Wachten op de schemering - Chaja Polak.pdf - Overspoor

26
Hij wachtte even. Toen begon hij over zijn grootmoe-
der te praten, mijn moeder. Hij identificeerde zich met
haar. In deze kamer had hij aan haar liggen denken,
aan hoe zij terugkeerde uit de dood, die Auschwitz heette
in haar geval en kanker in het zijne. In deze kamer,
nog voor ik kwam, of misschien wel veel vaker, moet
hij daaraan hebben liggen denken. En net als voor hem
nu, zoals hij me vertelde, moet voor haar de omgeving
er niet toe hebben gedaan. Mooi of lelijk was van geen
enkel belang. Was geen item, zoals hij dat zei. Zijn
grootmoeder, toen nog een jonge vrouw, zou volmaakt
tevreden zijn geweest áls ze maar mocht blijven leven.
En vrij rondlopen, waar dan ook, stap stap stap. Zonder
de dood op de hielen, zonder achterom te hoeven kijken
of die er niet toch nog aankwam, of de dood zich niet
stiekem had verstopt in een portiek, achter een hoek,
in een kuil in de grond, achter een rotsblok, achter een
boomstam. Om, zodra ze verder zou gaan, haar als de
wiedeweerga in te halen.
Zoals het voor hem was, elke dag weer, met de dood
vlak achter zich aan.
Ik wist toen niet goed wat hoop was. Was hoop een getal,
zoveel procent haalt het wel en zoveel procent niet?
Was hoop het gif in zijn arm? In zijn borst, buik, nieren,
oren? Was hoop een verplichting waaraan je moest
voldoen? Om er niet uitgegooid te worden? Om geen
spelbreker te zijn?
Liet hoop je rechtop lopen? Een redeloze stok vanbinnen
die je overeind hield omdat je anders als een plastic
fles boven vuur ineen zou schrompelen?
]