter
inwerken van medewerkers en het verder uitbouwen van
de kwaliteit van de diensten aan bod. In Zaandam werd
ook gewerkt aan actualisering van het (digitale) handboek
voor vrijwilligers die de maatschappelijke begeleiding
uitvoeren.
Op 10 november werd de jaarlijkse Regionale Vrijwilligersdag
gehouden voor alle vrijwilligers van Amstel tot
Zaan op de locatie Zaandam. De vrijwilligers konden
deelnemen aan verschillende workshops: over inburgering,
taaltraining, grenzen stellen en omgaan met cultuur-
Totaal 20051
voor iedereen flink wennen. Met de gemeente Edam-
Volendam is SVAZ in gesprek over de huurlasten.
verschillen. In een plenair debat stond het vluchtelingenbeleid
centraal. Deze dag is goed ontvangen door de
vrijwilligers.
Ondersteunende medewerkers
Bijna een kwart van de betaalde medewerkers zorgde
samen met vrijwilligers voor de onontbeerlijke ondersteunende
diensten: de receptie, de administratie, de
financiën, het gebouwenbeheer en de ICT. Zij zorgden dat
cliënten prettig ontvangen werden, dat spreekuren en
vergaderingen goed voorbereid waren, dat het benodigde
materiaal aanwezig was en de apparatuur beschikbaar.
Bezoekersaantallen
Naast tienduizenden telefoontjes ontvingen de front
office medewerkers in Amsterdam ruim twintigduizend
bezoekers. Ook de overige vestigingen van SVAZ in de
regio werden druk bezocht. In Diemen kwamen maandelijks
gemiddeld zestig bezoekers naast de deelnemers
aan de taalcoach- en werkprojecten. In de gemeenten
Zaanstad, Wormerland, Oostzaan en Landsmeer bezochten
ruim 250 cliënten per tertaal SVAZ. Gemiddeld
kwamen er 18 - 25 cliënten per spreekuur. Het kantoor in
Purmerend was drie dagen in de week geopend op maandag,
dinsdag en donderdag. In het eerste tertaal werden
daarbij 309 klantcontacten geregistreerd, in het tweede
tertaal 211 en in het derde tertaal 249.
Financiële administratie
De financiële administratie startte begin van het jaar met
Exact Online. Zowel locatie Amstel als Zaan boeken sinds
1 januari 2012 in hetzelfde grootboek op kostenplaats en
kostendrager. De rapportageperiode wijzigde van eens
per kwartaal naar eens per vier maanden (tertaal): de eerste
in mei, de tweede in september en de derde in januari
van het volgende jaar gecombineerd met de jaarrekening.
Huisvesting
Gezien het krimpende klanten- en personeelsbestand
zijn in 2012 ook bezuinigingen doorgevoerd op huisvesting
als grootste kostenpost na de personeels- en
organisatielasten.
Eind 2012 zijn de huisvestingskosten 22% lager dan in
2011. In Amsterdam werd de kantoorruimte aan het Surinameplein
teruggebracht en werden met het Landelijk
Bureau, dat in hetzelfde pand is gehuisvest, afspraken
Centrale ICT
Vanaf 1 januari 2012 is de systeembeheerder gedetacheerd
bij het Landelijk Bureau en ging SVAZ over op de
centrale ICT. Verwacht wordt dat hiermee de continuïteit
van ICT diensten is gewaarborgd en de stabiliteit zal
toenemen.
Centrale ICT houdt in:
- Een e-mailadres voor alle vestigingen: @svaz.nl
- E-mailprogramma Zimbra
- Kantoorsoftware: Open Office
- Telefoon: VOIP
- Financieel: Exact Online
- Cliëntvolgsysteem: CVS (wordt VVS)
- Tijdregistratie Clockwise
- Naslag: Vluchtweb
Vrijwilligers
In voorafgaande hoofdstukken is al aangegeven hoe belangrijk
het werk is van de ruim 450 actieve vrijwilligers
Waardering
Tijdens de Vrijwilligersdag werd ook aandacht besteed
aan de resultaten van het waarderingsonderzoek dat
VluchtelingenWerk Nederland liet uitvoeren. Aan dit
landelijk onderzoek namen 1459 vrijwilligers deel, die
samen 1958 functies bekleden.
Top drie van die functies zijn landelijk:
– taalcoach (477)
– maatschappelijke begeleider (402) en
– spreekuurmedewerker (251).
Onder de deelnemers aan de regionale Vrijwilligersdag
werd de top drie gevormd door:
– taalcoaches (22)
– wijkvrijwilligers (14)
– maatschappelijk begeleiders (10).
