Brochure glaucoom

Motor van vernieuwing
Driebomenstraat, 16
B-1180 Ukkel
Tel. : +32 9 324 53 44
Fax : +32 9 324 53 70
email: hoffelinck@thea.be
TBK BRO 0903 - FAUQUET CONSEIL - AVIGNON - RCS 380 583930 - 2147
Mijn glaucoom
beter kennen en behandelen
Motor van vernieuwing

Inhoud
p. 4 |
Glaucoom: een ernstige ziekte ?
Er bestaan verschillende soorten glaucoom
Een aandoening die pijnloos verloopt
p. 8 |
Opsporen en opvolgen van glaucoom:
eenvoudige en pijnloze onderzoeken
Meten van de oogdruk
Onderzoek van het netvlies (of oogfundus onderzoek)
Bepalen van het gezichtsveld (of perimetrie)
Meten van de kamerhoek (of gonioscopie)
p. 10 |
p. 14 |
Behandelingen van glaucoom
Medische behandeling
Laser
Heelkundige behandeling
Waarom heeft mijn oogarts mij
oogdruppels zonder bewaarmiddel
voorgeschreven ?
Praktisch: hoe mijn oogdruppels
goed inbrengen met het
ABAK ® systeem ?
Het ABAK ® p. 16 |
systeem: hoe een nieuw flesje
gemakkelijk openen
Correct indruppelen van de oogdruppels

Glaucoom :
een ernstige ziekte?
Er bestaan verschillende soorten glaucoom
• De meest voorkomende vorm is traag evoluerend
chronisch glaucoom, ook algemeen "primair
openhoekglaucoom" genoemd.
• Acuut geslotenhoekglaucoom, congenitaal
glaucoom bij pasgeborenen en glaucoom
veroorzaakt door trauma, allergie of
geneesmiddelen, zijn zeldzamer.
Chronisch glaucoom is een zeer
ernstige aandoening, die leidt tot
een langzame destructie van de
oogzenuw. Deze ziekte gaat
gepaard met een sluipende
vernauwing van het gezichtsveld,
met in een verder stadium, een min
of meer uitgesproken, maar toch
onomkeerbare vermindering van de
gezichtsscherpte.
Glaucoom is hoofdzakelijk te wijten
aan een abnormale stijging van de
oogdruk (de druk binnenin de
oogbol). Wanneer deze oogdruk te
sterk stijgt, heeft dat letsels van de
oogzenuw tot gevolg. De
veroorzaakte schade hangt af
van de mate en de duur van de
verhoogde druk. De tolerantiedrempel
voor een verhoogde
oogdruk kan echter variëren van
de ene persoon tot de andere.
Een druk die als "normaal"
beschouwd wordt, kan bij
bepaalde personen glaucoom
veroorzaken. Dat noemt men dan
een glaucoom met normale druk.
page 4 page 5

Meer over:
De oogdruk
Het oog is een gesloten orgaan,
waarbinnen een zekere druk
heerst, de oogdruk. Daardoor kan
de oogbol goed functioneren.
Deze druk varieert hoofdzakelijk
in functie van de hoeveelheid
vocht in de oogkamer, het
oogvocht. Deze vloeistof wordt
continu vernieuwd.
Als de afvoer onmogelijk is of als
Een ziekte die pijnloos
evolueert
Glaucoom is een ernstige ziekte
omdat ze zich ongemerkt kan
ontwikkelen en traag evolueren
zonder enig teken aan de ogen.
Het verlies van het gezichtsveld
verloopt progressief en, zeker in
de beginfase, ongemerkt.
Eenmaal ingesteld zijn de
letsels onomkeerbaar.
de productie de afvoercapaciteit
overtreft, dan neemt de oogdruk
toe. Het is belangrijk om eraan
te herinneren dat oogvocht
niets met tranen te maken heeft.
Tranen worden aan de
oogoppervlakte afgescheiden.
De oogdruk staat eveneens
volledig los van de bloeddruk.
Glaucoom is een chronische
ziekte waarvoor een levenslange
controle nodig zal zijn.
Frequenter bij
bejaarden
Met het ouder worden, wordt
het risico voor het ontwikkelen
van glaucoom groter. Deze
ziekte komt meestal voor bij
55-plussers.
Meer dan 150 000 mensen lijden aan
glaucoom in België
Iedereen kan glaucoom ontwikkelen maar bij bepaalde
risicopersonen zijn factoren gekend:
• de leeftijd: de frequentie stijgt
na 40 jaar. Bij 65-plussers is 5%
van de bevolking aangetast
door de ziekte.
• De etnische groep: personen
van Afrikaanse afkomst zijn
frequenter en ernstiger
aangetast dan personen van
het Kaukasische ras.
• Familiale antecedenten
(genetische factoren).
• Bijziendheid.
• Geneesmiddeleninname,
o.a. corticosteroïden.
page 6 page 7

