Huis van Bewaring Zwolle 1813-1940 - Mijn Stad Mijn Dorp

Bij tijden van dreigende epidemie werd de bokking als “verdacht” tijdelijk van de tarievenlijst
gehaald.
De verstrekking van de kantine werd ook centraal bepaald. Zo werd in 1920 door het MvJ een
overzicht van artikelen der kantine vastgesteld 103 waarbij werd voorgeschreven dat
gedetineerden die zich in voorlopige hechtenis bevonden wat extra’s konden krijgen: spek,
eieren, rooktabak en pijp, maar nadrukkelijk niet voor verdachten van landloperij, bedelarij of
souteneurschap. Het MvJ bleef zich op detailniveau met de kantineverstrekking bemoeien,
zoals blijkt uit een schrijven van het MvJ uit 1932 104 waarin geregeld werd dat haring 2x per
week en fruit 3x per week mocht worden aangeboden i.p.v. resp. 1x en 2x.
De pistole
De pistole was een vrije kamer in het gevang die door een gedetineerde gehuurd kon worden
met veel extra voorzieningen zoals een schoon bed, warme en koude dranken, diverse luxe
spijzen, alcoholica en rookwaren. Een eerste opsomming van de artikelen der pistole kan
gevonden worden in een brief van de CdK 105 . En hoewel vanaf 1850 de invoer en gebruik
van sterke drank nadrukkelijk was verboden 106 stonden wijn en bier nog altijd op de
tarievenlijst van de pistole 107 . De tarievenlijst werd in druk op de pistolekamer gelegd 108 . En
nog steeds in 1875 werd een “halve kruik bier” aangeboden in het Reglement op de pistole en
werd pas in 1927 dit omgezet in een niet-alcoholische drank.
Toelating tot de pistole was zeer beperkt en gebonden aan een aantal voorwaarden: zo
moesten boetes en proceskosten door de gedetineerde betaald zijn. Toelating tot de pistole
werd voor gedetineerden in voorarrest (preventief gedetineerden) door het College van
Regenten gegeven. Voor de andere categorieën werd de toestemming verleend door de CdK
en latere jaren door het MvJ.
In de gevangenis van Zwolle werd in 1825 een dergelijke pistole ingericht.
(Bezoekers van de pistole: zie bijlage F)
Medische zorg
De medische zorg was wisselend in handen van burgermedici, benoemd door de CdK en van
militaire artsen, benoemd door de Inspecteur der Geneeskundige Dienst der Land- en
Zeemacht. Dit was afhankelijk van de grootte en aanwezigheid van een militair garnizoen in
Zwolle. Hetzelfde gold voor de apotheek. Bevallingen (“verlossingen”) bij vrouwelijke
gevangenen werden gedaan door de stadsverloskundigen van Zwolle.
Bij het heersen van besmettelijke ziektes zoals de cholera (“Aziatische braakloop”) werden de
medische richtlijnen centraal gegeven 109 . Ook centraal werd er een Reglement vastgesteld
voor de voeding van zieke gevangenen, met uitgebreide menu’s 110 . Als tijdens de cholera
gevangenen bereid waren als ziekenverzorger dienst te doen, werden
ze voor strafkorting voorgedragen 111 .
Om een indruk te krijgen van wat er in Zwolle als extra voeding werd gegeven aan zieken: in
1853 werd een rekening ingediend voor 27 flessen wijn, 57 kan zoete melk, 42 haringen van
f.0,05 en 25 haringen van f.0,10 112 . In 1860 volgden nadere bepalingen voor de verzorging
van zieken 113 .
In de beginjaren waren de medici:
-verbonden aan het Tuchthuis Med. Dr. C.W. Eekhout en chirurgijn A. Kannegieter 114
-verbonden aan het Huis van Arrest Med.Dr. F.v.d. Ketten en chirurgijn B. Gijswijt
15