Daarnaast waren ook jobcoaches, (taal)docenten, baliemedewerkers
en enkele stagiairs aanwezig.

foto: Ria Houweling Waterland in Beeld
6 Management
Vaste Agendapunten tijdens ieder
Managementoverleg
Verzoeken en uitnodigingen
P&O:
Actuele ontwikkelingen
Ontwikkelingen ziekteverzuim
Verlof
Formatie – mobiliteit
Financiën:
Fondswerving
Overleg en afspraken met gemeenten in de regio.
Verantwoordingsverplichtingen en rapportages
Stand van Zaken:
(Financierbare) Juridisch en Maatschappelijke
begeleiding
Projecten
Facilitair / Ondersteunende diensten
VWN:
Actuele landelijke en regionale ontwikkelingen
Uitkomsten directeurenoverleg
Datum Specifieke onderwerpen
overleg per vergadering
17 januari (A) Verlof 2011
Voorbereiding accountantscontrole
Verantwoording verschillende projecten
24 januari (B) Nieuwe wet- en regelgeving
Plan van aanpak krimp
Voortgang nieuwe inrichting
financiële administratie
Ontwikkelingen VWN
6 maart (A) Afscheid medewerkers
Accountantscontrole 2011
Voorbereiding centrale ICT
15 maart (B) Voortgang sociaal plan
Fondswerving EIF/EVF
12 april (A) Voorbereiding verbouwing
Surinameplein
Umbrella March / Wereldvluchtelingendag
Bestuurlijk overleg gemeenten
15 mei (B) Vrijwilligersbeleid van SVAZ
Nieuw organisatiemodel SVAZ
Samenwerking met andere regionale
stichtingen inzake bedrijfsvoering
7 juni (A) Planning functioneringsgesprekken
Voortgang krimp
Verantwoording EIF en TUI
14 juni (B) Vrijwilligersbeleid van SVAZ
Programma personeelsdag 17 september
Nieuwe opzet werkplan 2013
24 juni (A) Verbouwing (start in augustus)
Voorbereiding personeelsdag 17 september
Voortgang projecten
47

48 Datum Specifieke onderwerpen
overleg per vergadering
6 september (B) Financiële positie Zaanstreek-Waterland
Ziektevervanging locatiemanager
Stand van zaken overgang op Zimbra / centrale ICT
Voorbereiding personeelsdag 17 september
Conceptprogramma regionale vrijwilligersdag 10 november
24 september (A) Update aanbod inburgeringstrajecten
Evaluatie personeelsdag
Evaluatie verbouwing Surinameplein
11 oktober (A) Centrale ICT update
Ontwikkelen werkproces JMB
Actuele ontwikkelingen in Amsterdam e.o. (o.a. Tentenkamp Osdorp)
1 november (B) Regionale vrijwilligersdag 10 november
Personeelsbijeenkomst 26 november over nieuw organisatiemodel,
beeld en krimp 2013
Begroting 2013
14 november (A) Voorbereiding personeelsbijeenkomst 26 november
Voorbereiding Inburgeringstrajecten SVAZ
Centrale ICT update
Deelname SVAZ + partners aan maatschappelijk congres 22 november
29 november (A) Invoeren VOG
Uitvoeren diensten voor Uithoorn
Trainingen voorjaar 2013
6 december (B) Werkplan 2013
Definitieve begroting 2013
Inburgeringstrajecten 2013
Update centrale ICT
17 december (A) Verlof 2012
Scholingsaanbod FCB
Voortgang ontwikkelingen binnen JMB

7 Bestuur
Datum bestuursvergadering Bespreekpunten en besluitvorming
26 maart Vaststellen Financieel Jaarverslag 2011
Managementletter accountants + terugkoppeling gesprek directie en
bestuursdelegatie met de accountants
Vaststellen Jaarverslag 2011 ´Nieuwe buren en bruggenbouwers´
Voorbereiding bestuursconferentie 4 mei
Nieuw huurcontract SVAZ Surinameplein 122
Rooster zittingstermijn bestuur
Deelname bestuur aan landelijke VWN conferentie op 30 maart
4 mei Bestuursconferentie over Strategie 2012-2015 VWN met medewerking
van Dorine Manson directeur VWN en Hans van Stee hoofd JMB over de
top 5 knelpunten van vluchtelingen
5 juni Samenwerking met andere regionale stichtingen ten aanzien van de
bedrijfsvoering
Nieuw organisatiemodel SVAZ
Financiële Rapportage januari - april 2012
1e Conceptbegroting 2013
Huurcontract Surinameplein 122
Inhoudelijke rapportage uitvoering werkplan 2012 periode januari t/m april
Instemming met herijking Strategie 2012-2015
18 september Bestuurlijk overleg SVAZ en landelijk bestuur VWN over
Strategie 2012-2015 VWN, knelpunten in de regio, implementatie
VluchtelingenWerk 2.0 en financiële gezondheid SVAZ
Financiële rapportage januari–augustus 2012
2e Conceptbegroting 2013
Actuele ontwikkelingen in de gemeenten
1 november Actuele ontwikkelingen binnen VWN
Advies aan de Verenigingsraad over de missie en uitgeprocedeerden
3e Conceptbegroting 2013
Nieuw huurcontract Surinameplein 2012-2017
Inhoudelijke rapportage uitvoering werkplan 2012 periode mei t/m augustus
18 december Vaststellen werkplan 2013
Vaststellen begroting 2013
Beoordeling begroting 2013 op basis van financieel beleid
Systematiek overhead in de begroting 2013
Stand van zaken nieuw organisatiemodel
Strategische analyses en keuzen VWN
51

52 Op 30 januari nam het bestuur met een diner afscheid
van het bestuurslid Ko Kroesen.