Vier hoofdonderzoeken
stellen
uw oogarts in staat
glaucoom op te
sporen en de
evolutie te volgen:
1. het meten van de
oogdruk
2. het onderzoek van de
oogfundus
3. het bepalen van het
gezichtsveld of
perimetrie
4. het meten van de
kamerhoek of
gonioscopie
Opsporen
en opvolgen
van glaucoom :
eenvoudige en pijnloze onderzoeken
Het meten van de
oogdruk
De oogdruk kan gemeten
worden met een tonometer,
waarvan twee soorten bestaan.
Om uw oogdruk te meten,
plaatst Uw oogarts een kleine
plastieken prisma op het
hoornvlies (de cornea), nadat hij
een druppel anestheticum in elk
oog heeft ingedruppeld, of hij
projecteert een luchtstroom.
Dit onderzoek is pijnloos. De
oogdruk varieert overdag. Om
de betrouwbaarheid van de
meting te verhogen is het nodig
de meting te herhalen op
verschillende tijdstippen. De
oogdruk moet minstens eenmaal
per jaar gemeten worden om de
stabiliteit of de voortgang ervan
te evalueren. De waarden van de
oogdruk hangen niet af van de
bloeddruk.
Oogfundusonderzoek
Uw oogarts onderzoekt het
netvlies (de retina) en meer
bepaald het vertrekpunt van de
oogzenuw (de papil genoemd).
Door dit onderzoek kan hij de
voortgang van de ziekte
evalueren. De evaluatie wordt
vergemakkelijkt door het nemen
van vergelijkende foto’s.
Perimetrie
Perimetrie maakt het mogelijk
het gezichtsveld van de patiënt
te evalueren. Dit is een
onontbeerlijk onderzoek om
de diagnose te stellen, de
evolutie te volgen en de
doeltreffendheid van de
voorgeschreven medicatie te
evalueren.
Onderzoek van de
kamerhoek of gonioscopie
Gonioscopie is noodzakelijk
om het type glaucoom,
waaraan u lijdt, te bepalen.
page 8 page 9

De behandelingen
van glaucoom
Eenmaal gediagnosticeerd moet
glaucoom steeds behandeld worden.
Drie therapeutische houdingen
bieden zich aan: geneesmiddelen,
meestal toegediend onder de
vorm van oogdruppels, laser en
heelkundige behandeling. Deze
behandelingen kunnen ook
gecombineerd worden.
Uw oogarts zal u de behandeling
voorstellen, waarvan hij denkt dat
ze in uw geval het doeltreffendste
is om uw gezichtsscherpte zo lang
mogelijk te bewaren.
Door behandeling kan de ziekte
bedwongen worden, maar in
geen geval genezen. Het is dus
noodzakelijk de evolutie van de
ziekte te controleren, zelfs na
een heelkundige ingreep, en de
voorgeschreven behandeling
regelmatig te volgen. Een
levenslange behandeling onder
medische controle is nodig.
De bedoeling van de behandeling
is de oogdruk te verlagen tot
een bepaalde waarde, die
overeenkomt met een drukniveau
waarbij uw glaucoom
niet verergert. Het is de oogarts
die de te bereiken oogdruk
bepaalt. De optimale druk
verschilt van de ene persoon
tot de andere.
Door de instructies van uw
oogarts nauwgezet te volgen,
verhoogt de kans om de
evolutie van uw glaucoom te
stoppen en zo uw
gezichtsscherpte te
bewaren.
page 10 page 11

De behandelingen
van glaucoom
De medische
behandeling
In een vroegtijdig ziektestadium is
de medische behandeling meestal
doeltreffend en voldoende.
Oogdruppels worden het meest
voorgeschreven. Naargelang het
product worden een- of driemaal
per dag, één of verschillende
druppels rechtstreeks in het oog
gedruppeld. Deze oogdruppels
verminderen de oogdruk.
Het regelmatig opvolgen van de
behandeling is onontbeerlijk om
een maximale doeltreffendheid te
bereiken.
Elke onderbreking van de
behandeling heeft een herval
van de ziekte tot gevolg. De
behandeling moet dus op vaste
tijdstippen en regelmatig
genomen worden. U mag de
behandeling niet wijzigen zonder
toestemming van uw oogarts.
In zijn voorschrift bepaalt de
oogarts de tijdstippen waarop u
uw oogdruppels dient te nemen.
U moet zich daaraan nauwgezet
houden.
Om ze niet te vergeten, is het
best de instillaties in uw
dagelijkse activiteitenprogramma
in te lassen: bij
het opstaan, bij de
avondmaaltijd of voor het
slapengaan.
Indien u verschillende
oogdruppels dient te
gebruiken, moet u tussen
twee instillaties 15 minuten
wachten.
Als u een beurt vergeet, is
het niet nodig om de dosis te
verdubbelen bij de volgende
beurt.
In bepaalde gevallen kan de
oogarts ook pillen voorschrijven.
Met een doeltreffende
behandeling wordt de ziekte
gestabiliseerd, maar dit houdt
geen genezing in. Van zodra de
behandeling gestopt wordt,
evolueert de ziekte verder, wat
gepaard gaat met beschadiging
van de oogzenuw.
Laser
Als de medische behandeling
alleen onvoldoende blijkt, zal uw
oogarts u een trabeculoretractie
voorstellen. Dat is een ingreep die
tot doel heeft de
afvloeikanalen te verbreden.
Daardoor wordt de
uitscheiding van oogvocht
vergemakkelijkt en zal de oogdruk
dalen.
De chirurgische
behandeling
Als de ziekte nog verder
evolueert, kan heelkunde nodig
zijn. Verschillende heelkundige
technieken zijn mogelijk, nl.
trabeculectomie, onder lokale
verdoving, en diepe sclerectomie.
De heelkundige ingreep voor
glaucoom kan gecombineerd
worden met de ingreep voor
cataract.
page 12 page 13

