VAIS Activiteitenverslag 2008.pdf - Kauri

Zuidwerking
MOZAMBIQUE
homp brood te vinden was. Een glas thee boordevol suiker op een leeg terras is me bijgebleven als
het summum van culinaire uitspatting.
Niets van dat alles in 2009 in Tete. De economische boom, waarvan Mozambique al enkele jaren
profiteert en die zich in de eerste plaats in het zuiden van het land manifesteerde, waait stilaan over
naar het centraal gelegen, wat geïsoleerde Tete. Het oogt nog als een sloom provinciestadje maar het
komt in beweging. Troeven als de restaurants aan de oever van de Zambezi, waar het geloei van de
nijlpaarden het klinken van de glazen gevuld met Zuid-Afrikaanse chardonnay overstemt, moet Tete
beter uit leren spelen. Maar 1982 is definitief naar het vergeetboek verwezen.
Twaalf jaar later, in 1994, trof ik bij mijn tweede bezoek aan Mozambique een heel andere situatie aan.
Een stukgeschoten land, dat net een desastreuze oorlog van zeventien jaar achter de rug heeft. Een
land, waar de productie op het veld stilgevallen is en stenen gebouwen, zij het dispensaria of kerken,
scholen of missies, vernield zijn. Een land zonder wegen, waar je moeiteloos je bakkie naar de verdoemenis
rijdt, de treinstellen verroest op het spoor, achtergelaten waar een aanslag ze de doorgang
versperd heeft. Een straatarm land, misschien wel het armste van de wereld.
Naar Mozambique trekken, heeft het voordeel dat je telkens weer in een volslagen ander land terechtkomt.
Maputo, doods in 1982 en uitgeleefd in 1994, bruist in 2009 van activiteit. Verkeer, winkels,
bars, restaurants, hotels, ik vind mijn weg niet meer. Tot mijn verbazing blijk in dezelfde straat als vijftien
jaar geleden te logeren, onherkenbaar. Mensen op straat tot laat in de nacht, wie de na valavond
doodse en onveilige downtown areas in Zuid-Afrika meegemaakt heeft, kan alleen maar opgelucht
zijn. Misleidend ? In elk geval prettig als ervaring maar, juist, ook bedrieglijk.
Mozambique blijft een van de armste landen, statistieken liegen niet. In het recentste VN-rapport over
menselijke ontwikkeling staat het 172e op de wereldranglijst, die 177 landen rangschikt. Maar op verscheidene
terreinen is er de voorbije kwarteeuw vooruitgang geboekt. Het Bruto Binnenlands Product
is van 476 $ per inwoner in 1980, over 337 in 1985 en 416 in 1995 - de oorlog liet zich die hele periode
voelen! -, in 2006 naar 739 $ opgeklommen, een toename van 55% in een periode van de facto tien
jaar, gemiddeld vijf procent per jaar. Ze komen van nergens natuurlijk, dan is het een stuk makkelijker
om als een tijger door het economische landschap te hollen, en de wereldwijde economische crisis
heeft zeker ook in dit land zijn invloed, je moet dat in je oren knopen. En hoe zit het met de groeiende
kloof tussen arm en rijk ? Gaat Mozambique de toer op van buurland en baken Zuid-Afrika, waar de
slechte verdeling van de welvaart stilaan legendarisch is, of lukt het de voormalige communisten van
het regerende Frelimo, dat ook in het meerpartijensysteem dat sinds 1994 ingevoerd is de lakens
uitdeelt, om dat negatieve effect van de globalisering te milderen?
Er zijn nog meer positieve evoluties. De graad van alfabetisering is van 27,1 naar 43,8 % en de scholingsgraad
van 31,8 naar 54,8 % gestegen. Een hart onder de riem voor wie er in kennisoverdracht
gelooft als hefboom voor ontwikkeling op lange termijn maar laag genoeg om van onderwijs terecht
een prioriteit te maken in de samenwerking. Maar dat er nog werk aan de winkel is, toont de levensverwachting
aan. In 1980 mocht een Mozambikaan bij zijn geboorte erop rekenen dat hij 42,8 jaar oud
zou worden, in 2006 krijgt hij de boodschap mee dat hij ergens in de loop van 2048 sterft, na 42 jaar
en iets meer dan vier maanden. Het aidsspook waart rond.
Activiteitenverslag 2008 | 33