Samenstelling bestuur SVAZ
per 31 december 2012:
De heer drs. H.G.M. Blocks, voorzitter
Mevrouw drs. M. van den Berg, secretaris
De heer M. Blankman, penningmeester
Mevrouw drs. M. Aliyou, bestuurslid
Mevrouw mr. L. ten Berge, bestuurslid
Mevrouw mr. W.J.C. Swildens-Rozendaal, bestuurslid
Mevrouw mr. drs. T.L. Tan, bestuurslid

8 Financieel
resultaat
Over 2012 heeft SVAZ
een negatief resultaat
van circa € 14.000
gerealiseerd. Het
begrote positieve
resultaat van € 13.700 is
niet gehaald vanwege de
gedaalde instroom van
vluchtelingen in 2012 en
de daaraan gekoppelde
gelden voor de
begeleiding door SVAZ.
De opbrengsten voor
de maatschappelijke
begeleiding van
vluchtelingen vielen
lager uit in gemeenten
waar sprake is van
outputfinanciering.
Eind 2012 bedraagt de
continuïteitsreserve
circa € 283.000.
STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2011
Begroting 2012 Realisatie 2012 Realisatie 2011
BATEN
Subsidies van overheden
Gemeente Amsterdam 1.430.000 1.414.476 1.882.293
Gemeenten Zaanstreek-Waterland 428.000 400.097 503.966
Gemeente Diemen 62.500 67.877 68.847
Overige baten
1.920.500 1.882.450 2.455.106
VluchtelingenWerk Nederland 158.000 201.985 311.300
Overige subsidies 614.000 554.350 337.967
Overige baten 5.000 1.734 44.902
777.000 758.069 694.169
Totaal baten 2.697.500 2.640.519 3.149.275
LASTEN
Personeelskosten 1.986.500 2.027.939 2.428.379
Afschrijvingen 30.000 28.683 35.075
Huisvestingskosten 287.200 241.113 309.273
Organisatiekosten 185.400 181.698 232.373
Activiteiten en projecten 192.500 174.338 167.024
Totaal lasten 2.681.600 2.653.771 3.172.123
Exploitatieresultaat 15.900 13.252- 22.848-
Financiële baten en lasten 2.200- 423- 1.106-
Resultaat boekjaar 13.700 13.675- 23.954-
RESULTAATBESTEMMING
Mutatie continuïteitsreserve 13.675- 23.954-
Resultaat boekjaar 13.675- 23.954-
55

Toelichting op de baten
De baten zijn ruim een half ton lager dan begroot. Het totaal van ge-
BALANS per 31 DECEMBER 2012 (na verwerking van de voorgestelde resultaatbestemming)
Grondslagen van waardering
afspraken dalen de huisvestingskosten geheel in de lijn met het
Alle activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale
´Plan van aanpak krimp´ november 2011.
waarde, tenzij hieronder anders is vermeld.
meentelijke opbrengsten is circa € 38.000 lager dan begroot. Hiervoor Ten opzichte van de begroting stegen de personeelskosten met 2%.