Waarom schrijft
de oogarts mij
oogdruppels
zonder bewaarmiddel
voor ?
De behandeling van glaucoom is er
een van lange duur. Het gebruik
van oogdruppels met bewaarmiddel
gedurende verschillende jaren kan
oculaire irritatie geven. Deze irritatie
is niet ernstig, maar wel vervelend,
en uit zich in de vorm van
prikkelingen, branderig gevoel
en gevoel van vreemd lichaam
in het oog.
Om u te helpen de behandeling
beter te verdragen en de hinder te
verminderen, heeft uw oogarts u
oogdruppels zonder bewaarmiddel
voorgeschreven. Spijtig genoeg
bestaan niet alle oogdruppels in
een vorm zonder bewaarmiddel.
Epidemiologische enquêtes bij een
groot aantal glaucoompatiënten
(> 4000) hebben inderdaad aangetoond
dat patiënten, behandeld
met oogdruppels zonder bewaarmiddel,
de behandeling beter
tolereerden (minder nevenwerkingen),
vergeleken met
patiënten behandeld met
oogdruppels met bewaarmiddel.*
* Pisella PJ et al., Br J Ophtalmol 2002;
86 (4): 418-23.
Bewaarmiddelen zijn
ontsmettingsmiddelen die een
agressief effect kunnen hebben
op het oogoppervlak, hoofdzakelijk
door hun werking als
detergens ("zeep effect").
Uw nieuwe oogdruppels
bevatten geen bewaarmiddel
maar blijven steriel dank zij het
ABAK ® -systeem, een steriele filter
die de oogdruppels beschermt
tegen elke microbiële besmetting.
Deze bescherming is doeltreffend
tijdens de volledige bewaartijd
van het product.
page 14 page 15

Praktisch: hoe
mijn oogdruppels
goed inbrengen met
het ABAK ® systeem
Het ABAK ® systeem:
hoe een nieuw flesje
gemakkelijk openen
1 : DICHTSCHROEVEN
Het plastieken omhulsel
verwijderen door aan het lipje ter
hoogte van de dop te trekken.
Het flesje verticaal houden en de
dop in wijzerszin volledig
dichtschroeven. Aarzel niet om
een beetje te ver te draaien.
2 : LOSSCHROEVEN
De dop losschroeven.
Deze handeling is alleen
nodig als u het flesje voor
de eerste maal gebruikt.
VOOR NA
3 : CONTROLEREN
Het uiteinde van het flesje
(in lichtere kleur) moet volledig
in contact zijn met het flesje zelf,
zonder ruimte tussen beiden.
Indien dit niet het geval is,
opnieuw dichtschroeven.
4 : AFBREKEN
Voor elke instillatie: de
beschermkap aan de basis van
het flesje "afbreken". Deze
beschermt het transparante
reservoir in accordeonvorm. Nu
is het flesje klaar voor gebruik…
page 16 page 17

Praktisch: hoe
mijn oogdruppels
goed inbrengen met
het ABAK ® systeem
Eerst goed de handen wassen.
Daarna de eventuele secreties in
de binnenhoek van het oog
verwijderen.
Correct indruppelen
van de oogdruppels
1 2 3
Het onderste ooglid naar
beneden trekken en naar
omhoog kijken.
Het flesje omdraaien, boven het
oog houden, één druppel in het
oog laten vallen zonder het oog
of de wimpers te raken. Een lichte
druk met de wijsvinger op de
basis van het accordeon volstaat
om druppels te laten vallen.
4
Het oog één tot twee minuten
gesloten houden, ondertussen
zacht drukken op de
neusbasis om te beletten dat
de oogdruppels in de neus
terecht komen (daardoor blijven
ze langer in contact met het
oog). Het flesje sluiten na
gebruik.
page 18 page 19