Maart '13 - Tanuki

Ongelijkheid op de werkvloer
In elk land in de wereld staat de vrouw
niet op gelijke voet met de man en Japan
is wat dat betreft geen uitzondering. Een
populaire slogan in de late negentiende eeuw,
gedurende de Meiji-periode, was die van ‘良
妻賢母: ryousai kenbo’ (goede vrouw, wijze
moeder). Hiermee wou de overheid vrouwen
aanmoedigen om een loyale vrouw en goede
moeder te worden. Wanneer echter gekeken
wordt naar de plaats van vrouwen in de huidige
Japanse arbeidsmarkt lijken ze die positie
nauwelijks te zijn ontvlucht.
Het is niet zo dat dankzij een idee uit dat de
Meiji-periode de huidige Japanse arbeidsmarkt
is vormgegeven, maar het traditionele
rollenpatroon staat wel degelijk fier overeind.
De man werkt, de vrouw doet het huishouden en
verzorgt de kinderen: lang niet altijd het geval,
maar wel een situatie die herkenbaar is voor de
staat van de Japanse arbeidsmarkt. Vrouwen
bezitten namelijk niet dezelfde mogelijkheden
als mannen. Hoewel de kloof tussen de
inkomsten van mannen en vrouwen voor
hetzelfde werk dichtgroeit, verdienen vrouwen
in Japan slechts 72 procent ten opzichte wat
een mannelijke tegenhanger voor vergelijkbaar
werk zou krijgen. Het grootste probleem van
vrouwen lijkt helaas het feit dat ze vrouw zijn.
Er is namelijk niet bijzonder veel sprake van
太狸記・十二月号
rekening houden met vrouwen. De participatie
van vrouwen op de Japanse arbeidsmarkt
kenmerkt zich doordat vrouwen van de leeftijd
20 tot 24, de tijd wanneer kinderen gebruikelijk
worden verkregen, moeten stoppen met
werken of parttime verder moeten. Hier is
Japan uiteraard niet uniek in, maar goede
kinderopvang is zeldzaam. Tevens komt goed
geregeld, betaald zwangerschapsverlof slechts
bij weinig bedrijven voor. Ook flexibiliteit
is zeldzaam, want vele bedrijven staan de
tijdelijke overstap van fulltime naar parttime
zelf niet toe. Juist in dat laatste zit een groot
probleem. Na de zwangerschap zijn veel
vrouwen werkloos en is het lastig werk met
kinderen te combineren. Parttimewerk lijkt
dan de enige optie.
Werkgevers zijn echter niet geheel ontevreden
met deze omstandigheden. Parttimewerk voor
mensen van middelbare leeftijd in het bijzonder
blijkt voor hen erg voordelig. Het kan zo zijn
dat de parttimerwerknemers namelijk evenveel
werk verrichten als hun fulltime tegenhangers,
maar hiervoor krijgen ze minder betaald, noch
mogen ze van dezelfde stabiliteit genieten.
Wanneer het slechter gaat met het bedrijf in
kwestie zijn de parttimers de eersten die het
bedrijf moeten verlaten. Met name vrouwen
zijn hier dus het slachtoffer van.
19