31 december 2012 31 december 2011
is al aangegeven dat de lagere gemeentelijke opbrengsten zich gro- In de begroting 2012 waren per abuis de personeelskosten voor de
ACTIVA
Materiële vaste activa
tendeels laten verklaren door de lagere instroom van vluchtelingen in systeembeheerder – die naar VWN is gedetacheerd – niet opgeno-
De materiële vaste activa zijn gewaardeerd op de aanschaf-
2012 waardoor de minister in april en in augustus de huisvestingstaakmen. Daarnaast zijn er extra kosten gemaakt voor vervanging van
Materiële vaste activa 20.057 29.899
fingswaarde onder aftrek van de afschrijvingen die gebastelling
van gemeenten naar beneden bijstelde. Een verklaring is ook langdurig zieken en zwangerschapsverlof. De maatregelen betrof-
56 seerd zijn op de geschatte economische levensduur.
dat in 2012 duidelijk werd dat de gemeente Zaanstad uiteindelijk
fen het aannemen van tijdelijke krachten dan wel het uitbreiden 57
Vlottende activa
geen uitgenodigde vluchtelingen zou opvangen in tegenstelling tot van uren van personeel. Ook zijn de frictiekosten aanzienlijk hoger
Vorderingen 638.983 531.767
De afschrijvingen vinden als volgt plaats:
de gemeente Purmerend. De begrote opbrengsten van de gemeente dan geraamd. Per 31 december 2012 bedraagt de voorziening voor
Overlopende activa 27.355 23.316
Verbouwingen 10% per jaar of minder indien huurcontract
Zaanstad komen daardoor circa € 58.000 lager uit terwijl de meerop- frictiekosten € 73.600.
666.338 555.083
eerder eindigt.
brengsten van de gemeente Purmerend circa € 29.000 bedragen.
Inventaris 20% per jaar.
SVAZ ontving in 2012 circa € 44.000 meer aan baten van Vluchte- Toekomstverwachting
Liquide middelen 230.510 239.582
Apparatuur 33,3% per jaar.
lingenWerk Nederland (VWN). In de begroting was geen rekening
Op 18 december 2012 heeft het bestuur de begroting en het werk-
Investeringen gedaan in de loop van het boekjaar worden
gehouden met een mogelijke nabetaling van projecten die door SVAZ plan 2013 vastgesteld. Uit deze begroting valt af te leiden dat SVAZ
916.905 824.564
tijdsevenredig afgeschreven.
succesvol waren afgerond (Kwaliteit in Diversiteit en Verankering Ba- verder krimpt; ten opzichte van de begroting 2012 neemt de omzet
nenoffensief). Dit leverde ongeveer € 28.000 op. Ook ontving SVAZ met 10,2% af. De begrote gemeentelijke opbrengsten in 2013 dalen
PASSIVA
Vorderingen
geld voor haar bijdragen aan de stuurgroep Behoud Maatschappelijke met bijna drie ton. In december 2012 maakte de minister de huisves-
De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde
Begeleiding en het maatschappelijk congres dat op 22 november 2012 tingstaakstelling 1e helft 2013 voor gemeenten kenbaar. Conform dit
Reserves en fondsen
met een voorziening voor oninbaarheid indien dit noodza-
plaatsvond. Het begrote bedrag ad € 25.000 voor Centrale Opvang ministeriële bericht dienen 219 vergunninghouders (inclusief kinde-
Continuïteitsreserve 283.863 297.538
kelijk wordt geacht.
kon worden geschrapt omdat opnieuw in 2012 geen CO in onze regio ren) in het eerste halfjaar 2013 in elf gemeenten worden gehuisvest
heeft plaatsgevonden. Daar tegenover stond een niet begrote meeval- waarvoor SVAZ de maatschappelijke begeleiding uitvoert.
Voorziening frictiekosten
ler van € 25.000 voor de bedrijfsvoering (een bedrag dat aan alle
De minister verwacht dat de huisvestingstaakstelling in de 2e helft
Voorziening frictiekosten 73.600 27.400
De voorziening frictiekosten betreft een inschatting van
regionale stichtingen is uitgekeerd).
2013 iets hoger zal uitkomen vanwege het Kinderpardon. In de
de afvloeiïngskosten van personeelsleden waarvan het
Aan overige subsidies werd bijna € 60.000 minder gerealiseerd. In
begroting 2013 is rekening gehouden met de gedaalde instroom in
Schulden op korte termijn
moment en de omvang van eventuele betalingen nog niet
augustus 2012 sloot SVAZ de eerste partnerovereenkomst af met de 2012 evenals met een licht positief effect van het Kinderpardon. Te-
Crediteuren 48.239 15.744
vaststaat. Op basis van de afspraken in CAO en Sociaal Plan
woonstichting Eigen Haard over de adoptie van tien wijkvrijwilligers genover de daling van de gemeentelijke subsidies nemen in 2013 de
Belastingen en sociale lasten 126.982 149.332
is de reële vergoeding bepaald. Hierop is het door Vluchte-
in Amsterdam. We slaagden er nog niet in om dit concept uit te rollen opbrengsten van VWN toe mede dankzij het landelijke project ´Taal
Vooruitontvangen bedragen 178.891 91.409
lingenWerk Nederland te vergoeden gedeelte (“coulancere-
onder alle woningcorporaties in Amsterdam waardoor de opbrengsten in Beweging´ (taalcoaching) waarvoor VWN subsidies uit Europese
Overige schulden 205.330 243.141
geling”) in mindering gebracht.
voor dit innovatieve concept tegenvielen.
Fondsen (EIF en EVF) heeft verkregen en waaraan 11 regionale stich-
559.442 499.626
tingen van VluchtelingenWerk – waaronder SVAZ – deelnemen.
Grondslagen van resultaatbepaling
Toelichting op de lasten
SVAZ gaat de komende jaren (2013 en 2014) moeilijke tijden
916.905 824.564
Rekening houdend met de grondslagen van waardering
De totale lasten vallen bijna € 8.000 lager uit dan begroot. Meest
tegemoet. De rek om nog verder op organisatie en personeel te
wordt het resultaat voorts als volgt bepaald.
opvallend is de daling van de huisvestingskosten met ruim € 46.000. bezuinigen is eruit. Het ontwikkelen van nieuwe activiteiten zoals
Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen op-
Met ingang van 1 oktober 2012 zijn SVAZ en VWN een nieuw huurcon- het uitvoeren van inburgeringstrajecten voor vluchtelingen komen
brengsten en de daaraan verbonden kosten over het
tract aangegaan met Eigen Haard. De totstandkoming van de nieuwe de doelgroep ten goede, maar versterken nog niet de continuïteits-
verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds
huurcontracten heeft nogal veel voeten in de aarde gehad. In januari reserve van SVAZ. De huidige continuïteitsreserve ad € 283.000 is
vermelde waarderingsgrondslagen.
2012 zag het er nog naar uit dat beide organisaties naar Reigersbos
volstrekt onvoldoende als buffer bij ingrijpende reorganisaties en
Opbrengsten zijn verantwoord in het jaar waarop de
zouden verhuizen omdat met Eigen Haard niet tot een akkoord kon voortzettende krimp. Directie en bestuur buigen zich in 2013 over de
betreffende diensten zijn geleverd. Subsidiebaten worden
worden gekomen. Vanwege het belang van een gezamenlijke huis-
kernvraag hoe SVAZ weer uit het dal kan komen waardoor de conti-
toegerekend aan jaren naar gelang de activiteiten plaatsvesting
van SVAZ en het Landelijk Bureau was VWN bereid om SVAZ nuïteitsreserve binnen vijf jaar circa € 450.000 zal bedragen.
vinden. Lasten zijn verantwoord in het jaar waarin deze
te compenseren voor het verschil in de overeengekomen nieuwe
voorzienbaar zijn.
huurprijs met Eigen Haard en die van Reigersbos. Dankzij voornoemde

58
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
Aan: het bestuur van Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan.
De bijgesloten samengevatte jaarrekening, opgenomen in hoofdstuk 8 van dit
jaarverslag, bestaande uit de samengevatte balans per 31 december 2012 en de
samengevatte staat van baten en lasten over 2012 met bijbehorende toelichtingen,
zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van Stichting VluchtelingenWerk
Amstel tot Zaan. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in
onze controleverklaring van 26 maart 2013.
De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis
van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, in het bijzonder Richtlijn 640
“Organisaties zonder winststreven”. Het kennisnemen van de samengevatte
jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de
gecontroleerde jaarrekening van Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de
gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals
beschreven op pagina 56.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte
jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met
Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810
“Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten”.
Oordeel
Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde
aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van
Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan en in overeenstemming met de
grondslagen zoals beschreven in de toelichting op pagina 56.
Amsterdam, 26 maart 2013 Dubois & Co. Registeraccountants
Origineel getekend door:
A.P. Buteijn
vennoten
drs. A.P. Buteijn
drs. J.J.M. Huijbregts
M. Karman
J.J.H.G. Stengs
drs. G. Visser
medewerkers-registeraccountant
M. Belkadi
drs. P.A.J.M. Bonants
drs. R.W.J. Bruinooge
senior organisatieadviseur
drs. P.W.A. Kasteleyn, RC

9 Feiten
en cijfers in beeld
Voorafgaande hoofdstukken bevatten al veel gegevens over cliënten van de maatschappelijke en
juridische begeleiding en deelnemers aan verschillende projecten. In dit hoofdstuk de feiten en cijfers
van het totale cliëntenbestand van 2657 vluchtelingen, uitgesplitst naar vestiging Amsterdam (2233
cliënten), Diemen (44 cliënten) en Zaanstreek-Waterland (380 cliënten).
Mannen en vrouwen
In Diemen heeft SVAZ meer vrouwen dan mannen als
cliënt, in Zaanstreek-Waterland vormen mannelijke
cliënten tweederde meerderheid en in Amsterdam is
zelfs 69% van de cliënten man.
Figuur 20a: Mannen en vrouwen onder de 2233 cliënten Amsterdam
1540 mannen 693 vrouwen
Figuur 20b: Mannen en vrouwen onder de 44 cliënten Diemen
18 mannen 26 vrouwen
Figuur 20c: Mannen en vrouwen onder de 380 cliënten
Zaanstreek-Waterland
203 mannen 172 vrouwen
onbekend 5
61

Landen van herkomst
Net als het voorafgaande jaar zijn in 2012 Somalië en
Figuur 21a: Tien belangrijkste herkomstlanden cliënten Amsterdam
Leeftijden
Binnen het totale cliëntenbestand valt 44% in de jongste
Figuur 22a: Leeftijdscategorieën cliënten Amsterdam
62
Irak de belangrijkste herkomstlanden van cliënten.
In Amsterdam komt China op de derde plaats, in
Somalië 217 130
leeftijdscategorie. In Amsterdam is dit percentage nog
iets hoger (46%) maar in zowel Zaanstreek-Waterland
800
Man
Vrouw 63
Zaanstreek-Waterland Afghanistan en in Diemen
Irak
178 54
als Diemen tien procent lager. In Zaanstreek-Waterland
700 679
Eritrea (dat in Amsterdam en Zaanstreek-Waterland
als herkomstland op de vierde plaats staat).
China
Eritrea
95
90
57
49
vormen de 31-40 jarigen met 38% de grootste leeftijdscategorie.
Opvallend is ook het relatief hoge percentage
50plussers (13%) in Zaanstreek-Waterland vergeleken met
600
500
533
Iran 83 27
het totale cliëntenbestand (8%).
Afghanistan 75 27
400
340
Nigeria
Soedan
56
69
28
13
Man
Vrouw
300
200
220
241
Figuur 21b: Vijf belangrijkste herkomstlanden cliënten Diemen
Irak
Somalië
Eritrea
Tibet
Iran
5 4
2 7
2 4
1 2
3 2
Man
Vrouw
0 2 4 6 8 10
Ethiopië
Myanmar
42 32
54 18
0 100 200 300 400
Figuur 21c: Tien belangrijkste herkomstlanden cliënten
Zaanstreek-Waterland
Somalië
Irak
Afghanistan
Eritrea
Bhutan
Iran
China
Myanmar
Nepal
Soedan
40 41
37 14
20 21
12 16
13 7
15 4
9 8
8 7
6 4
5 4
Man
Vrouw
0 20 40 60 80 100
Figuur 22b: Leeftijdscategorieën cliënten Diemen
12
10
8
6
4
2
0
5
10
18-30 jaar
8
9
3
31-40 jaar 41-50 jaar 50+
5
2 2
Man
Vrouw
100
0
80
70
60
50
40
30
20
10
0
18-30 jaar
18-30 jaar
70
87
31-40 jaar 41-50 jaar 50+
Figuur 22c: Leeftijdscategorieën cliënten Zaanstreek-Waterland
70
60
71
52
38
31-40 jaar 41-50 jaar 50+
35
24
63
Man
Vrouw
25

Inkomen
Van de mannelijke cliënten in Amsterdam heeft 20%
werk (waarvan een zesde nog met aanvullende uitkering).
een inkomen uit betaald werk. Een kwart daarvan moet In Diemen heeft geen van de vrouwelijke cliënten een
een beroep doen op een aanvullende uitkering om rond betaalde baan.
te komen. Dit laatste geldt ook voor de hele 11% van de Voor de grootste groep cliënten vormt de WWB de be-
cliënten met betaald werk in Diemen. Wat de vrouwelijke langrijkste inkomstenbron, gevolgd door de WIJ. Ruim 8%
cliënten in Amsterdam betreft: slechts 6% heeft betaald van de cliënten heeft nog helemaal geen inkomen.
64 Opleidingsachtergrond
65
Ruim de helft van de cliënten in Diemen heeft geen opleiding
of alleen basisschool als achtergrond. In Amster-
Figuur 23a: Hoogstgenoten opleiding cliënten Amsterdam
Grafiek 24a: Inkomen mannelijke cliënten Amsterdam
Grafiek 25a: Inkomen vrouwelijke cliënten Amsterdam
dam geldt dat voor iets minder dan de helft (46%) van de
cliënten. Slechts 28% van de cliënten in Amsterdam heeft
een vervolgopleiding voltooid. In Diemen is dat percentage
nog lager (22%).
HBO/WO
HAVO/VWO/MBO
MAVO/LBO/VBO
170
199
189
149
140
212
Onvoltooid
Voltooid
1%
8% 15%
Betaald werk
4%
9% 6%
1%
1%
10%
2%
0%
Betaald werk
Basisonderwijs
339
291
5%
2%
Betaald werk
+ aanvullende
uitkering
Betaald werk
+ aanvullende
uitkering
Geen 285
8%
Stageovereenkomst
Stageovereenkomst
0 100 200 300 400 500 600 700
59%
1%
1%
Wet WIJ
WSF
67%
Wet WIJ
WSF
WW
WW
WWB
WWB
Figuur 23b: Hoogstgenoten opleiding cliënten Diemen
AOW/overig
(Nog) geen
inkomen/leefgeld
AOW/overig
(Nog) geen
inkomen
HBO/WO 3 3
Onvoltooid
Voltooid
HAVO/VWO/MBO 1
MAVO/LBO/VBO
Basisonderwijs
Geen
6 7
3 6
15
0 2 4 6 8 10 12 14 16
Grafiek 24b: Inkomen mannelijke cliënten Diemen
58%
5%
11%
21%
5%
Betaald werk
+ aanvullende
uitkering
Wet WIJ
WSF
WWB
AOW/overig
Grafiek 25b: Inkomen vrouwelijke cliënten Diemen
72%
24%
4%
Wet WIJ
WSF
WWB

66 Stadsdelen
In Amsterdam is ook gekeken naar de stadsdelen waar
cliënten wonen. Van 144 cliënten is niet bekend in welk
stadsdeel zij woonachtig zijn. Van de overige cliënten
woont bijna 39% in West of Nieuw West. Relatief weinig
cliënten wonen in het Centrum (nog geen 6%).
Figuur 26: Stadsdelen waar cliënten wonen in Amsterdam
Centrum 86 33
Zuid
Noord
Oost
Zuidoost
Nieuw-West
West
207 81
175 85
206 67
228 110
234 143
312 122
Man
Vrouw
0 100 200 300 400 500
Inburgering
Van de Amsterdamse cliënten heeft een klein deel de
inburgering voltooid of is daar wegens verschillende
redenen van vrijgesteld. Het overgrote deel (65%) is bezig
met inburgering en 20% is nog niet gestart of wacht op
plaatsing op een inburgeringscursus.
Figuur 27: Stand van zaken Inburgering Amsterdam
1200
1000
800
600
400
200
0
199
110
Inburgering voltooid
of vrijgesteld
1033
426
Bezig
met inburgering
308
157
Man
Vrouw
(Nog)
Geen inburgering

68 Afkortingen
AMA Alleenstaande Minderjarige
Asielzoeker
AZC Asielzoekerscentrum
COA Centraal Orgaan opvang
Asielzoekers
DT&V Dienst Terugkeer en Vertrek
DWI Dienst Werk en Inkomen
EVC Erkenning van Verworven
Competenties
GBA Gemeentelijke Basisadministratie
GGD Gemeentelijke of Gemeenschap-
pelijke Gezondheidsdienst
GGZ Geestelijke gezondheidszorg
IND Immigratie- en Naturalisatie
Dienst
Mvv Machtiging voor Voorlopig
Verblijf (visum)
Nidos Onafhankelijke (gezins-)voogdij
instelling die de wettelijke
voogdijtaak uitvoert voor Alleen
staande Minderjarige Asielzoekers
SVAZ Stichting VluchtelingenWerk
Amstel tot Zaan
TGN Toets gesproken Nederlands
UWV Uitvoeringsinstituut Werknemers
verzekeringen
VBT Verblijfsvergunning voor bepaalde
tijd
VOT Verblijfsvergunning voor onbe
paalde tijd
VOVO Voorlopige Voorziening
VTV Vergunning tot Verblijf
VVS Vluchtelingen Volg Systeem
VVTV Voorwaardelijke Vergunning tot
Verblijf
VWN VluchtelingenWerk Nederland
WAO Wet op de arbeidsongeschikt
heidsverzekering (voorloper van
WIA)
Wajong Wet werk en arbeidsondersteu-
ning jonggehandicapten
WI Wet Inburgering
WIA Wet werk en inkomen naar
arbeidsvermogen
WIJ Wet investering in jongeren
Wmo Wet maatschappelijke ondersteu -
ning
WW Werkloosheidswet
WWB Wet Werk en Bijstand
WZS Dienst Wonen Zorg en Samenleven
Verblijfsvergunningen
Mvv
Degene die geen vluchteling is en langer dan drie maanden
in Nederland wil verblijven, moet bij de Nederlandse
vertegenwoordiging in het land van herkomst een machtiging
voorlopig verblijf of te wel mvv aanvragen. Na binnenkomst
in Nederland moet vervolgens een verblijfsvergunning
regulier voor bepaalde tijd aangevraagd worden.
In de loop van 2013 zal deze aanvraag verblijfsvergunning
afgeschaft worden.
Verblijfsvergunningen asiel
Personen van wie het asielverzoek wordt ingewilligd,
krijgen een verblijfsvergunning asiel. Een verblijfsvergunning
asiel kan betrekking hebben op een aanvraag uit
hetzelfde of een vorig jaar. Vóór 1 april 2001 kon men in
aanmerking komen voor een A-status, Vergunning tot
Verblijf (VTV) of Voorwaardelijke Vergunning tot Verblijf
(VVTV). Met ingang van 1 april 2001 zijn de A-status, VTV
en VVTV vervangen door de vergunningen voor bepaalde
tijd en onbepaalde tijd.
Verblijfsvergunning voor bepaalde tijd
Een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd verleent een
niet-Nederlander toestemming om langer dan drie maanden
in Nederland te blijven. Er is een vergunning voor
bepaalde tijd regulier en een voor asiel. De asielvergunning
wordt in beginsel voor een periode van maximaal 5
jaar verleend.
Verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd
Een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd verleent
een niet-Nederlander toestemming om voor onbepaalde
tijd in Nederland te blijven. Er is een vergunning voor
onbepaalde tijd regulier en een voor asiel.
De betrokkene kan na vijf jaar rechtmatig verblijf op
grond van de vergunning voor bepaalde tijd en na het
behalen of na ontheffing van het inburgeringsexamen in
aanmerking komen voor de vergunning voor onbepaalde
tijd, voor de vluchteling wanneer die nog steeds bescherming
in Nederland nodig heeft.
Voorlopige Voorziening
Indien de vreemdeling bezwaar maakt tegen de afwijzende
beslissing van de Immigratie-en Naturalisatiedienst
(IND) en hem/haar tegelijkertijd aangezegd wordt
Nederland te verlaten, kan de rechter met een voorlopige
voorziening de gevolgen van die beslissing opschorten.
Deze uitspraak blijft van kracht totdat de rechter een
definitief oordeel uitspreekt over de zaak.
Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek en
www.rechtspraak.nl

70
Colofon
Maatwerk en Maatjes is een uitgave van
Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan.
Redactie: Marianne Dauvellier, Henriette Pel, Hans van
Stee en Mária van Veen met dank aan de medewerkers
en vrijwilligers van SVAZ voor hun bijdragen
Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan
SVAZ Locatie Amsterdam
Surinameplein 122, 1058 GV Amsterdam
Telefoon: 020 6277745
E-mail: info@svaz.nl
Fax: 020 6205669
Locatie Diemen
Ouderkerkerweg 26, 1112 BE Diemen
Telefoon: 020 6904549
Inloopspreekuur donderdag 10.30-12.00 uur
E-mail contactpersoon: mtendoeschot@svaz.nl
Locatie Zaanstad
Jufferstraat 6, 1508 GE Zaandam
Telefoon: 075 6173297
E-mail: vluchtelingenwerk-zaanstad@svaz.nl
Fax: 075 6125380
Wereldwerk/Tussen Luipaard en Leeuw
Jufferstraat 2, 1508 GE Zaandam
Telefoon: 075 8200219
Vormgeving: Pascale Companjen, Nijmegen
Fotografie: de fotografen staan, indien bekend, vermeld per foto.
De overige foto’s zijn genomen door medewerkers van
VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan
Druk: Antilope printing, België
Amsterdam, april 2013
Locatie Edam-Volendam
Gebouw van de bibliotheek Meerwijk
Dijkgraaf Poschlaan 8, 1135 GP Edam
E-mail contactpersoon: mvandam@svaz.nl
Locatie Purmerend
Veilinghof 1, 1442 CT Purmerend
Telefoon: 029 9714366
E-mail contactpersoon: vyvelaar@svaz.nl
Locatie Monnickendam
Sociaal Cultureel Centrum de Bolder
’t Spil, 1141 SB Monnickendam
Telefoon: 029 9820028
E-mail contactpersoon: wdoornbos@svaz.nl
VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan
U kunt het werk van SVAZ steunen door donateur te
worden. Meer informatie: info@svaz.nl
Rekeningnummer 11.80.92.693
ten name van: Stichting VluchtelingenWerk Amstel tot
Zaan te Amsterdam